1483 Yılında Hatunsaray ve Sudiremi Nahiyelerinin Durumu

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 113 - 138, 31.12.2019

Hamit Şafakcı

https://doi.org/10.22466/acusbd.623205

Öz

Konya, Osmanlılar
tarafından alındıktan sonra çeşitli tarihlerde tahrirler yapılmıştır. Çalışmada
üzerinde durulan tahrir, 1483 yılına aittir, ancak defter eksiktir. Bu nedenle
genel bir değerlendirme imkânı yoktur. Ama 1483 yılı verilerinden hareketle birçok
bilgiye de ulaşmak mümkündür. Bu defter sayesinde Osmanlıların Konya’yı ele
geçirdikten sonra yaptıkları tahrirde bazı gelirleri kimlere timar olarak
verdiği, hububatın tahrir kıymeti ve Konya’dan alınan vergiler gibi konularda
bilgi elde edilebilmektedir. Bunların yanında bahsedilen yılda bazı vakıfların
gelirleri ile Ahmedek Kalesi’ndeki görevlilere verilen timarlar
öğrenilebilmektedir. Defterde adı geçen köylerin durumu görülebilmektedir.
Caba, bennak ve çift vergilerinin miktarı; koyun ve değirmen gibi vergilerin
oranı öğrenilebilmektedir. Yine Konya’da bu defterde avarızhane sayılarının
yazılması dikkat çekicidir. Her ne kadar defter eksik olsa da yeni bilgiler
ihtiva ettiği için önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Tahrir defteri, Konya, 1483, karamanoğlu

The Status of Hatunsaray and Sudiremi Sub-districts in 1483

Öz

After Konya was conquered by the Ottomans, cadastral records were
prepared on various dates. The cadastral record that is discussed in this study
is from 1483, but the record is incomplete. Therefore, it is not possible to carry
out an overall evaluation on it. Nevertheless, using the data from 1483, a lot
of information can be reached. With the help of this book, the record that the
Ottomans prepared after conquering Konya provides information on issues such as
whom some of the revenues were given as timars, the value of grain in the
record book, and taxes collected from Konya. In addition to these, the revenues
of some of the foundations and the timars given to the officials at Ahmedek
Fortress in the aforementioned year can be learned from this book. The state of
the villages mentioned can be seen in the book. The amount of caba, bennak and
farm taxes, and the proportion of taxes such as sheep and mill can be learned
from the book. It is noteworthy that the numbers of avarızhane in Konya were
written in this book. Although the book is incomplete, it is important because
it contains new information.

