DEĞERİN YENİDEN İNŞASI: ASKERLİK MESLEĞİNDE DEĞER EĞİTİMİNE DAİR KURAMSAL BİR YAKLAŞIM ÖNERİSİ

Yıl 2017, Sayı: 63, 503 - 520, 31.10.2017

Zafer Uzun Ayşenur M. Şafak Uzun

Öz

Bu çalışmanın amacı genelde değerin, özelde ise profesyonel bir meslek olarak askerliğe ait değerlerin toplumsal süreç içerisinde gerçekliğin nasıl inşa edildiğini ve nasıl aktarıldığını teorik bir çerçeve içerisinde incelemektir. Çalışmanın teorik zemininde, Peter Berger ve Thomas Luckmann'ın gerçekliğin sosyal inşası kuramı yer almaktadır. Toplumun insani bir ürün olduğunu kabul eden Berger ve Luckmann, bireylerin karakter kazanma ve sosyalleşme sürecinde, sosyal gerçekliğin döngüsel olarak nasıl inşa edildiğini incelemişlerdir. Dışsallaştırma, nesnelleşme ve içselleştirme olarak kavramsallaştırdıkları bu döngüsel süreç, bireylerin sosyal etkileşimle taşıdıkları sübjektif anlamları ve kendilerini dışsallaştırmasıyla başlamaktadır. Bu adımı sırasıyla rutinleşmiş faaliyetlerin ve şekillendirilmiş tipleştirmeler ile öteki gerçekliklerin zaman içerisinde nesnelleştirilmesi devam ettirir. Ardından nesnelleşen gerçeklikler ―aslî‖ ve ―tali‖ sosyalleşme sürecinde içselleştirilir. Son aşamada ise içselleştirilmiş nesnel gerçeklikler, rol ve eylemler aracılığı ile dışsallaştırılır. Değerlerde, bu dönüşümsel süreç içerisinde üretilerek bir sonraki kuşaklara taşınır. Bu değerlerden bazıları da askerlik mesleğine ait olan değerlerdir. Profesyonel düzeyde hazırlanmış bir eğitim süreci bir yandan bireyin kurumsal değerleri içselleştirmesini zorunlu kılarken bir taraftan da bu değerlerin eğitiminin nasıl yapılması gerektiği sorusunsalını ortaya çıkartmaktadır. Bu çalışma ile genelde değer eğitimine, özelde ise askerlik mesleğine ait değerlerin aktarılmasına kaynaklık edecek kuramsal bir bakış açısını sosyoloji (askeri sosyoloji) literatürüne sunarak araştırmacılar ve çalışanlara kuramsal bir bakış açısı sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Değerler, Değer Eğitimi, Askeri Değerler, Sosyal İnşacılık, Askerlik Mesleği

