SÖZLÜ İLETİŞİM BECERİLERİNİN GELİŞİMİNDE RADYO OYUNLARININ KULLANIMI ÜZERİNE KURAMSAL BİR ÇALIŞMA

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 50 - 67, 30.12.2020

Ali Göçer , Akife Kurt

Öz

Sözlü iletişimin iki ayağını teşkil eden dinleme ve konuşma, günlük hayatın her alanında etkin bir biçimde kullanılan dil becerileridir. Bu itibarla öğrenme ortamlarında dinleme ve konuşma amacına uygun çalışmaların kullanılması, öğrencilerin dil sanatlarına hâkim olmasını kolay hale getirmektedir. 1936-1940 yılları arasında döneme damgasını vuran “radyo tiyatrosu, mikrofonda tiyatro, radyofonik piyes, radyofonik oyun, sihirli kutu” adıyla bilinen radyo oyunları, esas olarak “ses, diyalog, efekt, müzik” gibi unsurları barındırıyor olması yönüyle öğrencilerin dinleme ve konuşma beceri ve alışkanlıklarını edinmesi ve geliştirmesi bakımından etkili bir kültür-sanat faaliyeti olarak değerlendirebilir. Aynı zamanda edebiyat, tiyatro gibi değerleri içinde barındırması ve temelinin oyuna dayanması ona özgün bir nitelik kazandırmıştır.

Bu çalışmanın amacı, sözlü iletişim becerilerinin geliştirilmesinde radyo oyunlarının kullanımına, işlevine ve etkililiğine işaret etmektir. Çalışmanın içeriğinde sözlü iletişim becerileri, radyo oyunlarının tarihi seyri ve özellikleri hakkında bilgi verilmiş ve radyo oyunlarının Türkçe derslerinde dinleme ve konuşma becerilerini geliştirmek için bir araç olarak kullanılabileceği yönünde tavsiyelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dinleme becerisi, konuşma becerisi, sözlü iletişim, radyo oyunu

