PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARINDA DUYGU TANIMLANMASI İÇİN KULLANILAN MÜZİK ESERLERİ VE ÖZELLİKLERİ

Yıl 2019, Sayı: 75, 1 - 12, 30.12.2019

Hasan Hakan Okay Ahmet Serkan Ece

Öz

Günümüzde modern toplumlara bakıldığında, müziğin insan yaşantısının birçok anında yer aldığı açıkça söylenebilir. Alışveriş yaparken, seyahat ederken, televizyon izlerken, spor yaparken vb. etkinlik anında, insanlar müzik dinler ve/veya istemli / istemsiz bir şekilde müziğe maruz kalırlar. Söz konusu bu etkileşimde müzik, doğduğu kültür itibari ile birbirlerinden farklı özellikler taşısa da, yaşanan teknolojik gelişmelerle birlikte artık çok daha derinde ve geniş bir yaşantı alanında yer almaktadır. Bu durumun önemli bir nedeni olarak, müziğin insanla psikolojik ve fizyolojik birçok bağlantısının olması görüşü önerilebilir.
Müziğin insan ve toplumun duygu durumunu etkileme yolları, bilim adamlarının dikkatini çekmiş, ve bu konu müzik psikolojisine bağlı bir alan olarak bazı ilerlemeler kaydetmiştir. Yapılan çalışmalarda müziğin içerdiği duyguların belirlenmesi konusunda belli bir yöntemin alana yayılmış olduğu söylenebilir. Bu tür araştırmalarda, genelde uzmanların müziğin bir uyaran olarak kullanılması konusunda görüş birliğinde olduğu ve çeşitli müzik örneklerinden belirli kesitlerin bu araştırmalarda kullanıldığı bilinmektedir. Uzman görüşüne bağlı olarak belirlenmiş olan bu uyaranlar seçkisi, ağırlıklı olarak klasik müzik örneklerinden belirlenmiş olup, geniş bir çeşitlilik göstermektedirler.
Bu çalışmada, yukarıda ifade edildiği gibi psikoloji araştırmalarında özellikle duygu tanımlamasında kullanılan müzik eserleri ve bu eserlerin ortak ve/ veya farklı yönleri (eserlerde kullanılan çalgılar, eserlerin ton özellikleri, dönem özellikleri, bestecileri, araştırmada kullanılma biçimleri vb) betimlenmiştir. Ayrıca bu araştırmada, geniş bir literatür taraması ile duygu tanımlamasında kullanılan müziklerin benzer ve/veya farklı özelliklerine göre sınıflandırılmasıyla, bundan sonra yapılacak müzik ve duygu durumuna ilişkin çalışmalarda araştırmacılara yeni fikirler vermesi de beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Müzik psikolojisi, müzik ve duygular

Kaynakça

• Cassidy, J.W., Standley, J.M. (1995). The effect of music listening on physiological responses of premature infants in the NICU. Journal of Music Therapy. 32(4), 208-227. Nater, U.M., Abbruzzese, E., Krebs, M., Ehlert, U. (2006). Sex differences in emotional and psychophysiological responses to musical stimuli. International Journal of Psychophysiology. 62(2), 300-308. Vink, A. (2009). Living apart together: A relationship between music psychology and music therapy. Nordic Journal of Music Therapy. 10(2). 144-158. Bar-Elli, G. (2017). Why care about emotions in music. Philosophia, 1-14. Budd, M. (2003). Music and the emotions: The philosophical theories. Routledge-Taylor & Francis Group e-Library. Spitzer, M. (2009). Emotions and Musical Analysis After Meyer. http://www.unige.ch/ emotionalpowerofmusic/conference/Spitzer.doc adresinden 1.10.2017 15.30 tarih ve saatinde elde edildi. Tsang, T., & Schloss, K. B. (2010). Associations between color and music are mediated by emotion and influenced by tempo. The Yale Review of Undergraduate Research in Psychology, 82. Palmer, S. E., Schloss, K. B., Xu, Z., & Prado-León, L. R. (2013). Music–color associations are mediated by emotion. Proceedings of the National Academy of Sciences, 110(22), 8836-8841. Bresin, R. (2005). What is the color of that music performance?. In Proceedings of the International Computer Music Conference (sn. 367-370). Barcelona, Spain: International Computer Music Association. Bigand, E., Vieillard, S., Madurell, F., Marozeau, J., Dacquet, A. (2005). Multidimensional scaling of emotional responses to music: The effect of musical expertise and of the duration of the excerpts. Cognition and emotion, 19(8), 1113-1139.
• Kamenetsky, S. B., Hill, D. S., & Trehub, S. E. (1997). Effect of tempo and dynamics on the perception of emotion in music. Psychology of Music, 25(2), 149-160.
• Patrik N. Juslin & Petri Laukka (2004) Expression, Perception, and Induction of Musical Emotions: A Review and a Questionnaire Study of Everyday Listening, Journal of New Music Research, 33:3, 217-238,
• Eerola, T., & Vuoskoski, J. (2013). A review of music and emotion studies: Approaches, emotion models, and stimuli. Music perception, 30 (3), 307-340.
• Jäncke, L. (2008). Music, memory and emotion. Journal of biology, 7(6), 21.
• Koelsch, S. (2010). Towards a neural basis of music-evoked emotions. Trends in cognitive sciences, 14(3), 131-137.
• Okay, H.H. (2014). Çocuklarda mutluluk ve üzüntü duygusu yaratan müziği ayırt etme becerisi. MÜZED Bölge Konferansı, İpek Yolu’nda Müzik Kültürü ve Eğitimi, 17-19 Nisan 2014, İstanbul, Türkiye. Bildiriler Kitabı, 308-314.
• Peretz, I., Gagnon, L., & Bouchard, B. (1998). Music and emotion: perceptual determinants, immediacy, and isolation after brain damage. Cognition, 68(2), 111-141.