TRANSPORT VEHICLE SELECTION: MULTI-CRITERIA DECISION-MAKING MODEL PROPOSAL

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 17 - 34, 25.06.2020

Ayhan Demirci

Öz

Logistics has become the focus of scientific approaches, increasing its importance especially in recent years. It is clear that a small improvement that can be achieved in logistics activities, which constitute a significant part of the product price, will lead to a much greater improvement in prices and this is also provides so many benefits such as decreasing product prices, increasing profitability and competitiveness. Transportation costs have an important place in logistics costs. Therefore, the optimization in transportation operations will directly affect logistics costs and finally product costs.
In this context, in the study; It is ensured to be concluded by making use of multi-criteria decision-making techniques regarding the vehicle purchasing decision that is planned to be made by a transportation company. With the help of TOPSIS and VIKOR techniques, one of the multi-criteria decision-making techniques, which provides an important decision support facility in the decisions that will be made under the influence of various criteria and where each criterion is put into equation with different weights, an optimum selection was made among seven alternatives. As a result of the analysis made with both methods, it was determined that it would be appropriate to provide the same vehicle.

Anahtar Kelimeler

Logistics Cost, Transport Vehicle Selection, Multi-Criteria Decision-Making Techniques, TOPSIS, VIKOR

NAKLİYE ARACI SEÇİMİ: ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME MODELİ ÖNERİSİ

Öz

Lojistik, özellikle son yıllarda önemini daha da artırarak bilimsel yaklaşımların odağı haline gelmiştir. Ürün fiyatının önemli bir kısmını teşkil eden lojistik faaliyetlerde sağlanabilecek küçük bir iyileştirmenin, fiyatlar üzerinde çok daha fazla oranda iyileşmeye sebep olacağı açıktır. Bu durumun; ürün fiyatlarının düşmesi, karlılığın ve rekabet gücünün artması gibi birçok getirisi bulunmaktadır. Lojistik maliyetler içerisinde de taşımacılık maliyetleri önemli bir yer tutmaktadır. Dolayısıyla sadece taşımacılık işlemlerindeki olası tasarruf, doğrudan lojistik maliyetleri ve nihayet ürün maliyetlerini olumlu etkileyecektir.
Bu kapsamda çalışmada; bir taşımacılık firması tarafından yapılması düşünülen araç tedariki kararına ilişkin çok kriterli karar verme tekniklerinden yararlanılarak sonuçlandırılması sağlanmıştır. Her bir kriterin farklı ağırlıklarda denkleme alındığı çok ve çeşitli kriterlerin etkisi altında verilecek kararlarda önemli bir karar destek kolaylığı sağlayan çok kriterli karar verme tekniklerinden TOPSIS ve VIKOR teknikleri yardımıyla, yedi alternatif arasından bir seçim gerçekleştirilmiştir. Her iki yöntemle yapılan analiz sonucunda aynı aracın temin edilmesinin uygun olacağı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lojistik Maliyetler, Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri, TOPSIS, VIKOR

Kaynakça

• Ağaç, G., Baki, B., Peker, İ ve Ar İ.M. (2015). “Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerini Kullanarak Serbest Bölge Yer Seçimi: Doğu Anadolu Bölgesi Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 30, Sayı: 1
• Ağdaş, M. (2014). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Lojistik Tesis Yer Seçimi: Kamu Sektöründe Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aktaş, R., Doğanay, M.M., Gökmen, Y., Gazibey, Y. ve Türen, U. (2015). Sayısal Karar Verme Yöntemleri, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Aydin, Y. (2013). Bulanık TOPSIS ve VIKOR Yöntemi Kullanılarak Rüzgar Enerjisi Santral Yer Seçimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Çakır, S. ve Perçin, S. (2013). “Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü”, Ege Akademik Bakış, Cilt: 13, Sayı: 4.
• Çelikbilek, Y. (2018). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri – Açıklamalı ve Karşılaştırmalı Sağlık Bilimler Uygulamaları İle, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Demirci, A. (2018). Health Sciences Research in the Globalizing World. İçinde R. Efe, E. Alexandrova, N.L. Shapekova, B. Ak ve F. Özcanaslan (Eds.). Analytic Hierarcy Process As Example of Establishment Place Selection (ss. 842-853). St. Kliment Ohridski University Press, Sofia, Bulgaria.
• Demirci, A. (2019). Sağlık Kurumları Yönetimi. İçinde Demirci A. ve Manavgat G. (Eds.). Sağlık Kurumlarında Karar Verme Teknikleri (ss. 237-262). Gazi Kitabevi, Ankara.
• Demirci, A. (2020). Sağlık Hizmetleri Yönetiminde Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Dinçer, E. (2019). Çok Kriterli Karar Alma, Gece Akademi, Ankara.
• Mardani A., Zavadskas E.K., Govindan K., Senin A.A. ve Jusoh A. (2016). “VIKOR Technique: A Systematic Review of the State of the Art Literature on Methodologies and Applications”, MDPI Sustainability.
• Opricovic, S. (2009). “Compromise in Cooperative Game and The VIKOR Method”, Yugoslav Journal of Operations Research, Vol.: 19, No.: 2.
• Opricovic, S. ve Tzeng, G.H. (2007). “Extended VIKOR Method in Comparison With Outranking Methods”, European Journal of Operational Research, 178, Elsevier.
• Opricovic, S. ve Tzeng, G.H. (2004). “Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS”, European Journal of Operational Research, 156, Elsevier.
• Özbek, A. (2017). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü, Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar, Ankara.
• Özçalıcı, M. (2017). MATLAB İle Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Özüdoğru, A.G. ve Görener, A. (2018). Sağlık Yönetiminde Karar Verme – I, Çok Kriterli Karar Verme Uygulamaları İle. İçinde E. Önder ve B.F. Yıldırım (Eds.). Hastane Yeri Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Kullanımı (ss. 63-84). Doya Basın Yayın Dağıtım, Bursa.
• Paksoy, S. (2017). Çok Kriterli Karar Vermede Güncel Yaklaşımlar, Karahan Kitabevi, Adana.
• Uludağ, A.S. ve Deveci, M.E. (2013), “Kuruluş Yeri Seçim Problemlerinde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Kullanılması ve Bir Uygulama”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1.
• Yaralıoğlu, K. (2010). Karar Verme Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yıldırım, B.F. ve Önder, E. (2015). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Dora Basın Yayın Dağıtım, Bursa.