Academıc Trends On Actıvıtıes Applıed In Turkısh Courses: An Evaluatıon On Graduate Theses

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 41 - 57, 30.06.2025

Osman Yakışan

Öz

Researchers who want to find answers to many questions about activities by using activity-based teaching in Turkish lessons have aimed to examine Turkish lesson activities from various aspects. This situation has contributed to the emergence of many studies on the subject at the postgraduate level. In this research, it is aimed to examine these postgraduate studies conducted between 1988-2024 on Turkish lesson activities according to various criteria such as year, type, university, department, institute, applied method/pattern/model, data collection tools, data analysis techniques, study group/universe and sample, language skills, and concepts whose relationships are examined. In line with this purpose, document review was used to collect data in the research, and content analysis and descriptive analysis were used for data analysis. The data collection process of the research was limited to postgraduate studies accessible from the YÖK National Thesis Center. A total of 157 studies, 38 of which were doctoral and 119 of which were master's level, were included in the scope of the research. When the studies included in the scope of the research were examined according to the determined criteria, it was determined that the first study on the subject was conducted in 1988, and the most studies were conducted in 2023; the pre-test-post-test control group experimental design was used the most as a method in the studies; scales and forms (attitude scale, perception scale, etc.) were used the most as data collection tools; quantitative data analysis (t-test, ANOVA, etc.) techniques were used the most as data analysis techniques; and mostly Turkish textbook activities were evaluated in the studies.

Anahtar Kelimeler

Activity , Evaluation , Postgraduate , Turkish Lesson

Türkçe Dersinde Uygulanan Etkinliklere Dair Akademik Eğilimler: Lisansüstü Tezler Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Etkinlik temelli öğretimin Türkçe derslerinde kullanılmasıyla etkinliklerle ilgili birçok soruya cevap bulmak isteyen araştırmacılar, Türkçe dersi etkinliklerini çeşitli yönlerden incelemeyi amaçlamıştır. Bu durum konuyla ilgili lisansüstü düzeyde birçok çalışmanın ortaya çıkmasına katkı sağlamıştır. Bu araştırmada Türkçe dersi etkinliklerine yönelik 1988-2024 yılları arasında yapılan bu lisansüstü çalışmaları yıl, tür, üniversite, ana bilim dalı, enstitü, uygulanan yöntem/desen/model, veri toplama araçları, veri analizi teknikleri, çalışma grubu/evren ve örneklem, dil becerileri, ilişkisine bakılan kavramlar gibi çeşitli ölçütlere göre incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada bu amaç doğrultusunda veri toplamak için doküman incelemesinden, veri analizi için ise içerik analizinden ve betimsel analizden yararlanılmıştır. Araştırmanın veri toplama süreci YÖK Ulusal Tez Merkezi’nden erişilebilen lisansüstü çalışmalarla sınırlandırılmıştır. Buradan ulaşılan lisansüstü çalışmalardan 38’i doktora, 119’u ise yüksek lisans düzeyinde olmak üzere toplam 157 çalışma, araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırma kapsamına alınan çalışmalar belirlenen ölçütlere göre incelendiğinde konuyla ilgili ilk çalışmanın 1988 yılında, en fazla çalışmanın 2023 yılında yapıldığı; çalışmalarda yöntem olarak en fazla ön test-son test kontrol gruplu deneysel desenin kullanıldığı; veri toplama aracı olarak en fazla ölçek ve formlardan (tutum ölçeği, algı ölçeği vb.) yararlanıldığı; veri analizi tekniği olarak ise en fazla nicel veri analizi (t-testi, ANOVA vb.) tekniklerinin kullanıldığı; çalışmalarda çoğunlukla Türkçe ders kitabı etkinliklerinin değerlendirildiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Değerlendirme , Etkinlik , Lisansüstü Çalışmalar , Türkçe Dersi

