PSİKODRAMADA BİR KAYNAK: DEDE KORKUT HİKÂYELERİ

Yıl 2023, , 73 - 84, 23.06.2023

Hakan Uşaklı

https://doi.org/10.47214/adeder.1253638

Öz

Psikodrama sağaltımın yaşandığı bir grup psikoterapi türüdür. Bazan katılımcılar psikodramada çekingen davranmakta kendilerini istedikleri gibi açmada direnç gösterebilmektedirler. Dede Korkut Hikayeleri Türk sözlü edebiyatının en önde gelen eserlerindendir. Hikâyelerde aile, devlet işleri, akrabalık, karşı cinsle ilişkiler gibi çeşitli konularda tavsiyelerde bulunulmaktadır. Bu hikâyelerde geçmiş, günümüz ve geleceğe ilişkin kişisel ve sosyal hayat rahatlıkla incelenebilmektedir. Küçük Prens gibi öyküler psikodramada yer almış ve incelenmiştir. Bu çalışmada Dede Korkut Hikâyelerinin psikodramaya nasıl konu olacağı araştırılmaya çalışılmıştır. Çalışmada nitel veri toplama ve analiz yöntemleri kullanılmıştır. Genel bir psikodrama oturumu ısınma, oyun ve değerlendirme aşamalarından oluşur. Yönetici, sahne, protagonist, yardımcı egolar ise psikodramayı oluşturan ögelerdir. Ayna, eşleme, rol değiştirme, kendi kendine konuşma ise temel tekniklerdir. Dede Korkut Hikâyelerinin psikodramada ele alınması öfke, korku, sevgi, yalnızlık, kıskançlık, guru, utanma gibi duyguların derinden işlenmesine katkıda bulunabilir. Konuyla ilgili deneysel çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Psikodrama, Dede Korkut Hikâyeleri, Aile, Hayat deneyimleri, Duygu paylaşımı

Kaynakça

• Alsaç, F. (2018). Dede Korkut Hikâyeleri’nde kültürel bellek bağlamında gelenekler. Journal of Turkish Language and Literature. 4 (1) 17-35 10.20322/littera.378019 Aslan, C. (2006). Türk çocuk yazınında çocuk-yetişkin çatışmasının yer aldığı kimi yapıtların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 39 (2). 193-216 https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000134
• Bayat, F. (2003). Dede Korkut Oğuznameleri çerçevesinde epik zamanla epik mekânın birliği. Folklor/edebiyat IX XXXIII. Bernhardt, K. S. (1953). Practical psychology. Canada: Mc.Graw-Hill Book Company,Inc. Dikmen, M. (2016). Dede Korkut Hikâyeleri. İstanbul: Karanfil Yayınları. DiYanni, R. (2001). Literature reading fiction, poetry, and drama. New York: Mc.Graw-Hill Book Company, Inc.
• Doğaner, İ. (2010). Bir ruh gezginin serüvenleri. Kısa terapi öyküleri. (Fairytales in Psychotherapy) Psikoterapide Masallar. İzmir: Duvar Yayınları Dökmen, Ü. (2003). Sosyometri ve psikodrama (4. Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Duran, E. & Bitir, T. (2019). Increasing Awareness on Dede Korkut and his stories: An action research. International Electronic Journal of Elementary Education 12 (1). 37-45 Ekici, M. (2019). Dede Korkut Kitabı Türkistan/Türkmen Sahra Nüshası, Soylamalar ve 13. Boy, Salur Kazan'ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi, Orijinal Metin (Tıpkıbasım), Transkripsiyon, Aktarma. İstanbul: Ötüken Neşriyat. Eliuz, Ü. (2001). Dede Korkut hikâyelerindeki şahis kadrosunun karakter yapilari bakimindan incelenmesi. Bilig 18 68-86.
• Eliuz, Ü. (2015). “İmge ve göstergeler uzamı: Dede Korkut Hikâyeleri,” Ege Universitesi Turk Dunyasi Incelemeleri Dergisi, 15(2), pp. 75–75. Available at: https://doi.org/10.13062/tdid.2015215341. Ergin, M. (1964). Dede Korkut Kitabı metin sözlük. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Ergin, M. (2017). Dede Korkut Kitabı. (55.Baskı). Ankara: Pegem. Feldman, S. S., & Wentzel, K. R. (1990). Relations among family interaction patterns, classroom self-restraint, and academic achievement in preadolescent boys. Journal of Educational Psychology, 82, 813–819. Franzke, E. (2001). Eski ve yeni masalların yaratıcı kullanımı. Çeviri Editörü: İnci Doğaner, İzmir: Atadost Yayıncılık. Kenney, W. (1966). How to analyze fiction. New York: Monarch Press.
• Nazlı, S. (2003). Aile danışmanlığı (2.Baskı), Ankara: Nobel. Roucek, J. S.& Warren, R. L. (1963). Sociology an introduction. New Jersey: Littlefields, Adams, and Co Paterson Sepetçioğlu, M. N. (1998). Dedem Korkutun kitabı. (Altıncı Baskı). İstanbul: irfan Yayımcılık
• Sina, A. (2004). Alkestis ve Deli Dumrul. Tarih Araştırmaları Dergisi. 23 (36). 225-235 Tarigan, H. G. (1984). Prinsip-Prinsip Dasar Sastra. Bandung: Angkasa Bandung. Tokay, E. (1957). Fundamental of physiology. New York: Monarch Press.
• Uymaz, G. (2012). Dede Korkut Hikâyeleri’nde çocuk eğitimi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Uşaklı, H. (2010). Forum Tiyatro ve Dede Korkut Hikâyeleri Baskı ve Çıkar İlişkileri Açısından Kadın ve Erkek Hegemonya Döngüsü Üniversite Öğrencileriyle Bir Atölye Çalışması. Folklor ve Edebiyat 1 (1) Uşaklı, H. (2018). Tek ebeveynli çocukların sorunlarının belirlenmesi ve bu sorunların çözümü için psiko-eğitim programı hazırlanması Proje No: EĞTF-1901-18-05 ı. Sinop: Sinop Üniversitesi BAP Walters, R. Z. (2017) Psychodrama soziom 16: 53. https://doi.org/10.1007/s11620-017-0381-1
• Wellek, R. & Warren, A. (1955). The Theory of Literature. London: Lowe & Brydone Ltd. Yakar, H. G. I. (2018). From mythological ages to contemporary ages: Child education. 6 (2). doi:10.11114/jets. v6i2.2962 Yalçın, S. K. & Şengül, M. (2004). Dede Korkut Hikâyeleri’nin çocuk eğitimi açısından öne sürdüğü değerler ve ortaya çıkarmak istediği tip üzerine bir değerlendirme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14 (2) 209-223
• Yasmin, A. R. (2017). English Prose Analysis From Thories to Practices 1. (Edt. Sosisowati, I. G. A. G. & Malini, N.L. N. S. Bali: Cakra Press. Yavuzer, H. (2001). Çocuk psikolojisi, (20. Baskı), Remzi Kitabevi, İstanbul. Yılmaz, K. (2010). Dede Korkut Destanı’nda Dua. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 2, 144-157 Yurtbasi, M. (2016). Dede Korkut Tales Can Inspire the Turkish ESL Students to Speak Better English Journal of Bayburt Education Faculty 11 (1)