TÜRKİYE’DE DÖVİZ KURU DEĞİŞİMİNİN DIŞ TİCARET FİYATLARI ÜZERİNDEKİ ASİMETRİK ETKİSİ

Yıl 2017, Sayı: 64, 644 - 663, 31.12.2017

Fatma Kolcu Nebiye Yamak

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye örneğinde döviz kuru değişimlerinin ithalat ve ihracat fiyatlarına geçişkenlik etkisinin kısa ve uzun dönem itibariyle simetrik mi yoksa asimetrik mi olduğunu belirlemektir. Çalışmada kullanılan veriler üçer aylık olup 1998:I-2016:II dönemini kapsamaktadır. Çalışmanın amacını gerçekleştirmede simetrik etki varsayımını dikkate alan doğrusal Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif (ARDL) sınır testi yaklaşımı ile asimetrik etkilere imkan tanıyan doğrusal olmayan ARDL (NARDL) modeli kullanılmıştır. ARDL ve NARDL sınır testi sonuçlarına göre hem ithalat fiyatları hem de ihracat fiyatları ile döviz kuru arasında uzun dönem ilişki tespit edilmiştir. NARDL modelinde uzun ve kısa dönem simetriye ilişkin Wald testi sonuçları, döviz kuru değişiminin ithalat fiyatları üzerindeki etkisinin hem uzun hem de kısa dönemde simetrik, ihracat fiyatları üzerindeki etkisinin ise uzun dönemde simetrik, kısa dönemde asimetrik olduğunu göstermiştir. Kısa dönemde pozitif döviz kur değişimleri ihracat fiyatları üzerinde etki yaratırken negatif döviz kur değişimleri ise etki yaratmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Döviz kuru geçişkenliği, dış ticaret fiyatları, asimetrik etki, ARDL

Kaynakça

• Arat, K. (2003). Türkiye’de Optimum Döviz Kuru Rejimi Seçimi ve Döviz Kurlarından Fiyatlara Geçiş Etkisinin İncelenmesi. Uzmanlık Yeterlilik Tezi, TCMB. Athukorala, P., and Menon, J. (1994). Pricing to Market Behaviour and Exchange Rate Pass-Through in Japanese Exports. The Economic Journal, 104 (423), 271-281. Bailliu. J., and Fujii, E. (2004). Exchange Rate Pass-Through and the Inflation Environment in Industrialized Countries: An Empirical Investigation. Society for Computational Economics, 135. Bayat, T., Özcan, B., ve Taş, Ş. (2015). Türkiye’de Döviz Kuru Geçiş Etkisinin Asimetrik Nedensellik Testleri ile Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10 (2), 7-30. Bussière M. (2007). Exchange Rate Pass-through to Trade Prices: The Role of Non-linearities and Asymmetries. European Central Bank, Working Paper Series 822. Cheikh, N. B. (2013). Nonlinear Mechanism of the Exchange Rate Pass-through: Does Business Cycle Matter?. Center for Research in Economics and Management, 06, 1-23. Choudhri, E. U., and Hakura, D. S. (2006). Exchange Rate Pass-through to Domestic Prices: Does the Inflationary Environment Matter?. Journal of International Money and Finance, 25 (4), 614-639. Delatte A-L., and Lopez-Villavicencio, A. (2012). Asymmetric Exchange Rate Pass-through: Evidence from Major Countries. Journal of Macroeconomics, 34, 833-844. Dickey, D.A., and Fuller, W.A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427–431. Dickey, D.A., and Fuller, W.A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49 (4), 1057-1072. Dornbusch R. (1985). Exchange Rate and Prices. NBER, Working Paper Series 1769. El Bejaoui, H. J. (2013). Asymmetric Effects of Exchange Rate Variations: An Empirical Analysis for Four Advanced Countries. International Economics, (135-136), 29-46. Erdem, H. F., ve Yamak, N. (2016), Döviz Kurunun Fiyatlar Genel Düzeyi Üzerindeki Geçişkenlik Etkisi: Gecikmesi Dağıtılmış Yaklaşım. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (13) 302-322. Ergin, A. (2015). Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki Geçiş Etkisi: Türkiye Örneği. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (3), 13-29. Frankel, J., Parsley, D., and Wei, S-J. (2012). Slow Pass-through Around the World: A New Import for Developing Countries?. Open Economies Review, 23(2), 213–251. Gündoğdu, M. K. (2013). Döviz Kurunun Fiyatlara Geçiş Etkisi: Türkiye Çalışması. İktisadi Araştırmalar Bölümü, http://ekonomi.isbank.com.tr. Junior, R. P. N., and Ledesma, M. A. L. (2008). Exchange Rate Pass-through into Inflation: The Role of Asymmetries and Nonlinearities. ftp://ftp.ukc.ac.uk/pub/ejr/RePEc/ukc/ukcedp/0801.pdf Kara, H., ve Öğünç, F. (2012). Döviz Kuru ve İthalat Fiyatlarının Yurt İçi Fiyatlara Etkisi. İktisat İşletme ve Finans, 27 (317), 09-28. Korhonen, I., and Wachtel, P. (2006). A Note on Exchange Rate Pass-through in CIS Countries. Research in International Business and Finance, 20 (2), 215-226. Leigh, D., and Rossi, M. (2002). Exchange Rate Pass-through in Turkey. IMF Working Paper, 02/204, International Monetary Fund, Washington, DC. Marston, R. (1990). Pricing to Market in Japanese Manufacturing. Journal of International Economics, 29 (3–4), 217–36. Özdamar, G. (2015). Türkiye Ekonomisinde Döviz Kuru Geçiş Etkisi: ARDL-Sınır Testi Yaklaşımı Bulguları. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 32, 66-97. Pesaran, M.H., and Shin, Y. (1999), An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis. S. Strom (Ed.) Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: the Ragnar Frisch Centennial Symposium. Cambridge: Cambridge University Press. Pesaran, M.H., Shin, Y., and Smith, R.J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16 (3), 289-326. Pollard P.S., and Coughlin C. C. (2004). Sizematters: Asymmetric Exchange Rate Pass-through at the Industry Level. The Federal Reserve Bank of St. Louis, Working Paper Series 2003-029C. Shin, Y., Yu, B., and Greenwood-nimmo, M. (2014). Modelling Asymmetric Cointegration and Dynamic Multipliers in a Nonlinear ARDL Framework. Içinde R. C. Sickles & W. C. Horrace (Ed.), Festschrift in Honor of Peter Schmidt Econometric Methods and Applications (ss. 281–314). http://doi.org/10.1007/978-1-4899-8008-3 Yang, J. (2007). Is Exchange Rate Pass-through Symmetric? Evidence from US Imports. Applied Economics, 39(2), 169–178. Yoshida, Y. (2010). New Evidence for Exchange Rate Pass-through: Disaggregated Trade Data from Local Ports. International Review of Economics & Finance, 19 (1), 3-12.