Kaynakça

• Arıcı, B. (2020). Türkçe öğretiminde çağdaş yöntem ve teknikler. A. İşcan ve S. Baskın (Eds.), Türkçe eğitimi içinde (1. baskı, ss. 1-30). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Binbaşıoğlu, C. (2013). Etkinlik pedagojisi yaşamsal, düşünsel ve üretici eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Demir, C., ve Yapıcı, M. (2007). Anadili olarak Türkçenin öğretimi ve sorunları. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 177–192.
• Demirel, A. (2023). Türkçe eğitimi alanındaki yazma eğitimiyle ilgili lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(3), 849–863.
• Derman, S. (2008). Dil bilgisi öğretiminde metinlerin seçimi üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Destegüloğlu, B. (2024). Türkçe eğitimi lisansüstü tezlerde konuşma becerisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 20–30. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1170732
• Doyle, W. (1986). Content representation in teachers’ definitions of academic work. Journal of Curriculum Studies, 18(4), 365–379. https://doi.org/10.1080/0022027860180402
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. 6. baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Eyüp, B. (2020). Türkçe öğretmenleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin eğilimleri: Bir içerik analizi (2000-2019). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 536–558. https://doi.org/10.29000/rumelide.843489
• Felder, R. M., ve Brent, R. (2009). Active learning: An introduction. Higher Education Brief, 2(4).
• Gün, M. (2012). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi okuma etkinliklerinde karşılaşılan sorunlar. Turkish Studies, 7(4), 1961–1977.
• Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Kanat, A. (2021). Türkçe ders kitaplarında dil bilgisi öğretimi konulu lisansüstü tezlerin yönelimleri üzerine bir değerlendirme. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(15), 19–34. https://doi.org/10.29129/inujgse.879394
• Kanatlı, F., ve Çekici, Y. E. (2021). Dil-kültür ilişkisini 21. yüzyılda yeniden düşünmek. 21. yüzyıl becerileri ve Türkçe eğitimi içinde (1. baskı, ss. 107-121). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karadüz, A. (2016). Eleştirel dil becerileri kuram ve uygulama. A. Karadüz (Ed.), Eleştirel paradigma ve dil öğretimi içinde (ss. 1–34). Ankara: Pegem Akademi.
• Korkmaz, S. (2021). Türkçe öğretim programları. E. Kolaç ve S. Dal (Eds.), Etkinliklerle Türkçe öğretimi içinde (2. baskı, ss. 1–45). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. 3. baskı. CA: Sage.
• Noreen, R., ve Rana, A. M. K. (2019). Active-based teaching versus traditional method of teaching in mathematics at elemantary level. Bulletin of Education and Research, 41(2), 145–159.
• Olkun, S., Toluk Uçar, Z. (2014). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi. 6. baskı. Ankara: Eğiten Kitap.
• Önal, A., ve Maden, S. (2021). Türkçe eğitimi ile ilgili 2015-2019 yılları arası lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 929–941.
• Öncül, R. (2000). Eğitim ve eğitim bilimleri sözlüğü. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Özçakmak, H. (2017). Türkçe eğitimi lisansüstü araştırmalarında yeni yönelimler (2011-2015). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(3), 1607–1618.
• Patil, U., Budihal, S. V., Siddamal, S. V., ve Mudenagudi, U. K. (2016). Activity based teaching learning: An experience. Journal of Engineering Education Transformations.
• Polat, M., Kılıç, Ö., ve Topçuoğlu Ünal, F. (2020). Ortaokul 6. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerde kullanılan konuşma yöntem ve tekniklerinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Sciences, 8(107), 457–468. https://doi.org/10.29228/ASOS.44208
• Şentürk, C., ve Yazar, İ. (2021). Türkçe öğretimi üzerine yapılan lisansüstü çalışmaların analizi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 10(4), 258–276.
• Sönmez, V., ve Alacapınar, F. G. (2019). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. 7. baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Suparno, Wena, M., Sugandi, M., ve Pribadi. (2019). The effectiveness of activity-based learning to improve students self-directedness in learning. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 242, 30–35.
• Temizkan, M. (2021). Türkçe ders kitaplarına yönelik lisansüstü çalışmalar üzerine bir değerlendirme. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 9(2), 147–162. https://doi.org/10.35233/oyea.1011359
• Yakışan, O. (2025). Ders dışı etkinliklerin ortaokul Türkçe derslerinde kullanımı üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 12. baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.