SİYASAL İLETİŞİM VE REKLAM: SİYASAL PARTİLERİN GAZETE REKLAM İLETİLERİNİN ANALİZİ (2002 GENEL SEÇİMLERİ)

Yıl 2018, Sayı: 65, 236 - 252, 13.03.2018

Selma Koç Akgül Tolga Şahin

Öz

Günümüzde siyasal iletişim ve pazarlama süreçlerinde siyasal reklamların yoğun olarak kullanıldığı görülmektedir. Afiş, el ilanı ve gazete ile başlayan siyasal reklamcılık faaliyetlerinin alanı, televizyon ve internet mecraları (sosyal medya, internet siteleri, spam mesajlar vb.) ile daha da genişlemiş ve reklam, siyasal iletişimin büyük kitlelere ulaşmak için kullandığı en önemli araç haline gelmiştir. 1970'li yıllardan sonra ülkemizde de siyasal seçim kampanyalarında büyük bütçeler kullanılarak çeşitli siyasal reklamcılık faaliyetlerinin yoğun olarak kullanıldığı görülmektedir.
Bu çalışmada, siyasal reklamcılığın önemli uygulamalarından biri olan gazete reklamlarına odaklanılmıştır. Amaç, seçim dönemlerine göre farklı özellikler taşıdığı varsayılan gazete reklamlarında, partilerin seçmen kitleleri için tercih ettikleri ileti ve görseller ile reklam türlerini belirlemektir. Araştırmanın temel varsayımı gazete reklamlarının ileti içeriklerinin seçim döneminde var olan sorunlara yönelik hazırlandığı, lider odaklı reklam türünün tercih edildiği ve gazete tercihinde ideolojik yakınlık gözetildiğidir.
Buna bağlı olarak araştırma kapsamına, ekonomik kriz ve işsizliğin yaşandığı 2002 yılında gerçekleşen genel seçim dönemi seçilmiş, partilerin ulusal basında yer alan gazete reklamları içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini, seçime katılan ve %10’luk seçim barajını geçme olasılığı bulunan AKP, ANAP, CHP, DSP, DYP, GP ve MHP 'nin hazırladıkları gazete reklamları ile farklı yayın politikaları ve yayın kimliklerine sahip Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet ve Sabah gazeteleri oluşturmuştur. Bu gazetelerin 26.09.2002-29.10.2002 tarihleri arasında yayınlanan toplam 197 gazete reklamı analiz edilmiştir.
Çalışma sonucunda, ekonomik kriz ve işsizliğin yaşandığı 2002 seçim dönemde siyasi parti gazete reklam iletilerinin yoğun olarak iç politika üzerine inşa edildiği, ekonomi iletilerinin ikinci sırada yer aldığı görülmüştür. Ayrıca GP ve DYP dışında tüm siyasi partiler, "parti odaklı reklam" türü kullanırken GP'nin "lider odaklı", DYP'nin ise "lider ve aday odaklı reklam" türünü kullanmayı tercih ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gazete, Siyasal İletişim, Siyasal Reklamcılık, Siyasi Parti

Kaynakça

• Alver, F. (2003). Basında Yabancı Tasarımı ve Yabancı Düşmanlığı, İstanbul: Der Yayınları. Aziz, A. (2011). Siyasal İletişim (Genişletilmiş Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık. Bayraktaroğlu, G. G. (2002). Siyasal Yaşamda Pazarlama Yaklaşımları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları, 7(2), 159-168. Çankaya, E. (2015). Siyasal İletişim Dünya’da ve Türkiye’de. Ankara: İmge Kitabevi. Divanoğlu, U. S. (2008). Seçim Kampanyalarında Siyasal Pazarlama Karması Elemanlarının Yeri ve Önemi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2),105-118. Gürbüz, E. ve İnal E. M. (2004). Siyasal Pazarlama: Stratejik Bir Yaklaşım. Ankara: Nobel Yayın. İslamoğlu, H. A. (2002). Siyaset Pazarlaması Toplam Kalite Yaklaşımı (2.Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım. Tek, B. Ö. (1999). Pazarlama İlkeleri: Global Yönetimsel Yaklaşım, Türkiye Uygulamaları (7.Basım). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım. Topuz, H. (1991). Siyasal Reklamcılık: Dünyadan ve Türkiye’den Örneklerle. İstanbul: Cem Yayınevi. Cumhuriyet, 29.09.2002-29.10.2002 tarihleri arasında yayınlanan siyasi parti gazete reklamları. Hürriyet, 29.09.2002-29.10.2002 tarihleri arasında yayınlanan siyasi parti gazete reklamları. Milliyet, 29.09.2002-29.10.2002 tarihleri arasında yayınlanan siyasi parti gazete reklamları. Sabah, 29.09.2002-29.10.2002 tarihleri arasında yayınlanan siyasi parti gazete reklamları. İnternet Kaynakları Akyol, T. (2002). Seçmen Kim. Milliyet. (03.10.2002). http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/On_x2F_JwadH3bA_x2F_kC2r1pjWxw_x3D__x3D_ (Erişim Tarihi: 28.11.2016). Kaid, L. L. (2004). Handbook of Political Communication Research. “Political Advertising”. University of Florida. London: Lawrence Erlbaum Associates Publishers, 155- 203, http://www.academia.edu/1573163/Handbook_of_Political_Communication_Research (Erişim Tarihi: 23.02.2017).