E-TİCARET VE ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ELEKTRONİK TİCARETE İLİŞKİN TUTUM VE İLGİLENİM DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ: BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Yıl 2018, Sayı: 68, 83 - 104, 03.10.2018

Selma Karabaş

Öz

Öz

Elektronik
ticaret; alış-verişin dijital ortamlarda online olarak yapılması olarak
tanımlanabilir. Taraflar arasında gerçekleşme durumuna göre farklı isimler alan
e-ticaret faaliyetleri, geleneksel ihracatı da dijital platformlara taşıyarak e-ticaretten
e-ihracata bir dönüşüm yaşanmasını sağlamıştır. Bu çalışmanın makro ve alan
araştırmasına dayalı iki amacı bulunmaktadır. Makro kapsamda, Türkiye ve dünyada
e-ticaret pazarının gelişimi ortaya koyulmuştur. Alan araştırması ile üniversite
öğrencilerinin internetten alışveriş yapma konusundaki tutumları, internetten
alışverişin yararına inanma ve ilgilenim düzeyleri arasındaki ilişkiler
korelasyon analizi ile irdelenmiştir. Bu amaçla, Çankırı Karatekin Üniversitesi
öğrencisi olan 422 kişiden kolayda örnekleme yöntemiyle elde edilen veriler
test edilmiştir. Korelasyon analizi sonuçlarına göre; tutum ile ilgilenim
düzeyi arasında orta düzeyde, yararına inanma ile ilgilenim
düzeyi arasında zayıf düzeyde ve tutum ile yararına inanma arasında ise yüksek
düzeyde ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Öte yandan; internetten alışveriş
yapma ve internetten alışverişe ilişkin ilgilenim düzeyinin alt boyutları da faktör
analizi ile belirlenmiştir. Faktör analizi sonuçlarına göre; internetten
alışveriş yapmaya yönelik tutuma ilişkin faktörlerin %59,08’inin “güven duyma” ve “yeterli bilgi içeriği” alt boyutlarınca açıklandığı
belirlenmiştir. İnternetten alışverişe ilişkin ilgilenim düzeyinin ise %67,35’inin
“hata olasılığı”, “gösterge”, “haz” ve “risk önemi” alt boyutlarınca
açıklandığı tespit edilmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

E-Ticaret, Tüketici İlgilenim Düzeyi, Online Alışveriş Tutumu, Dijital Pazaryeri, E-Ticaret Hacmi

