TÜRKİYE’DE TOPRAK ETÜT-HARİTALAMA ÇALIŞMALARI ve HARVEY OAKES

Yıl 2017, Sayı: 64, 664 - 678, 31.12.2017

Murat Tanrıkulu

Öz

Toprak türlerinin tasnifi, tanınması ve haritalanması amacıyla gerçekleştirilen çalışmalar, ülkemiz için oldukça yeni sayılır. Bu çalışmalardan en kayda değer olanı Amerika Birleşik Devletleri International Cartoraphie Association (ICA)/Uluslar arası Kartografya Teşkilatı ile yapılan işbirliği neticesinde Toprak Uzmanı Harvey Oakes tarafından gerçekleştirilmiştir. Harvey Oakes, Ziraat Vekâleti (Tarım Bakanlığı) tarafından topraklarımızın tetkik ve haritasını yapmak, bu çalışmalara devam edecek elemanları yetiştirmek üzere ülkemize davet edilmiştir. Oakes, ülke düzeyinde ilk geniş çaplı toprak etütlerini 1952–1954 yılları arasında tamamlamıştır. Çalışmayı, ülkenin doğusundan batısına, kuzeyinden güneyine bizzat gezerek yapmıştır. Arazi çalışmalarının ardından 1954 yılında 1/800000 ölçekli Türkiye Umumi Toprak Haritası yayınlanmıştır. Bu çalışmaya kadar yapılan toprak haritalama çalışmaları ya mevzi kalmış çalışmalardır ya da kapsamlı çalışmalar niteliğinde değildir. Bunlar; Giesecke, Polynov, Rosov, Asaf Irmak ve Kerim Çağların çalışmalarıdır. Oakes ve diğer çalışmalar büyük ölçüde eskimiş ve geçerliliğini yitirmiştir. Buna rağmen Türkiye topraklarının bir bütün olarak modern yöntemlerle etüt ve haritalama çalışmaları hala tamamlanamamış, Oakes‟in eseri gibi rehber nitelikli eserler ortaya konamamıştır. Duyulan eksiklik ve değişen bilimsel yaklaşımlar, Türkiye topraklarının etüt ve haritalama çalışmalarının yenilenmesini zorunlu kılmıştır. Bu bağlamda konu tarihsel bir yöntemle ele alınmış, süreç irdelenmiş ve içinde bulunulan durum ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toprak, etüt, toprak haritaları, Harvey Oakes

Kaynakça

• Çağlar, K. Ö. (1949). Toprak Bilgisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fak. Yayınları, Sayı: 10, A.Ü. Basımevi, Ankara. Çelebi, H. (2010). Toprak Tasnifinin Tarihçesi, Gayeleri ve Kullanıldığı Sahalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (3). Çullu, M. A. (2012). Toprak Etüt Haritalama ve Toprak Yönetimi Gerekliliği. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 1(1), 23 - 25. Erinç, S. (1965). “Türkiye‟de Toprak Çalışmaları ve Türkiye Toprak Coğrafyasının Ana Çizgileri”. İstanbul 1965: Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi. Oakes, H. (1958). Türkiye Toprakları. Ankara. Şahin, G. (2012). Geçmişten Günümüze Türkiye‟de Toprak Araştırmaları, actaturcica, Yıl IV, Sayı 1, Ocak 2012, s. 102-118. Topçu; P. (2012). “Tarım Arazilerinin Korunması ve Etkin Kullanılmasına Yönelik Politikalar”, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi. USDA, 1962. Soil Survey Kimball County, Nebraska. United States Department of Agriculture Soil Conservation Service in Cooperation with University of Nebraska Conservation and Survey Division. U. S. Government Printing Office, Washington 25 D.C.(74 s) İNTERNET KAYNAKLARI http://www.cem.gov.tr /erozyon/AnaSayfa/makaleler.aspx?sflang=tr (21. 08. 2016). http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/e3d2c4f33a7a1f5_ek.pdf?tipi=14&sube (19.06.2017).