OSMANLIDAN GÜNÜMÜZE LİBERALİZM VE LİBERAL PARTİLER

Yıl 2019, Sayı: 72, 212 - 226, 25.05.2019

Cuma Yıldırım Harun Bıçakçı

Öz

İnsanoğlu,değişen
yaşam koşulları ve akan zamana karşı tarihin farklı dönemlerinde, nasıl daha
iyi ve daha mutlu yaşama kavuşacağı üzerine fikirler sunmuş, teoriler
geliştirmiştir. Daha müreffeh, daha özgür bir toplum vaadi ile hayatını,
hürriyetini ve mülkiyetini korumak ve artırmak adına ortaya atılan liberalizm
de bu ideolojilerden biridir. Devletler ve yönetenler de farklı seviyelerde
olmak üzere bu fikirlerin tesirini hissederler ve günün ihtiyaçlarına göre bu
fikirleri kısmi olarak ya da önemli bir oranda benimserler. Bu noktada devleti
yönetmeye ve toplumu yönlendirmeye talip olan partilerin de bu ideolojilerin
taşıyıcı kolonları olduğu belirtilebilir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı Osmanlı
Devleti’nden günümüze liberalizm düşüncesini ve liberal partileri analiz
etmektir. Sonuç olarak bakıldığında Liberalizmin, Türkiye’de kadim bir siyasal düşünüş haline gelemediği;
ama bu yönde bazı fikir adamlarının ön plana çıktığı ve parti olarak da
kurumlaşma örneklerinin olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Türkiye, Liberalizm

Kaynakça

• Akşin, S. (2013).Kısa Türkiye Tarihi, 17. Basım, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. Aktan, C. C. (1995). “Klasik Liberalizm, Neo-Liberalizm ve Libertarianizm”, Amme İdaresi Dergisi, 28(1), 3-27. Birinci, A. (1998). “Hürriyet ve İtilaf Fırkası”, TDVİslam Ansiklopedisi 18, s.507. http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c18/c180305.pdf (25.11.2016). Altınkaş, E. (2012). “Cumhuriyetin İlk Yıllarında İki Demokrasi Deneyimi: Tpcf ve Scf”, Akademik Bakış Dergisi, 29, ss. 1-16, http://www.akademikbakis.org/eskisite/29/09.pdf (07.12.2016). Gedikli Berber, Ş. “Osmanlı’nın Son Döneminden Cumhuriyet’in İlk Yıllarına Liberalizm-Devletçilik Çatışması”, s. 15, http://atam.gov.tr/wp-content/uploads/01-sarika-gedikli.pdf, (30.11.2016). Erdoğan, M. (2005). “Liberalizm ve Türkiye’deki Serüveni”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Liberalizm Cilt 7, (Murat Yılmaz (drl.), İstanbul: İletişim Yayıncılık, ss. 23-40. Görücü, Ç. (2018). Kitap İncelemesi: “Atilla Doğan- Haluk Alkan: Osmanlı Liberal Düşüncesi Ulum-i İktisadiye Ve İçtimaiye Mecmuası: Seçkinci Bir Devlet Anlayışının Temelleri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73(1), 329-333. Gürpınar, D. (2013). “Düne Veda: Türkiye’de Liberalizm ve Demokratlık (1980-2010)”, İstanbul: Etkileşim Yayınları. http://eds.b.ebscohost.com/eds/ebookviewer/ebook/bmxlYmtfXzEyOTk1MjNfX0FO0?sid=ca4f7e69-70b0-4968-b53a-229a6fb7e46e@sessionmgr102&vid=5&format=EB&rid=3, (29.11.2016). İnsel A. (2005). “Türkiye’de Liberalizm Kavramının Soyçizgisi”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Liberalizm Cilt 7, (Murat Yılmaz (drl.), İstanbul: İletişim Yayıncılık, s. 41-74. Kılıç, M. (2010). “Türk Siyasal Hayatında Bir Muhalif İsim Ve Hareket: Prens Sabahattin Ve Meslek-İ İçtima”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 1-14. http://sbedergi.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/343/files/murat-kilic-27022013.pdf (25.11.2016). Okur, M. (1999). “II. Meşrutiyet Dönemi siyasi partileri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 11, 225-238, http://www.turkiyatjournal.com/Makaleler/1834030589_17.pdf (28.11.2016). Özavcı, O. H. (2012). “Liberalism in the Turkish context and its historiography:past and present”, Anatolian Studies, 62, 141–151. Seyitdanlıoğlu, M. “Türkiye’de Liberal Düşüncenin Doğuşu ve Gelişimi”, http://yunus.hacettepe.edu.tr/~mehmets/liberalizmindogusu.pdf (28.11.2016). Taşkıran, C. (1994). “Atatürk Döneminde Demokrasi Denemeleri (1925-1930)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 14, 255-265, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/45/808/10287.pdf (05.12.2016). Tunaya, TZ. (1988). “Türkiye’de Siyasal Partiler” Cilt I. II Meşrutiyet Dönemi II. Baskı, İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları. Tural, E. (2004). “II Meşrutiyet Döneminde Siyasal Partilerin Taşra Politaları”, Amme İdaresi Dergisi, 37(4), 57-82. http://www.todaie.edu.tr/resimler/ekler/94192e8a8e4331b_ek.pdf?dergi=Amme%20Idaresi%20Dergisi (30.11.2016). Türe, F. (2010). “Hürriyet ve İtilaf Fırkası “İlk Muhalefet Odağı””, İttihat ve Terakkiden Günümüze Siyasal Partiler, Turgay Uzun (drl.),Ankara: Orion Kitapevi, s. 57-81. Uzun, T. (2010). “Tek Parti Döneminde Siyasal Oluşumlar İkinci Gruptan Serbest Fırkaya”, İttihat ve Terakkiden Günümüze Siyasal Partiler, Turgay Uzun (drl.),Ankara: Orion Kitapevi, ss. 109-127. Yaşlı, F. (2011). “Türkiye’de Liberalizm: Bir Eklemlenme İdeolojisi”, Memleket Siyaset Yönetim, 6(15), 139-166, http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TSOS&c=ebsco&ano=173165_211ac5928dbd13057c49b57eb44370f3&?. (30.11.2016). Yeşil, A. “Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın Siyasi Kimliği”, http://www.altayli.net/terakkiperver-cumhuriyet-firkasinin-siyasi-kimligi.html/3. (05.12.2016).