Anahtar Kelimeler

Cadastral record books, Konya, 1483, Karamanid

Kaynakça

• 387 numaralı muhâsebe-i vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530) I (1996). Ankara: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yay.Akgündüz, A. (1991). Osmanlı kanunnâmeleri ve hukukî tahlilleri. III. Kitap, İstanbul: Fey Vakfı Yay.Aköz, A. (2012). XVI. yüzyılda Hatunsaray ve çevresinde yerleşim ve demografi. Ed. Hasan Bahar, I. Uluslararası Hatunsaray (Lystra) ve Çevresi, Tarih, Kültür ve Turizm Sempozyumu (2-4 Ekim 2011), 259-280.Aköz, A. (2014). XVI. yüzyılda Sudiremi Nahiyesi’nde yerleşim ve demografi. Ed. Marinos Sariyannis, New Trends in Ottoman Studies: Papers presented at the 20th CIEPO Symposium Rethymno, 27 June-1 July 2012, 297-308.Aşıkpaşazade (1970). Aşıkpaşaoğlu tarihi. (Atsız, haz.), İstanbul: MEB Yay.Barkan, Ö. L. (1943). XV ve XVI inci asırlarda Osmanlı imparatorluğunda ziraî ekonominin hukukî ve malî esasları, kanunlar I. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkiyat Enstitüsü Neşriyatı.Barkan, Ö. (1939). Türk-İslâm hukuku tatbikatının Osmanlı imparatorluğunda aldığı şekiller. I mâlikâne-divânî distemi. Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası, II, 119-184.Beldiceanu, N. (1985). XIV. yüzyıldan XVI. yüzyıla Osmanlı devletinde timar. (M. A. Kılıçbay, çev.), Ankara: Teori Yay.BOA (Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi), Ali Emiri Tasnifi Sultan Mehmed II (AE.SMMD.II): 1/60.BOA, Maliyeden Müdevver Defterler (MAD.d): 567.BOA, Tapu Tahrir Defterleri (TT.d): 40.Çağatay, N. (1947). Osmanlı imparatorluğunda reayadan alınan vergi ve resimler. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 5, 483-511.Doğru, H. (1990). Osmanlı İmparatorluğu’nda yaya-müsellem-taycı teşkilatı (XV. ve XV. yüzyılda Sultanönü sancağı). İstanbul: Eren Yay.Erdoğru, M. A. (1993). Karaman vilâyeti kanunnâmeleri. OTAM, 4, 467-516.Erdoğru M. A. (2003a). Murad Çelebi Defteri: 1483 yılında Karaman vilâyetinde vakıflar-I-. Tarih İncelemeleri Dergisi, XVIII/1, 119-160.Erdoğru M. A. (2003b). “Murad Çelebi Defteri: 1483 yılında Karaman vilâyetinde vakıflar-II-. Tarih İncelemeleri Dergisi, XVIII/2, 99-140.Eyice, S. (2001). Kale. DİA, C. 24, 234-242.Güçer, L. (1964). XVI-XVII. asırlarda Osmanlı imparatorluğunda hububat meselesi ve hububattan alınan vergiler. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yay.Hoca Sadettin Efendi (1979). Tacü’t-tevarih. C. III, (İ. Parmaksızoğlu, haz.), Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.İbn Kemal (1991). Tevârih-i âl-i Osman VII. defter (tenkidli transkripsiyon). (Ş. Turan, haz.), Ankara: TTK Yay.İdris-i Bitlisî (2013). Heşt Behişt VII. ketîbe Fatih Sultan Mehmed devri 1451-1481. (M. İ. Yıldırım, haz.), Ankara: TTK Yay.İnalcık, H. (1959). Osmanlılar’da raiyyet rüsumu. Belleten, XXIII/92, 575-610.İnalcık, H. (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomik ve sosyal tarihi 1300-1600. C. I, çev. H. Berktay, İstanbul: Eren Yay.Konya Kadı Sicili (1070-1071/1659-1661) Defter 10 transkripsiyon ve dizin (2014). Haz. İ. Sak, Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Yay.Konyalı, İ. H. (1997). Âbideleri ve kitabeleri ile Konya tarihi. Ankara: Burak Matbaası.Küçükdağ, Y. (t.y.). Ahmedek. Konya Ansiklopedisi, C. 1, 61-62.Önder, M. (1971). Mevlâna şehri Konya (tarihi kılavuz). Ankara: Güven Matbaası.Öz, M. (1999). XV-XVI. yüzyıllarda Canik sancağı. Ankara: TTK Yay.Öz, M. (1997). XVI. yüzyıl Anadolusu’nda köylülerin vergi yükü ve geçim durumu hakkında bir araştırma. Osmanlı Araştırmaları, XVII, 77-90.Öztuna, Y. (1996). Devletler ve hânedanlar Türkiye (1074-1990). C. II, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.Sahillioğlu, H. (1991). Bâd-ı Hevâ. DİA, C. 4, 416-418.Tansel, S. (1999). Fatih Sultan Mehmetin siyasi ve askeri faaliyeti. İstanbul: MEB Yay.Tekindağ, M. C. Ş. (1963). Son Osmanlı-Karaman münasebetleri hakkında araştırmalar. Tarih Dergisi, XIII/17-18, 43-76.Uzluk, F. N. (1958). Fatih devrinde Karaman eyâleti vakıfları fihristi. Ankara: Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı.Yörük, D. (2012). 16. yüzyılda Hatunsaray Nahiyesi’nin iktisadi yapısı. Ed. Hasan Bahar, I. Uluslararası Hatunsaray (Lystra) ve Çevresi, Tarih, Kültür ve Turizm Sempozyumu (2-4 Ekim 2011), 335-346.Yörük, D. (2014). The economic structure of the Sudiremi Nahiye in the 16th century. Ed. Marinos Sariyannis, New Trends in Ottoman Studies: Papers presented at the 20th CIEPO Symposium Rethymno, 27 June-1 July 2012, 309-327.Yörük, D. (2007). Karaman eyaletinde tımara çevrilen vakıf ve mülkler (1476-1483). Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 6, 61-74.Yörük, D. (2006). Karaman eyaletinde Osmanlı tımar düzeninin tesisi (1483). Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, 40, 177-202.