Partileşme Sürecinde İdeolojik Söylem: Demokrasi ve Atılım Partisi ve Gelecek Partisi Programlarında Adalet ve Kalkınma Partisi Eleştirisi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 74 - 94, 30.12.2020

Hacı Hasan Saf

https://doi.org/10.22466/acusbd.796357

Öz

Modernleşme süreci ile artan siyasal katılım, insan haklarının genişlemesi ve bireylerin yönetimde daha fazla söz sahibi olması gibi unsurlar demokratik ortamı geliştirmiş, bu da siyasal partilerin önemini artırmıştır. Siyasi partilerin siyasal açıdan birer güç unsuru haline gelmesi, partileşme sürecini niceliksel olarak geliştirmiştir. Bu konu hakkında kriz teorisi, parlamento dışında doğan partiler, kuşaksal yaş ve fonksiyon gibi yaklaşımlar ortaya atılmıştır. Partileşme sürecinde gerçekleştirilen ideolojik söylem ise partilerin neyi eleştirdiğini, kurumsal kimliklerini ve yukarıda bahsedilen hangi yaklaşım çerçevesinde partileştiklerini ortaya koymaktadır. Bu durumdan hareketle ülkemizde partileşme sürecinde olan Demokrasi ve Atılım (DEVA) Partisi ile Gelecek Partisi’nin ideolojik söylemi nasıl araçsallaştırıldığının incelenmesi araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmada Demokrasi ve Atılım (DEVA) Partisi ile Gelecek Partisi’nin parti programları iktidarı eleştiri ve kendi ideolojisini söylemleştirme çerçevesinde Foucaultcu Söylem Analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Demokrasi ve Atılım (DEVA) Partisi’nin hem iktidar muhafazakarlığını eleştirerek hem de kendi ideolojisini araçsallaştırarak ideolojik söylem inşa ettiği görülmüştür. Gelecek Partisi’nin programında ise yalnızca iktidar eleştirisinin varlığından söz edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Partileşme süreci, İdeolojik söylem, Foucaultcu Söylem Analizi

Ideological Discourse in the Process of Partying: Justice and Development Party (AK Parti) Criticism In Democracy and Progress Party’s (DEVA) and the Future Party Programs

Öz

Increasing political participation with the modernization process, the expansion of human rights and the fact that individuals have more say in management have developed the democratic environment, which has increased the importance of political parties. The political parties becoming an element of political power have quantitatively improved the process of partyization. Approaches such as crisis theory, parties born out of parliament, generational age and function have been introduced. The ideological discourse made in the process of partying reveals what the parties criticized, their institutional identities and within which framework they were partying. Based on this situation, the purpose of the research is to examine how the Democracy and Progress Party’s (DEVA) and the Future Party are instrumentalized in the process of partyization in our country. In the study, the party programs of the Democracy and Progress Party’s (DEVA) and the Future Party were analyzed by Foucauldian Discourse Analysis method in the framework of criticizing the power and discourse of its own ideology. It was seen that the Democracy and Progress Party’s (DEVA) built ideological discourse both by criticizing the conservatism of political power and instrumentalizing its own ideology. In the program of the Future Party, only the critique of power is mentioned. 

