Aminoketooksim Bileşiklerinin Sıvı-Sıvı Ekstraksiyon ve Boya Renk Giderim Özelliklerinin İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt 3, Sayı 2, 46 - 54, 29.12.2017

Güvenç GÖRGÜLÜ Betül ULU Bülent DEDE

Öz

Pb(II), Cd(II) ve Hg(II) gibi geçiş metal iyonları oldukça toksik olduğu için çevre sularında veya topraklarda bulunmaları istenmemektedir. Bu metaller çevrede birikebilir ve bitki ve hayvanlarda çok düşük konsantrasyonlarda bile toksik etkilere neden olabilirler. Öte yandan, Co(II), Ni(II), Cu(II) ve Zn(II) gibi bazı geçiş metalleri biyolojik önem taşımaktadır ve bu elementleri içeren çok sayıda metaloenzim bulunmaktadır. Bu elementler aynı zamanda yüksek konsantrasyonlarda canlılarda toksik etkilere neden olurlar. Bu nedenle, potansiyel sağlık ve ekolojik tehlikeler nedeniyle bu eser metallerin ayrıştırılması hayati öneme sahiptir. Eser miktarlarının ayrıştırılması ve önderiştirilmesi için en yaygın kullanılan teknikler ekstraksiyon, çöktürme ve şelatlama reçineleridir. 

Birçok sanayi kuruluşu, boyaları, fenol ve türevleri, böcek öldürücüleri ve diğer organik kirleticileri içeren büyük miktarda atık suyunu boşaltmaktadır. Birçok toksik organik bileşik biyorefrakter olduğundan, geleneksel biyolojik arıtma bu tür atık su için etkisizdir. Adsorpsiyon, koagülasyon ve membran ayırma gibi bazı fizikokimyasal teknolojiler, kirleticileri sadece bir ortamdan diğerine aktararak daha ileri uygulamaları gerektirir. Organik kirleticilerin suya, karbondioksit ve diğer zararsız küçük moleküllere oksidasyonunu amaçlayan ileri oksidasyon işlemleri atık su arıtımında, özellikle de biyorefrakter kirleticiler için giderek daha önemli teknolojiler haline gelmektedir.

Bu çalışmada öncelikle bazı geçiş metal katyonlarının [Mn(II), Co(II), Ni(II), Cu(II), Zn(II), Pb(II), Cd(II), Hg(II)] sulu fazdan organik faza ekstraksiyonu, aminoketooksim ligandı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ligandın sulu fazdan organik faza olan sıvı-sıvı ekstraksiyonu sonucunda Cu(II) ve Hg(II) katyonlarının ekstraksiyonunda etkili bir şekilde kullanılabileceği tespit edilmiştir. Ayrıca metilen mavisi boyasının sulu ortamdan uzaklaştırılmasında ligandın Cu(II) kompleksinin etkinliği de araştırılmıştır. Yapılan çalışmalara göre ligandın Cu(II) kompleksinin sulu ortamdan oldukça iyi düzeyde boya uzaklaştırdığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Oksim, sıvı-sıvı ekstraksiyon, metal uzaklaştırma, boya renk giderimi

Kaynakça

• Custot, J., Boucher, J. L., Vadon, S., Guedes, C., Dijols, S., Delaforge, M., & Mansuy, D. (1996). Nω-Hydroxyamino-α-amino acids as a new class of very strong inhibitors of arginases. JBIC Journal of Biological Inorganic Chemistry, 1(1), 73-82.
• Duran, C., Gundogdu, A., Bulut, V. N., Soylak, M., Elci, L., Sentürk, H. B., & Tüfekci, M. (2007). Solid-phase extraction of Mn (II), Co (II), Ni (II), Cu (II), Cd (II) and Pb (II) ions from environmental samples by flame atomic absorption spectrometry (FAAS). Journal of Hazardous Materials, 146(1), 347-355.
• Forgacs, E., Cserhati, T., & Oros, G. (2004). Removal of synthetic dyes from wastewaters: a review. Environment international, 30(7), 953-971.
• Gao, H., Kan, T., Zhao, S., Qian, Y., Cheng, X., Wu, W., ... & Zheng, L. (2013). Removal of anionic azo dyes from aqueous solution by functional ionic liquid cross-linked polymer. Journal of hazardous materials, 261, 83-90.
• Ghaedi M, Asadpour E, Vafaie A. (2006). Simultaneous preconcentration and determination of copper, nickel, cobalt, lead and iron content using a surfactant coated alumina. Bull Chem Soc Japan ; 79: 432–436
• Jin, Z., Xie, D. X., Zhang, X. B., Gong, Y. J., & Tan, W. (2012). Bifunctional fluoroionphore-ionic liquid hybrid for toxic heavy metal ions: improving its performance via the synergistic extraction strategy. Analytical chemistry, 84(10), 4253-4257.
• Liang, P., & Sang, H. (2008). Determination of trace lead in biological and water samples with dispersive liquid–liquid microextraction preconcentration. Analytical biochemistry, 380(1), 21-25.
• Lim, J. C., & Lee, K. E. (2017). Reactive-Disperse Mixed Dye Wastewater Treatment Using Advanced Oxidation Process. Nature Environment and Pollution Technology, 16(1), 45.
• Mehta, B. H., & Nagarkoti, B. S. (2002). Synthesis and characterization of some transition metal complexes of 2-naphthoin oxime. Asian Journal of Chemistry, 14(1), 103.
• Memon, S., Oguz O., Yilmaz, A., Tabakcı, M., Yilmaz, M., Ertul, S. (2001). Synthesis and Extraction Study of Calix[4]Arene Dinitrile Derivatives Incorporated In A Polymeric Backbone With Bisphenol-A. Polymers and The Environment, 9, 97-101.
• Patel, P. S., Ray, A., & Patel, M. M. (1992). CNDO/2 calculations for α-oximinoacetoacetanilide thiosemicarbazone and synthesis and characterization of some metal chelates derived from it. Journal of Chemical Sciences, 104(4), 471-477.
• Pearson, R. G. (1963). Hard and soft acids and bases. Journal of the American Chemical Society, 85(22), 3533-3539.
• Pedersen, C.J. (1967). Cyclic Polyethers and Their Complexes With Metal Salts. J. Am. Chem. Soc., 89, 7017-7036.
• Sevimli, M.F. (2000). Tekstil endüstrisi atık sularından ozonlama ile renk giderimi ve ozonlamanın biyolojik arıtılabilirliğe etkisi, Doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 216 sayfa, İstanbul
• Ulu, B., Dede, B. (2016), Synthesis, Spectroscopic Characterization and Catecholase-Like Activity of Novel Aminoketooxime Ligand and Cu(II) Complex, International Research Journal of Natural and Applied Sciences, 3, 57-65
• Yang, F., Kubota, F., Baba, Y., Kamiya, N., & Goto, M. (2013). Selective extraction and recovery of rare earth metals from phosphor powders in waste fluorescent lamps using an ionic liquid system. Journal of Hazardous Materials, 254, 79-88.