Kaynakça

• Armağan, EA. ve Turan, AH. (2014). “İnternet Üzerinden Alışveriş: Demografik Faktörlerin, Bireysel İhtiyaçların Etkisi Üzerine Ampirik Bir Değerlendirme”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 28, Sayı: 3. Bassam, H. (2010). “Exploring Gender Differences in Online Shopping Attitude, Computers in Human Behavior”, Vol. 26, pp.597-601. Başlar, G. (2013). “Yeni Medyanın Gelişimi ve Dijitalleşen Kapitalizm.”, Akademik Bilişim Konferansı. ab.org.tr/ab13/bildiri/247.pdf, (Erişim tarihi: 15.01.2018). Bamfield, J. (2013). Retail Futures 2018: Shop Numbers, Online and The High Street: A Guide to Retailing in 2018. Centre for Retail Research Limited. Engel, JF. Blackwell, RD. ve Kollat, DT. (1978). Consumer Behavior, The Dryden Pres, Hinsdale, Illinois. Güngör, K. (2002). Elektronik Ticaret Vergilendirilmesinde Uluslararası İşbirliği, Vergi Dünyası Dergisi, S.251. Gürbüz, Şahin, (2014). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri- Felsefe-Yöntem-Analiz, Seçkin Yayınları. Halis, B. (2012). Tüketimin Değişen Yüzü: Elektronik Ticaret Uygulamaları ve Sosyal Paylaşım Ağlarının Rolü. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi (ISSN: 2147-0626). Vol. 1, No. 4, Aralık 2012. İşler, DB. (2008). Rekabetçi Avantaj Yaratma Çerçevesinde Kobi’lerde E-Ticaret ve E-Ticaretin Stratejik Kullanımı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi C.13, S.3 s.277-291. İşler, DB. (2014). “Online Tüketici Satın Alma Davranışlarını Etkileyen Faktörlere Yönelik Bir Durum Değerlendirmesi: Isparta İlinde Bir Uygulama”. International Journal of Alanya Faculty of Business, Vol:6, No:3, s. 77-94. Jain, K. ve Srinivasan, N. (1990). “An Empirical Assessment of Multiple Operationalizations of Involvement. Advances in Consumer Research”, 17(1): 594-602. Koç, E. (2007). Tüketici Davranışı ve Pazarlama Stratejileri: Global ve Yerel Yaklaşım, Seçkin Yayıncılık, Ankara. Lastovicka, JL. (1979). Questioning the Concept of Involvement Defined Product Classes, Advances in Consumer Research. Liang, C. ve Wang, W. (2008). Do Loyal and More Involved Customers Reciprocate Retailer’s Relationship Efforts?. Journal of Services Researc. Vol.8, No: 1. April-September. Mitchell AA. (1981). The Dimensions of Advertising Involvement, Advances in Consumer Research. Nisar, MT. ve Prabhakar, G. (2017). What Factors Determine E-Satisfaction and Consumer Spending in E-Commerce Retailing? Journal of Retailing and Consumer Services. Odabaşı, Y. ve Barış, G. (2003). Tüketici Davranışı. İstanbul, MediaCat Akademi. Papatya, N. (2005). “Tüketici Davranışları İle İlgili Motivasyon Modelleri: Bir perakende işletmesinde temizlik ve kişisel bakım ürünlerine bağlı bir araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 2005, 221-240. Pauwels, K., Leeflang, P.S.H., Teerling, M.L., Huizingh, K.R.E. (2011). Does online information drive offline revenues? Only for specific products and Consumer segments! J. Retail. 87 (1), 1–17. Paylou, Paul A. (2003). Consumer Acceptance of Electronic Commerce: Integrating Trust and Risk with the Technology Acceptance Model. International Journal of Electronic Commerce / Spring 2003, Vol. 7, No. 3, pp. 69–103. Rothschild, ML. (1984). Perspectives on Involvement: Current Problems and Future Directions, Advances in Consumer Research. Schiffman, LG. ve Kanuk, LL. (2004). Consumer Behavior, International Edition. Pearson Prentice Hill, New Jersey. Tatlıdil, H. (2008). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Kitabevi. TRT (2018). http://www.trthaber.com/haber/ekonomi/turkiyede-e-ticaretin-toplam-ticaret-icindeki-payi-yuzde-2-311740.html (Erişim tarihi: 01.01.2018). TÜSİAD (2017). Dijitalleşen Dünyada Ekonominin İtici Gücü, E-Ticaret. Yumuşak, İ.G. (2001). “Elektronik Ticaretin Gelişmekte Olan Ülkelere Etkileri ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme”, ODTÜ 5. Uluslararası İktisat Kongresi, 11‐13 Eylül 2001. Yüksel, M. Eraslan, E. ve Asal, Ö. (2001). “Elektronik Ticaret”, Bilgi Sistemleri Araştırma Projesi. Gazi Üniversitesi FBE, Ankara. Zaichkowsky, JL. (1985). Masuring the Involvement Construct, Journal of Consumer Research, 12 (December). Zhou L. Dai, L., Zhang D. (2007). Online shopping acceptance model- A critical survey of consumer factors in online shopping, Journal of Electronic Commerce Research, Vol. 8, No: 1, pp.41-62. İnternet Kaynakları www.tüik.gov.tr (Erişim tarihi: 15.02.2018). https://www.statista.com/statistics/311357/sales-of-e-commerce-worldwide-by-region/ (Erişim tarihi: 11.02.2018). https://www.statista.com/statistics/288487/forecast-of-global-b2c-e-commerce-growt/(Erişim tarihi: 09.01.2018). Worldwide Retail and Ecommerce Sales: eMarketer's Estimates for 2016–2021. https://www.emarketer.com/Report/Worldwide-Retail-Ecommerce-Sales-eMarketers-Estimates-20162021/2002090. (Erişim tarihi: 23.01.2018).