Kaynakça

• Akan, V. (2010). Birey ve toplum, İ. Sezal (Ed.). Sosyolojiye giriş içinde (79-104). Ankara: Beta Yayınları. Akbaş, O. (2008). Sosyal bilgilerde değerler ve öğretimi, A. Öcal ve B. Tay (Ed.). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi. Aydın, M. Z. (2010). Okulda Çalışan Herkesin Görevi Olarak Değerler Eğitimi, Değerler Eğitimi Buluşması. (Bildiri). TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesinde sunuldu, Ankara. Erişim Tarihi: 24.12.2014 http://www.degeregitimi.com/makaleler/ makaleler.html. Bachman, J. G., Sigelman, L., ve Diamond, G. (1987). Self-selection, socialization, and distinctive military values: Attitudes of high school seniors. Armed Forces & Society, 13(2), 169-187. Balay, R. (2000). Örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Berger, P. L. (1977). Facing up to modernity excursions in societyi politics and religous. New York: Basic Book. Berger, P. L. ve Luckmann, T. (2008). Gerçekliğin sosyal inşası: bir bilgi sosyolojisi incelemesi, (V. S. Öğütle, Çev.). İstanbul: Paradigma. Bernfeld, S. (1973). Sisyphus: Or, The Limits of Education (No. 1). Univ of California Press. Bozkurt, V. (2004). Değişen dünyada sosyoloji. Bursa: Alfa Basım Yayım Dağıtım. Bouzid, H., Falzon, P., Foutel, E., Ibrahima, M., Goaziou, Q. L., Ongoua, S. M. & N‘gandy, C. (2015). Toward a european code of conduct for military and peacekeeping forces. Lucas, G. R. (Ed.). Handbook of the military ethics içinde. Oxon: Routledge Bruce, S. ve Yearley, S. (2006). The sage dictionary of sociology. London: Sage Publications. Caforio, G. (1998). The sociology of the military. Cheltenham (UK): Elgar. Caforio, G. (2017). Askeri sosyoloji, (Zafer Uzun & Hakan Bayramlık, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayınları. Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Ankara. Character Development Strategy, (2014). Office of the Superintendent United States Military Academy West Point. New York. (10996-5000). William E. Simon Center for the Professional Military Ethic Center. Coser, L. A. (2011). Sosyolojik düşüncenin ustaları: Tarihsel ve toplumsal bağlamlarında fikirler. (H. Hülür vd., Çev.). Ankara: De Ki Basım Yayım. Desjardins, C. Y. (2008). Canada‘s defence ethics programme and ethics training. Paul Robinson,Nigel De Lee, Don Carrick (Eds.), Ethics education in the military içinde. (ss.:67-77), Burlington: Ashgate Publishing Company Doğanay, A. (2006). Değerler eğitimi. C. Öztürk (Ed.). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık. Durkheim, E. (2004). Sosyolojik yöntemin kuralları. (C. Saraçoğlu, Çev.). İstanbul: Bordo Siyah Yayıncılık. Durkheim, E. (2013). İntihar. (Ö. Ozankaya, Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi. Ehrenreich, B. (1997). Blood rites: origins and history of the passions of war. New York: Henry Holt Ercan, E. İ. (2001). İlköğretim sosyal bilgiler programlarında ulusal ve evrensel değerler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Çanakkale. Ergün, M. (1994). Eğitim sosyolojisine giriş. (Eğitim ve toplum). Ankara: Ocak Yayınları. Franke, V.C. (2000). Duty, honor, country: The social identity of west point cadets. Armed Forces and Society, 26 (2), 175-202. Franke, V. ve Heinecken, L. (2001). Adjusting to peace: Military values in a cross-national comparison. Armed Forces and Society, 27(4), 567-595. Gabriel, R. A. (2007). The warrior’s way–a treatise on military ethics. Canada: Canadian Defence Academy Press. Giesecke, H. (2004).Was kann die schule zur werteerziehung beitragen?. Von S.Gruehn, G.Kluchert, T.Koinzer; Beltz Verlag (Eds.) içinde Was Schule macht? (ss. 235-246). Weinheim und Basel. Giesecke, H (2005). Wie lernt man werte?: Grundlagen der sozialerziehung. Beltz Juventa Goffman, E. (l961). Asylums: Essays on the social situation of mental patients and other ınmates. Garden City: Doubleday Anchor. Gordon J. (1993). Organizational behavior. Boston: Allyıı and Bacon. Halstead, J. M. ve Taylor, M. J. (1996). Values ın education and education ın values. Falmer Press. Hekman, S. (1999). Bilgi sosyolojisi ve hermeneutik. (H. Arslan ve B. Balkız Çev.). İstanbul: Paradigma Yayınları. Hicks, C. Ve Scanlan, G. (1998). Integrating ethics. Noel Preston ve Charles Sampford (Eds.), public sector ethics: finding and implementing values