Kaynakça

• Ahıska, M. (2005). Radyonun sihirli kapısı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Arıkan, Y. (2011). Açıklamalı tiyatro sözlüğü ve kılavuzu. İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Arslan, S. (2010). Türkiye’de radyo oyunları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ayvaz, Ü. (1986). Duvardan gelen sesler. İstanbul: Başaran Matbaası.
• Aziz, A. (2002). Radyo yayıncılığı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Baltacıoğlu, İ. H. (1938). Toplu tedris (Öğretmen kitapları). İstanbul: Sebat Basımevi.
• Burdurlu, İ. Z. (1979). Okullarımızda dil eğitimi. Türk Dili, 39(331), 369-371.
• Calp, M. (2010). Özel eğitim alanı olarak Türkçe öğretimi (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Cankaya, Ö. (1997). Radyo oyunu ya da düşler dünyası. İletişim Broadcast Aylık Radyo-TV ve Sinema Teknolojisi Dergisi, 9.
• Cihangir, Z. (2004). Kişilerarası iletişimde dinleme becerisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Cüceloğlu, D. (1988). Yeniden insan insana (18. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çakır, Ö. (1997). Kültürümüzde radyo oyununun yeri ve önemi. Uluslararası IV. Türk Kültürü Kongresi Bildirileri 3, 4-7 Kasım, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Çalışlar, A. (1995). Tiyatro ansiklopedisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Çifçi, M. (2001). Dinleme eğitimi ve dinlemeyi etkileyen faktörler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 166-177.
• Demir, T. (2010). Konuşma eğitiminde benmerkezci konuşmaya yönelik bir deneme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 415-430.
• Doğan, S. (2017). Türkiye’de değişen radyo dinleme alışkanlığı ve özel radyolarda radyo tiyatrosu (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Doğan, Y. (2011). Dinleme eğitimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Ergenç, İ. (2000). Dilin beyindeki organizasyonu ve konuşmanın gerçekleşmesi. Multidisipliner yaklaşımla beyin ve kognisyon (Editörler: Karakaş, Aydın, Erdemir ve Özemsi). 113-126. Ankara: Çizgi Tıp Yayınevi.
• Erigüç, G., Şener, T., & Eriş, H. (2013). İletişim becerilerinin değerlendirilmesi: Bir meslek yüksekokulu öğrencileri örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 16(1), 45-65.
• Evliyaoğlu, G. (1973). Konuşma sanatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Fisunoğlu, A. (2020). Radyo genel bir kültür kutusudur. Orhan Ayhan’la söyleşi. TRT Akademi Dergisi, 5(9), 399-405.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Göçer, A. (2008). Performans göreviyle ilgili sunum çalışmalarının konuşma ve dinleme becerilerinin geliştirilmesine katkısı. Dil Dergisi, 142, 7-17.
• Göçer, A. (2020a). Dinleme becerisinin gelişim durumunun ve kullanım yeterliklerinin ölçülüp değerlendirilmesi. Çukurova Araştırmaları, 6(1), 109-125.
• Göçer, A. (2020b). İletişimsel yeterlik alanı olarak konuşma becerilerinin gelişim durumunun ve kullanım yetkinliğinin ölçülüp değerlendirilmesi. International Journal of Languages’ Educational and Teaching, 8(2), 25-43.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kalaycı N., & Temur, T. (2005). İlköğretim okullarında dinleme becerisini nasıl geliştirebiliriz? Eğitime bakış, Eğitim Bir-Sen.
• Karacil Kılıçaslan, M. & Yayla, A. (2018). Yaratıcı drama yönteminin öğretmen adaylarının iletişim becerilerine etkisi. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 2(2), 1-13.
• Karabay, A. (2010). Kubaşık öğrenme etkinliklerinin ilköğretim beşinci sınıf türkçe dersinde öğrencilerin dinleme ve konuşma becerileri üzerindeki etkileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Karadağ, N. (1976). Radyo tiyatrosu eğitimi. Tiyatro Araştırmaları Dergisi Tiyatro Öğretimi ve Eğitimi Özel Sayısı, Ankara Üniversitesi DTCF Tiyatro Araştırmaları Enstitüsü, 7, 163 -173.
• Kars, N. (1993). Kavram ve içerik açısından radyo oyunları değerlendirmesi. Marmara İletişim Dergisi, 2.
• Kocabaşoğlu, U. (1980). Şirket telsizinden devlet tiyatrosuna. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Kurudayıoğlu, M. (2003). Konuşma eğitimi ve konuşma becerisini geliştirmeye yönelik etkinlikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı, 13. Kurt, B. (2008). Çocuk edebiyatı ürünlerinin temel dil becerisi olarak dinlemenin gelişimine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Maden, S. (2011). Rol kartlarının konuşma eğitimindeki başarı ve tutum üzerine etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 23-38.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1981). Temel eğitimi Türkçe programı. Tebliğler Dergisi, 2098, 26 Ekim 1981.
• Onan, B. (2005). İlköğretim ikinci kademe Türkçe öğretiminde dil yapılarının anlama becerilerini (okuma/dinleme) geliştirmedeki rolü (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Onan, B. (2010). Beynin bilişsel işlevleri üzerine yapılan araştırmalar ve ana dili eğitimine yansımaları. TÜBAR XXVII-Bahar.
• Özbay, M. (2005). Sesle ilgili kavramlar ve konuşma eğitimi. Milli Eğitim, 33(68), 116-125.
• Özdemir, A. (2017). Radyo tiyatroları. İstanbul: Tura Yayıncılık.
• Özgür, İ. (2006). Konuşma bozukluğu ve sağaltım. Nobel Yayın Dağıtım.
• Sağlam, Ö., & Doğan, Y. (2013). 7. sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşma becerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24), 43-56.
• Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tanrıdağ, O. (1995). Afazi. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi.
• Taşer, S. (2000). Konuşma eğitimi. İstanbul: Papirüs Yayınevi.
• Temizyürek, F. (2007). İlköğretim İkinci kademede konuşma becerisinin geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(2), 113-131.
• Tiryaki, D. E. (2013). Metin tipleri bağlamında okuma becerisinin geliştirilmesi. E-Dil Dergisi, 1, 76-100.
• Turan, A. (2015). Kitle iletişim teknolojilerinin gelişim sürecinde ÖFM’den YEĞİTEK’e. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü Dergisi Özel Sayısı, 8-16.
• Uysal, B. (2014). Dinleme ve konuşma becerilerinin kazandırılmasında yaratıcı drama temelli bir model önerisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ünalan, Ş. (1999). Yeni gelişmeler ışığında Türkçe öğretimi. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Basımevi.
• Yalçın, A. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri-yeni yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yangın, B. (2002). Kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Ankara: Dersal Yayıncılık.
• Yeşilyurt, E. (2020). Yaratıcılık ve yaratıcı düşünme: Tüm boyut ve paydaşlarıyla kapsayıcı bir derleme çalışması. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(25), 3874-3915