HUNTİNGTON’UN UYARLANABİLİRLİK ÖLÇÜTÜ BAĞLAMINDA TÜRK SİYASİ PARTİLERİNDE KURUMSALLAŞMA: CHP, MHP VE AKP

Yıl 2018, Sayı: 66, 122 - 133, 15.05.2018

Betül Tanta Abdulvahap Akıncı

Öz

Örgütlerin varlıklarını devam ettirebilmeleri için dönemin şartlarına uyum göstermeleri gerekmektedir. Siyasi partiler de, bu uyum ve sürdürebilirlik kurumsallaşma yoluyla gerçekleşebilmektedir. Siyasi partilerin varlıklarının devamı için kurumsallaşmanın ölçüt ve şartlarına uyum sağlamalarının önemli bir gereklilik olduğu söylenebilir.

Bu çalışmada kurumsallaşma, Samuel P. Huntington’un uyarlanabilirlik ölçütüne göre, Türk siyasi partilerinde (CHP-MHP-AKP temel alınarak) incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmada cevabı aranan başlıca sorular; siyasi partilerin kurumsallaşma ölçütleri nelerdir? Bu ölçütlere göre Türk siyasi partilerinin görünümü nasıldır ve Türk siyasi partilerinin kurumsallaşmasının önündeki engeller nelerdir? Sorularına cevap aranmaya çalışılmıştır. Türk siyasi partilerinin kurumsallaşması önündeki engellerden bazıları, Türkiye’de gerçekleşen darbelerin siyasal hayatı kesintiye uğratması, parti sisteminin zayıflığı, lider değişiminin doğal yollarla gerçekleşmemesi ve son olarak partilerin yeterli tarihi birikime sahip olamadığı varsayımından yola çıkılmış ve bu önermelerin doğruluğu test edilmeye çalışılmıştır.

Çalışma sonucunda ulaşılan başlıca sonuçlara göre; Türkiye’deki lider değişiminin demokratik gereklilik için değil bir zorunluluk içerisinde gerçekleştiği, tarihsel olarak kronolojik yaşlarının ise kesintisiz devam etmediği ve fonksiyonelliklerini yeterli ölçüde kazanamadıklarından tam anlamıyla kurumsallaşmayı sağlayamadıkları söylenebilir. Bu ölçütlerin kazanılamaması, Türk demokrasisin kurumsallaşmamasını beraberinde getirmektedir. Bu çalışmada betimleyici metot kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kurumsallaşma, Uyarlanabilirlik, Cumhuriyet Halk Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi

Kaynakça

• Akdoğan, Y. (2010). Demokratık Açılım Sürecinde Yaşananlar " İnsanı Yaşat ki Devlet Yaşasın". İstanbul: Meydan Yayıncılık. Akgün, B. (2007). Türkiye'de Seçmen Davranışı, Partiler Sistemi ve Siyasal Güven (2.baskı b.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Akıncı, A., & Usta, S. (2016). Türkiye'de Çok Partili Hayata Geçişte Etkili Olan Dış Faktörlerin Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 21(1), 275-288. Akyüz, H. (2008). Kurumlar Sosyolojisi Tanımlar, Kuramlar ve Uygulamalar. İstanbul: Siyasal Kitabevi. Apaydın, F. (2009). Kurumsal Teori ve İşletmlerin Kurumsallaşması. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(1), 1-22. Arıkan, E. B. (2008). Türk Sağının Türk sorunu: Milliyetçi Hareket Partisi. İstanbul: Agora yayınları. Bezirci, M. K. (2015). Kurumsallaşma Nedir? Ne Değildir? SPS CONSULTANT TURKEY, 1-5. Bora, T., & Can, K. (2004). Devlet Ocak Dergah 12 Eylül'den 1990'lara Ülkücü Hareket (5 baskı b.). İstanbul: İletişim Yayıncılık. Duverger, M. (1974). Siyasi Partiler. (E. Özbudun, Çev.) Ankara: Bilgi Yayınları. Erdoğan, M. (2015). Anayasal Demokrasi (12 b.). Ankara: Siyasal Kitabevi. Ete, H. (2010, Haziran ). CHP'deki Değişim Lider Değişimi mi, Siyaset Değişimi mi? SETA Analiz(22), 5-24. Heywood, A. (2012). Siyaset (7 b.). (B. Ş. Bekir B. Özipek, Çev.) Ankara: Liberte. Huntington, S. (1965-66). Siyasal Gelişme ve Siyasal Bozulma. (Ç. E. Özbudun, Dü.) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakultesi Dergisi, 65. Karpat, K. H. (2007). Türkiye'de Siyasal Sistemin Evrimi. (E. Soğancılar, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi Yayınları. Kaygusuz, Ö. (2010). AKP KİTABI: Bir Dönüşümün Bilançosu. (İ. U. Duru, Dü.) Ankara: Phoenix Yayınları. Koç, Y. T. (2011). 12 Eylül'den 12 Haziran'a Siyasi Partiler(AKP). SETA(41), 5-21. Özkara, B. (2000). Kurumsallaşma Teorisinde Örgütsel Değişim Sorunu. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi(2), 1-17. Sayarı, S. (2015). Siyasi Partiler veParti Sistemleri. S. S. Bilgin içinde, Karşılaştırmalı Siyaset Temel Konular ve Yaklaşımlar (s. 134). İstanbul: İstanbul Bİlgi Üniversitesi Yayınları. Senemoğlu, N. (2001). Kuramdan Uygulamaya Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Gazi Kitabevi. Seymen, O. A., & Bolat, T. (2006). Yönetim ve Örgüt Düşüncesinde Kurumsalcılık, Yeni Kurumsalcılık ve Kurumsal Eşbiçimlilik. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 223-254. Soysal, M. (1957). İngiliz İşçi Partisi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 12(1), 74-91. Toptancı, C. (2010). Yerel Yönetimler Bilim ve Mevzuat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Nesil Matbaacılık. Ülgen, G. (2004). Kavram Geliştirme. Ankara: Nobel Yayıncılık. Yayman, H. (2009, Şubat). Değişim ve Süreklilik Ekseninde MHP. SETA Analiz(5), 3-19. Zariç, S. (2011). Demokratikleşme ve Etkin Bir Siyasal Sistem Oluşturma Bağlamında Türkiye'de Siyasi Partilerde Lider Hegomanyası ve Lider Değişimi Sorunsalı. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(8), 99-115.
• İnternet Kaynakları Miş, N. (2015, Ekim 04). "Kurucu Felsefe'ye Dönüş" Siyasal Yenilenme ve AK Parti. SETA: https://www.setav.org/kurucu-felsefeye-donus-siyasal-yenilenme-ve-ak-parti/ adresinden alındı