Türkiye’de İklim Değişikliğine Karşı “Kent Ve Su” Arasındaki Koruma Kullanma Dengesinin Sağlanmasına Yönelik Stratejiler

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 67 - 91, 13.12.2017

Beratiye Meral Akduman Vural

Öz

İklim değişikliğinin olası etkilerine
karşı Türkiye’nin fiziki konumuna bakıldığında; potansiyel etkiler açısından
Türkiye’nin risk grubu ülkeler arasında yer aldığı görülmekte ve böylece iklim
değişikliğinin Türkiye’de neden olabileceği sosyo-ekonomik ve çevresel
etkilerin önemi de ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de iklim değişikliğinin
yarattığı ve giderek artan riskler, hükümetlerin ya da özel sektörün yatırım
kararlarında net bir faktör olarak hesaba katılmamaktadır. Fakat değişken ve
belirsizlik içeren iklim koşulları, iklim değişikliğinin etkilerinin
belirginleşmesi için kapsamlı etki analizlerinin yapılması ihtiyacını
doğurmaktadır. İklim değişikliği etki analizlerinin yapılması; Türkiye’de iklim
değişikliğinin çeşitli sektörler ve sosyal kesimlere olan etkilerinin
belirlenmesi, iklim değişikliğine uyum politikalarının fayda ve maliyetlerinin
hesaplanması, iklim değişikliği politikaları konusunda farklı görüşteki
paydaşların uzlaşmalarının sağlanması, belirsizliklerin azaltılması ve dolayısıyla
önceliklerin netleştirilmesi açısından önemlidir.

Denetimsiz büyüyen kentlerin ve onların
yakın çevrelerine verdikleri zararların, küresel ısınma ve çevre kirliliğini
tetikleyen sorun alanlarının başında geldikleri görülmektedir. Bu çalışmada,
Türkiye’de kentleşme olgusunun çevre kirliliği ve kaynak yönetimi ile olan
ilişkisi değerlendirilirken, öncelikle ulusal ve yerel politikalar gözden
geçirilmiş; kentlerde çevresel problemler ve kaynak yönetimi konularının doğru
ortaya konulabilmesi için var olan kentsel çevre altyapı politikaları,
sürdürülebilir kentsel çevre politikaları, ekonomik, toplumsal ve kültürel
politikaları yeniden irdelenmiştir.

Planlama çalışmalarının olumsuz çevresel
etkilerinin en aza indirilmesi amacıyla uygulanması hedeflenen stratejik
çevresel değerlendirme, çevresel etki değerlendirme gibi yöntemler ile
uluslararası anlaşma ve sözleşmeler yürürlüğe konarak; planlama sürecinin
niteliğinin arttırılması, çevre duyarlı planlara ulaşılması ve yerelde halkın
planlama sürecine etkin olarak katılması sağlanmalıdır.

İklim
değişikliğine uyum konusunda suyun önemi yadsınamaz bir gerçek olduğundan; kent
ve su arasındaki koruma kullanma dengesinin sağlanmasına yönelik uyumlu
stratejiler geliştirebilmek için; üst ölçekte uyum politikaları geliştirilerek
işbirliği teşvik edilmeli, ortak amaçlar tanımlanarak paydaşları bir araya
getirecek bilgi paylaşım platformları organize edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

İklim, koruma, kent, su

Kaynakça

• Referans 1: 5.Dünya Su Forumu. (2009). İstanbul.
• Referans 2: Kentleşme Şurası Sonuç Bildirgesi. (2009). Ankara.
• Referans 3: Kentleşme Şurası; İklim Değişikliği, Doğal Kaynaklar, Ekolojik Denge, Enerji Verimliliği ve Kentleşme Komisyonu 6, (2009). Ankara.
• Referans 4: 5.Dünya Su Forumu Sonuç Bildirgesi. (2010, s.52). İstanbul.
• Referans 5: İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı 2011-2023, (2012). Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.
• Referans 6: Ateş, İ. (2008). Küresel Isınmanın Sebep Olacağı Siyasal ve Ekonomik Gelişmeler ve Muhtemel Türkiye Yansımaları. Gebze: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, 76 s.
• Referans 7: Babuş, D. (2005). Küresel Isınma Sorununun Uluslararası Çevre Politikası İçerisinde İrdelenmesi ve Türkiye’nin Yeri (Yüksek Lisans Tezi). Adana: Ç.Ü. FBE, Peyzaj Mimarlığı ABD, 212, s.
• Referans 8: Ceylan, A. (2005). İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarımıza Etkisi,(Ed. Sen, Zekai). İstanbul: Su Vakfı Yayınları.
• Referans 9: Dündar, M. S. (2007). Su Kaynaklarının Uluslararası Sorun Oluşturması (Y. Lisans Tezi). Trabzon: KTÜ SBE, Uluslararası İlişkiler, ABD., Uluslararası İlişkiler Programı, s.157.
• Referans 10: Kentges Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı, (2009), 2010-2023.
• Referans 11: Kentleşme Şurası. (erişim 09.08.17). www.kentges.gov.tr adresinden alınmıştır
• Referans 12: Kocabaş, A. (2000). Urban conservation planning and development outcomes in central Istanbul and Central London: 1969-1989’ published PhD (2010). London South Bank University.
• Referans 13: Kocaman, F. Ö. (2009). Türkiye’de Sivil Toplum Kuruluşlarının Küresel Isınmaya Bakışı ve Faaliyetleri (Y. Lisans Tezi). Ankara: A. Ü. SBE, Sosyoloji ABD., 227s.
• Referans 14: Selçuk, I. Ş. (2009). Küresel Isınma, Türkiye’nin Enerji Güvenliği ve Geleceğe Yönelik Enerji Politikaları (Yüksek Lisans Tezi). 166. Ankara: Ankara Üniversitesi, SBE, İktisat ABD.
• Referans 15: T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı. (2009). Kentleşme Şûrası. Ankara: İklim Değişikliği, Doğal Kaynaklar, Ekolojik Denge, Enerji Verimliliği ve Kentleşme Komisyonu.
• Referans 16: Türkeş, M. (1997). Hava ve İklim Kavramları Üzerine. TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, 36-37, Ankara.
• Referans 17: Türkeş, M. (2007). Küresel İklim Değişikliği Nedir? Temel Kavramlar, Nedenleri, Gözlenen ve Öngörülen Değişiklikler. I. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi-TİKDEK. İstanbul: İTÜ.
• Referans 18: Ulusoy, K. (2007). Su Pazarı : Küresel Ticaretin Son Hedefi. Ankara: Kristal Kitapları.
• Referans 19: Yaşar, D., & Yıldız, D. (2009). Küresel Isıtılan Dünya ve Su. İstanbul: Truva Yayınları.