İçinde. Routledge: The Federation Press Huntington, S. (1957). The soldier and the state: The theory and politics of civil-military relations. Cambridge, London: Harvard University Press. Hofstede, G. (1980). Culture’s consequence’s international differences in work-related values. London: Sage Publications. Janowitz, M. (1960). The professional soldier: a social and political portrait. New York: Free Press. Janowitz, M. ve Little, R. W. (1965). Sociology and the military establishment. New York: Russel Sage. Kluckhohn C. (1962). Values and value-orientations ın the theory of action: an exploration ın definition and classification. In Toward A General Theory Of Action. T. Parsons ve E.A. Shils (Ed.) Cambridge Mass: Harvard University Press, s. 388-433. Kartal, S. (2007). Eğitimde örgütsel sosyalleşme. Ankara: Maya Akademi Yayınları. Kılıç, R. (1996). Olgu ve değer problemi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXXV, Ankara Marshall, G. (1999) Sosyoloji sözlüğü. (O. Akınhay ve D. Kömürcü Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. Martin, M. (1981) Warriors to Managers: The French Military Establishment since 1945. Chapel Hill, University of North Carolina Press. Merton, R. K. (1938). Social structure and anomie. American Sociological Review, 3 (5), 672-682. Neuman, W. L. (2000). Social research methods. 4. Basım. Boston: Allyn and Bacon Poloma, M. M. (2012). Çağdaş sosyoloji kuramları. (H. Erbaş Çev.). Beşinci Baskı. Ankara: Palme Yayıncılık. Prandstraller, G. P.(1985). La professione militare ın ıtalia (The military profession in İtaly). Milano: Franco Angeli. Raelin, J.A. (1999). Preface: Special Issue. Management Learning, 30 (2),115-25. Robbins, S. P. (1994). Örgütsel davranışın temelleri (Sevgi Ayşe Öztürk Çev:), Eskişehir: ETAMA . Basım Yayım. Ritzer, G. (2013). Sosyoloji kuramları. (H. Hülür. Çev.). Sekizinci Edisyon. Ankara: De ki Yayınları. Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: Free Press. Schwartz, S. H. (2006). Value orientations: Measurement, antecedents and consequences across nations. Jowell, R., Roberts, C., Fitzgerald, R. & Eva, G. (Ed.). Measuring Attitudes Cross-Nationally-Lessons From The European Social Survey. London: Sage. Schwartz, S. H. ve Bilsky, W. (1987). Toward a psychological structure of human values. Journal Of Personality And Social Psychology, (53), 550-562 Slattery, M. (2012). Sosyolojide temel fikirler. (Ü. Tatlıcan ve G. Demiriz Çev.). İstanbul: Sentez Yayınları. Shields, P. M. (2003). The bureaucracy in military sociology. Jean Kallaghan ve Franz Kernic (Eds.) içinde Armed Forces and International Security: Global Trends and Issues (ss.181-186). Münster: Transaction Publishers. Stephan, C. (1996). Homo militans—eine anthropologische Konstante? Kursbuch, 126 ss. 63-78. Taymur, İ. ve Boravat, C. R. (2013). İçselleştirme, içealım, içeatım ve özdeşim. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5 (3), 330-342. Tural S. (1992). Kültürel kimlik üzerine düşünceler. Ankara: Ecdad Yayınevi. Tilman, D. (2000). Living values activities for young adults. Deerfield Beach-Florida: Health Communications Inc. Özen, Y., Güleryüz, K. ve Bulut-Özen, H. (2012). İlköğretim 1–3 sınıf hayat bilgisi, 4–5 sınıf sosyal bilgiler dersindeki değerler ve değerler eğitiminin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi (Journal of Research in Education and Teaching), 1 (4), 277-286. Uzun, Z., Şafak Uzun, A. M. ve Erdem, S. (2015). Askeri etik ve askeri yükseköğretim kurumlarında etik eğitim modellerinin karşılaştırtılması. içinde Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi 2015 (EJERCongress2015) Bildiri Kitabı ss.61-67. Ankara: Anı Yayıncılık. Wallance, R. A. ve Wolf, A. (2013). Çağdaş sosyoloji kuramları (Klasik geleneğin genişletilmesi). (L. Elburuz, M. R. Ayas. Çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları. Werdelis, S. (2008). Ethical education and character development in the armed forces of the Federal Republic of Germany. Paul Robinson, Nigel De Lee, Don Carrick (Eds.), Ethics Education in the Military içinde. (ss.:103-108). Burlington: Ashgate Publishing Company. Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499-522. http://www.army.mil/values/ (Erişim Tarihi: 11.05.2015) http://www.tdk.gov.tr. ( Erişim: 26.12. 2014)