1960-1980 YILLARI ARASINDA ULUSLARARASI İLİŞKİLERİ ANLAMAK: PARADİGMALAR ARASI TARTIŞMA

Yıl 2017, Sayı: 64, 35 - 47, 31.12.2017

Emre Arslantaş

Öz

Uluslararası ilişkiler; kökleri 1648 Westphalia Barışı’na kadar uzatılabilen, I. Dünya Savaşı ile birlikte bağımsızlığını kazanan yeni bir disiplindir. Disiplinin ilk yıllarında savaşın önlenmesi amacını taşıyan İdealizm teorisi egemen olmuştur. Ancak 1930’lu yıllarda devletler arası çatışmanın baş göstermesiyle birlikte Realizm daha önemli bir konuma gelmiştir. Nitekim disiplinin ilk tartışması bu teoriler arasında yaşanmıştır. Kurucu tartışma olarak da adlandırılan bu tartışma ile birlikte disiplinin sınırları çizilmiş ve bağımsız bir hüviyet kazanmıştır. II. Dünya Savaşı sonrasında Davranışsalcı ekolün sosyal bilimlerde popüler olması ikinci tartışmanın yaşanmasına neden olmuştur. Bu noktada ilk tartışmanın tarafları olan İdealizm ve Realizm Gelenekselciler kanadı oluşturmuştur. Davranışsalcılar bu tartışmada doğa bilimlerinde kullanılan yol ve yöntemlerin Uluslararası İlişkiler disipline de uygulanabileceğini iddia ederken metodolojik yönde büyük bir çaba göstermişlerdir. İkinci tartışma sona ererken disiplinde bilimsel çalışmanın önemi artmıştır. Ayrıca iki kutuplu sistem, dekolonizasyon, küreselleşme, detant ve AB’nin kurulması İdealizm ve Realizm’e karşı eleştiriyi başlatmış ve Paradigmalar arası tartışmanın aktörlerinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bu tartışma özü itibariyle Uluslararası İlişkiler teorileri üç baskın okula ayırmaktadır. İlk olarak Michael Banks tarafından benimsenen yaklaşım aslında Davranışsalcı devrim sonrası dönemin Uluslararası İlişkiler teorilerini ele almaktadır. Paradigmalar arası tartışma disiplinde bulunan fakat önemsenmeyen araştırma konularını kabullenmeye yardımcı olmuştur. Böylece disipline yeni bir çeşitlilik ve heyecan getirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Paradigma, Paradigmalar arası Tartışma, Neo-realizm, Neo-liberalizm