Anahtar Kelimeler

The process of partying, Ideological discourse, Foucauldian Discourse Analysis

Kaynakça

• Akar, D. & Martı, L. (2015). Nitel Araştırma: Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımlar. Anı Yayıncılık.
• Akdoğan, Y. (2004). AK Parti ve Muhafazakâr Demokrasi. Alfa Yayınları.
• Akdoğan, Y. (2010). Muhafazakâr-Demokrat Siyasal Kimliğin Önemi ve Siyasal İslamcılıktan Farkı, H. Yavuz içinde, AK Parti: Toplumsal Değişimin Yeni Aktörleri (ss. 59-95). Kitap Yayınevi.
• Aktan, C. C. (1996). Ekonomik liberalizmin kurucusu: Adam Smith. Yeni Türkiye Dergisi, 5(25), 546-549.
• Ateş, D. (2014). Türk Dış Politikasına Giriş: Yeni Muhafazakârlık ve Doğu-Batı Ekseninde Yapısal Değişim. Dora Yayınevi.
• Barker, C. & Galasinski, D. (2005). Cultural Studies and Discourse Analysis: a Dialogue on Language and Identity. Sage.
• Bayraktaroğlu, A. (2006), Yeni Muhafazakâr Türkiye. Arkaplan Basın Yayın.
• Blommaert, J. (2005). Discourse: A Critical Introduction. Cambridge University Press.
• Cheek, J. (2008). Foucauldian Discourse Analysis. (Ed.)L. M. Given, Encyclopedia of Qualitative Research Methods (ss. 356-357). Sage.
• DEVA (2020). DEVA partisi programı, Ankara.
• Dursun, D. (2014). Siyaset Bilimi. Beta Yayınları.
• Duverger, M. (1974). Siyasi Partiler. (Çev. E. Özbudun,). Bilgi Yayınevi.
• Duverger, M. (1998). Siyaset Sosyolojisi. Varlık Yayınları.
• Eagleton, T. (2011). İdeoloji. (Çev. M. Özcan). Ayrıntı Yayınları.
• Elliott, R. (1996). Discourse analysis: exploring action, function and conflict in social texts, Marketing Intelligence ve Planning, 14(6), 54-65.
• Ercoşkun, B. (2019). Tarihsel bir perspektiften türkiye’de liberalizm. Akademik Bakış Dergisi, 1(72), 33-45.
• Erler, Ö. (2007). Yeni muhafazakârlık, akp ve muhafazakâr demokrat kimliği. Stratejik Araştırmalar Dergisi, 5(10), 126-132.
• Erdoğan, M. (2014), Muhafazakârlık: ana temalar. Liberal Düşünce Dergisi, 1(2), 5-9.
• Fairclough, N. & Wodak, R. (1997). Critical Discourse Analysis. (Ed.) T. A. Van Dijk Discourse as Social Interaction (ss. 258-284). Sage.
• Fairclough, N. (1993). Critical discourse analysis and the marketization of public discourse: The Universities. Discourse ve Society, 2(4), 133-168.
• Foucault, M. (1987). Söylemin Düzeni. (Çev. I. Turhan). Hil Yayınları.
• Foucault, M. (2000). The Essential Works of Foucault, 1954–1984, Faubion, (Ed.) J. D, Power. The New Press.
• Foucault, M. (2015). Hapishanenin Doğuşu. (Çev. M. A. Kılıçbay). İmge Kitapevi.
• Gelecek Partisi (2019). Gelecek partisi programı, Ankara.
• Hall, S. (1998). Anlamlandırma, Temsil, İdeoloji: Althusser ve Postyapısalcı Tartışmalar, (Ed.) E. Mutlu, Kitle İletişim Kuramları. Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Hartley, J. (2002). Communication, Cultural and Media Studies. Routledge.
• Heywood, A. (2016). Siyaset Teorisine Giriş. (Çev. H. M. Köse). Küre Yayınları.
• Huntington, S. (1965). Siyasal gelişme ve siyasal bozulma. (Çev. E. Özbudun). Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2 (22), 55-107.
• Independentturkish (2020). Deva partisi’nin ilk gününden izlenimler: İslamcı değil merkez sağcı. İstanbul.
