AĞAÇ YAZMA KALIPLARINDA ÖZGÜN DESEN GELİŞTİRME SÜRECİNE İLİŞKİN ÖRNEK UYGULAMA

Yıl 2018, Sayı: 69, 31 - 37, 06.11.2018

Ayşe Seçil Tekin Akbulut

Öz

Yazmacılık sanatı
ile ilgili bazı arkeolojik buluntu ve yazılı kaynaklar olmasına rağmen bu
sanatın tam olarak ne zaman ve nerede başladığını söylemek oldukça güçtür.
Yapılan arkeolojik çalışmalar ve yazılı kaynaklar, yazma sanatının bir baskı
tekniği olması nedeniyle yontma taş ve bronz devrine kadar uzanabileceğini
göstermektedir. Baskının başlangıcı olarak bu dönemlerde mum ve kilden yapılan
kalıplardaki desenlerin basıldığı objeler ve kalıplar gösterilebilir. Geleneksel
yazma kalıpları incelendiğinde desenlerde hakim olan motiflerin çiçekler ve
meyveler olduğu görülmektedir. Desen ve
kompozisyon olarak doğadaki bu motifler aynen kalıba aktarılmıştır. Genellikle
sanatçı ve ustalar yaşadıkları bölgenin özelliklerini kalıplara işlemişlerdir. Bu
bağlamda yüzyıllardır aynı ya da birbirine benzer desenler kullanılmış, kalıplar
arasındaki farkı sanatçıların veya ustaların el işçiliği oluşturmuştur. Bu
araştırmada sanatçıların geleneksel yazma kalıplarına çağdaş yorumlar getirmesi
ile kendilerine özgü desenler sergileyebilecekleri düşünülmüş; özgün yazma
desenleri geliştirilerek yazmacılık sanatının özünden kopmadan farklı bir etki
yaratmak hedeflenmiştir. Soyut çizgilerden nasıl somut özgün desenlere
ulaşılacağına dair bir öneride bulunularak örnek bir çalışmaya yer verilmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

yazmacılık, desen, motif, tasarım, uygulama

Kaynakça

• Akbulut, A.S.T. (2016). Ağaç yazma kalıplarına alternatif kalıplar. SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi. Kasım/Aralık16. C:9, S:18, 413-422 Akyıl, S.(2003). Yazmacılık sanatı. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 1-5 Kaya, R. (1988). Türk yazmacılık sanatı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Genel yayın no: 140. Sanat dizisi:15 MEB (2011). Tokat tahta baskı kalıp hazırlama. El Sanatları Teknolojisi. 215ESB454, Ankara Ok, Ç. (2015). Tokat ilinde geleneksel yazmacılık. (Danışman Yrd. Doç. Dr. Zeynep Gökçesu) Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü El Sanatları Eğitimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ankara Öz, N.D. (2006). Türk yazmacılık sanatı ve son dönem İstanbul yazmaları. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. Danışman Aydın Uğurlu Öz, N.D. (2015). Yazmacılık sanatımız içinde Hitit eserlerinin yorumu. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanatta yeterlilik eser metni. Danışman Latif Taraşlı Türker, K. (1996) Ağaç baskı Tokat yazmaları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Genel yayın no: 347. Sanat dizisi:47 Uygur, H.K., Koyuncuokca, A., Öz, D. (2017). Bir kültürün son temsilcisi: Mıskıye (Muqsiye) Nasra Şimmes Hindi ve ardından bıraktıkları. Avrasya uluslararası araştırmaları dergisi. C:5, S:11. Temmuz.