Kaynakça

• Akçay, Ekrem Yasin, Ç. Argun, E. Akman (2011). “AB’nin Tarihsel Gelişimi ve Ortak Dış ve Güvenlik Politikası”. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 3 (4), 117-131. Aktoprak, Elçin(2004). “Immanuel Wallerstein: Sosyal Bilimlere Yeniden Bakmak”. Uluslararası İlişkiler, 1 (4) 23-58. Arı, Tayyar (2002). Uluslararası İlişkiler Teorileri: Çatışma, Hegemonya, İşbirliği. İstanbul: Alfa Basım. Arslan, Ali (2003). “Eşitsizliğin Teorik Temelleri: Elit Teorileri”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (6), 115-135. Aydın, Mustafa (1996). “Uluslararası İlişkilerde Yaklaşım, Teori ve Analiz”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 51 (1), 71-114. Aydın, Mustafa (2004) “Uluslararası İlişkilerin “Gerçekçi” Teorisi: Kökeni, Kapsamı, Kritiği”. Uluslararası İlişkiler, 1 (1), 33-60. Banks, Michael (1985) “The Interparadigm Debate”. Margot Light, A. J. R. Groom (ed.), Internatıonal Relations: A Handbook of Current Theory. Londra: Francis Pinter. 7-26. Bayar, Fırat (2008). “Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye”. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, (32): 25-34. Best, Antony, J. Hanhimaki, J. Maiolo, K. Schulze (2015). 20. Yüzyılın Uluslararası Tarihi. çev. Taciser Ulaş Belge. Ankara: Siyasal Kitabevi. Brown, Chris ve K. Ainley (2007). Uluslararası İlişkileri Anlamak. çev. Arzu Oyacıoğlu. İstanbul: Yayın Odası. Burchill, Scott ve diğerleri. (2014). Uluslararası İlişkiler Teorileri. çev. Rahim Acar. İstanbul: Küre Yayınları. Burton, John (1972). World Society. London: Cambridge University Press. Cardoso, Fernando Henrique, Faletto Enzo (1979). Dependency and Development in Latin America. Berkeley: University of California Press. Çalış, Şaban (2016). Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri. Ankara: Nobel Yay.. Çalış, Şaban ve Erdem Özlük (2007). “Uluslararası İlişkiler Tarihinin Yapı Sökümü: İdealizm-Realizm Tartışması”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (18), 225-243. ElWood, Wayne (2002). Küreselleşmeyi Anlama Klavuzu. çev. Betül Dilan Genç. İstanbul: Metis Yay. Goldstein, Joshia S. (2001). International Relations. NewYork: Longham. Guzzini, Stefano (1998). Realism in International Relations and International Political Economy: the Continuing Story of the Death Foretold. London and New York: Routledge. Güneş, Bilal (2003). “Paradigma Kavramı Işığında Bilimsel Devrimlerin Yapısı ve Bilim Savaşları: Cephelerdeki Fizikçilerden Thomas S. Khun ve Alan D. Sokol”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (1), 23-44. Gürçınar, Pınar (2015). “Althusser ve Marks’ın İdeoloji Kavramlarının Karşılaştırılması”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (41), 449-457. Keohane, Robert O. ve Joseph S.Nye (1987). “Power and Interpendence”. International Organization, 41 (4), 725-753. Knutsen, Torbjon (2006). Uluslararası İlişkiler Teorisi Tarihi. çev. Mehmet Özay. İstanbul: Açılım Yay. Kurki, Milja ve Colin Wight (2016). “Uluslararası İlişkiler ve Sosyal Bilimler”. ed. Tim Dunne, Milja Kurki ve Steve Smith. Uluslararası İlişkiler Teorileri. çev. Özge Kelekçi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Kültür Yay. 15-38. Mammadov, Agil (2017). “Realizm ve Liberalizm’in Ortasında: Marksist Teorinin Yeri ve Önemi”. Akademik Bakış Dergisi, (59), 18-25. Mansbach, Richard W. ve John A. Vasquez (1981). In Research Theory- A New Paradigm for Global Politics. New York: Colombia University Press. Mearsheimer, John (2001). The Tragedy of Great Power Politics. New York: W.W. Norton. Neufield, Mark A. (1995). The Restructuring of International Relations Theory. Cambridge: Cambridge University Press. Ongur, Hakan Övünç ve Başak Yavşan (2016). “Uluslararası İlişkilerde Marksist Yaklaşımlar”. ed. Ramazan Gözen. Uluslararası İlişkiler Teorileri. İstanbul: İletişim Yay. 257-290. Özbay, Hüseyin (2014). “Bölgeselleşme ve Bağımlılık Teorisi Ekseninde Sovyet Sonrası Rusya-Kazakistan-Kırgızistan İlişkileri Üzerine Bir Değerlendirme”. Bartın Üniversitesi İİBF Dergisi, 5 (9), 99-126. Özdemir, Haluk (2008). “Uluslararası İlişkilerde Güç: Çok Boyutlu Bir Değerlendirme”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63 (3), 114-144. Powell, Robert (1994). “Anarchy in International Relations Theory: the Neorealist-Neoliberal Debate”, International Organization. 48 (2): 313-344. Roskin, Michael G. ve Nicholas O. Berry (2014). Uluslararası İlişkiler: Uİ’nin Yeni Dünyası. çev. Özlem Şimşek. Ankara: Adres Yay. Rupert, Mark (2016). “Marksizm ve Eleştirel Teori”. ed. Tim Dunne, Milja Kurki, Steve Smith. Uluslararası İlişkiler Teorileri, çev. Özge Kelekçi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Kültür Yay. 177-198. Sandıklı, Attilla ve Erdem Kaya (2012). “Uluslararası İlişkiler Teorileri ve Barış”, ed. Atilla Sandıklı. Teoriler Işığında Güvenlik, Savaş, Barış ve Çatışma Çözümleri. İstanbul: Bilgesam Yay. 133-164. Serkan, İskender (2015). “Neorealizm, Neoliberalizm, Konstraktivizm ve İngiliz Okulu Modellerinde Uluslararası Sistem Değişikliklere Bakış”. The Journal of Europe- Mıddle East Social Science Studies, 1 (1), 14-38. Sever, Ayşegül (1997). “Yeni Bulgular Işığında 1962 Küba Krizi ve Türkiye”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 52 (1), 647-660. Sterlıng-folker, Jennifer (2016). “Neoliberalizm”. ed. Tim Dunne, Milja Kurki, Steve Smith. Uluslararası İlişkiler Teorileri. çev. Özge Kelekçi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Kültür Yay. 131-152. Waltz, Kenneth (2010). Theory of International Politics. İllinois: Waveland Press. Waever, Ole (1996). “The Rise and Fall of the Inter-paradigm Debate”. ed. S. Smith, K. Booth, M. Zalewski. International Theory: Posivitism and Beyond, Cambridge: Cambridge University Press. 149-185. Yalvaç, Faruk (2011). “Uluslararası İlişkiler Kuramında Anarşi Söylemi”. Uluslararası İlişkiler, 8 (29), 71-99. Yalvaç, Faruk (2016). “Uluslararası İlişkilerde Teori Kavramı ve Temel Teorik Tartışmalar”. ed. Ramazan Gözen. Uluslararası İlişkiler Teorileri. İstanbul: İletişim Yay. 31-66. http://tdk.gov.tr/?option=com_karsilik&view=karsilik&kategori1=abecesel&kelime2=P.