ŞİİR TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ VE ŞİİRE YÖNELİK TUTUM İLE ŞİİR ÇÖZÜMLEME BECERİSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 62 - 84, 28.12.2021

Abdulkerim Karadeniz , Remzi Can

Öz

Bu araştırma, öğrencilerin şiire tutumlarını belirlemek amacıyla bir tutum ölçeği geliştirmeyi ve şiire yönelik tutum ile şiir çözümleme becerisi arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamaktadır. Alanyazın incelendiğinde öğrencilerin şiire yönelik tutumlarını belirmeye yönelik ölçme araçlarının oldukça sınırlı olduğu, ortaöğretim öğrencilerinin şiire yönelik tutumlarını belirmek amacıyla bir ölçme aracının geliştirilmediği görülmektedir. Bu bakımdan çalışmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin şiire yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla kullanılabilecek bir tutum ölçeği geliştirmek ve şiire yönelik tutum ile öğrencilerin şiir çözümleme becerisi arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Çalışmanın örneklemini, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Kırşehir il merkezinde 9, 10, 11 ve 12. sınıflarında öğrenim gören öğrencilerden tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilen 1415 öğrenci oluşturmaktadır. Açımlayıcı faktör analizi ile ölçeğin yapı geçerliliği belirlenmiş, daha sonra ortaya konan model doğrulayıcı faktör analizi ile sınanmıştır. Şiir Tutum Ölçeği’nin yapı geçerliliği doğrulandıktan sonra 246 kişilik bir örnekleme uygulanmıştır. Araştırmada aynı zamanda öğrencilerin şiir çözümleme becerileri de incelenmiştir. Örnekleme Ahmet Haşim’in Merdiven adlı şiiri verilmiş ve çözümlemeleri istenmiştir. Öğrencilerin şiir çözümlemeleri “Şiir Değerlendirme Ölçeği” ile puanlanmıştır. Rubric tarzda hazırlanan bu ölçekte öğrencilerin şiir çözümlemelerine bir ile dört arasında değişen puanlar verilmiştir. Araştırma sonuçları incelendiğinde öğrencilerin şiire yönelik tutumları ile şiir çözümleme becerileri arasında pozitif yönde ve orta düzeyde bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Bu durum öğrencilerin şiire yönelik olumlu tutum geliştirmeleri ile şiir çözümleme becerilerinin geliştirilebileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Şiire yönelik tutum, şiir çözümleme becerisi, ölçek geliştirme, ortaöğretim

Kaynakça

• Aytaş, G. (2008). Çağdaş gelişmeler ışığında şiir tahlilleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Balcı, A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma: yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford Press.
• Browne, M. W. & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen ve J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136–162). Newbury Park, CA: Sage.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş.; Çakmak, E. K.; Akgün, Ö. E.; Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS. New York: Routledge.
• Bryman, A. & Cramer, D. (2005). Quantitative data analysis with SPSS 12 and 13: A Guide for social scientists. London and New York: Routledge.
• Cemiloğlu, M. (2003). Türk dili ve edebiyatı öğretimi. İstanbul: AlfaYayınları.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni: Nicel, nitel ve karma yöntem yaklaşımları. Ankara: Eğiten Kitap.
• Çelik, H. E. ve Yılmaz, V. (2013). LISREL 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi, temel kavramlar – uygulamalar – programlama. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar. Ankara: Türk Psikloglar Derneği Yayınları.
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayınevi.
• Karadeniz, A. (2012). Modern çözümleme yöntemlerinin şiir çözümleme becerisine etkisi ve şiir öğretiminde kullanılabilirliği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karadeniz, A. ve Gürsoy, Ü. (2014). Modern metin çözümleme yöntemlerinin eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 15(2), 99–117.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kaya, A. İ. ve Bindak, R. (2017). Ortaokul öğrencilerinin şiire yönelik tutumlarının incelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 1121-1136.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Raykov, T. & Marcoulides, G. A. (2006). A First course in structural equation modeling. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc., Publishers.
• Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A Beginner’s guide to structural equation modeling. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi ve raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, G. F. (2014). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş; temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Taşdemir, M. (2003). Eğitimde planlama ve değerlendirme. (2. Baskı). Ankara: Ocak Yayınları.
• Veneziano, L. & Hooper, J. (1997). A Method for quantifying content validity of health-related questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21(1), 67-70.