• Jäger S. (2001). Discourse and Knowledge: Theoretical and Methodological Aspects of a Critical Discourse and Dispositif Analysis, (Ed.) R. Wodak & M. Meyer, Methods of Critical Discourse Analysis (ss. 32-62). Sage.
• Kapani, M. (2019). Politika Bilimine Giriş. Bilgi Yayınevi.
• Katz, R. S. & Mair, P. (2009). Democracy and the Cartelization of Political Parties. Comparative Politics.
• Kahraman, H, B. (2010), Türk Siyasetinin Yapısal Analizi: Kavramlar, Kuramlar, Kurumlar. Agora Kitaplığı.
• Kıran, Z. (2001). Dilbilimine Giriş. Seçkin Yayınevi.
• Kirchheimer, O. (1969). Politics, Law and Social Change. Columbia University Press.
• Koole, R. (2009). Political parties: do parties still present?. Political Journal, 1(9), 105-121.
• Kuru, A. T. & Stepan, A. (2013). Bir İdeal Tip ve Skala Olarak Laiklik: Türkiye, Fransa ve Senegal Karşılaştırması. (Ed.) A. T. Kuru ve A. Stephan, Türkiye’de Demokrasi, İslam ve Laiklik (ss. 91-114), (Çev. H. Tatoğlu). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Medium, (2020). Deva partisi ve Türk sağının geleceği. İstanbul.
• Mil, B. (2007). Nitel Araştırmalarda Söylem Analizi ve İlkeler. (Ed.) A. Yüksel, B. Mil ve Y. Bilim, Nitel Araştırma: Neden, Nasıl, Niçin?. Detay Yayıncılık.
• Neumann, S. (1943). Modern Political Parties. Chicago Press.
• Özbudun, E. & Hale, W. (2010), Türkiye’de İslamcılık, Demokrasi ve Liberalizm AKP Olayı. (Çev. E. Özbudun & K. Göksel). Doğan Kitap.
• Özipek, B. (2011). Muhafazakârlık. Timaş Yayınevi.
• Portter, J. (2004). Söylemsel Psikoloji ve Söylem Analizi. (Ed.) A. Sibel, Doğunun ve Batının Yerelliği. Alfa Kitap.
• Resmi Gazete (2003), 59. hükümet programı. Ankara
• Sözen, E. (1999). Söylem. Paradigma Yayınları.
• Tonkiss, K. (2006). Analysis Text and Speech: Content and Discourse Analysis. Sage.
• Türk, B. (2003). İdeoloji. Lotus Yayınevi.
• Van Dijk, T. (1989). Structures of Discourse and Structures of Power. (Ed.) J.A. Anderson, Communication Yearbook 12. Sage.
• Van Dijk T. (1995a). Discourse Analysis as Ideological Analysis, (Ed.) C. Schäffner ve A. Wenden, Language and Peace. Dartmouth Publishing.
• Van Dijk, T. (1995b). Ideological discourse analysis. New Courant: Special Issue on Interdisciplinary Approaches to Discourse Analysis, 2(4), 135-161.
• Van Dijk, T. (1995c). Aims of critical discourse analysis. Japanese Discourse, 3(1), 17- 27.
• Van Dijk, T. (2000). Ideology and Discourse: A Multidisciplinary Introduction. Dartmouth Publishing.
• Van Dijk, T. (2003). Critical Discourse Analysis, D. Schiffrin, (Ed.) D. Tannen, ve E., H. Hamilton, The Handbook of Discourse Analysis (ss. 352-372). Blakwell Publishing.
• Van Dijk, T. (2006). Ideology and discourse analysis. Journal of Political Ideologies, 2(11), 115-140.
• Yanardağ, M. (2011), ABD ve Türkiye’deki Yeni Gericilik ve Yeni Muhafazakârlar. Ankara.
• Willig, C. (2013). Introducing Qualitative Research in Psychology. Open University Press.
• Wodak, R. (2001). What CDA is About: A Summary of its History, Important Concepts and its Developments. (Ed.) R. Wodak ve M. Meye, Methods of Critical Discourse Analysis (ss.1-13). Sage.
• Wood, L.A. & Kroger, R.O. (2000). Doing Discourse Analysis: Methods for Studying Action in Talk and Text. Sage.