YEŞİL REKLAMLARA YÖNELİK TUTUMLARIN ATIK AZALTMA PROGRAMLARINA KATILIM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE ÇEVRESEL BİLİNCİN ARACILIK ROLÜ

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 71 - 96, 22.12.2025

Arash Zamanı , Aşkim Nurdan Tümbek Tekeoğlu

Öz

Sanayileşme ve tüketim alışkanlıklarının değişmesiyle birlikte artan çevre kirliliği, bireyleri ve işletmeleri daha sürdürülebilir uygulamalara yönelmeye itmiştir. Bu kapsamda, şirketler çevre dostu ürün ve hizmetleri tanıtmak için yeşil reklamlara yönelmektedir. Yeşil pazarlama, çevreye zarar vermeyen ürünleri tüketicilerle buluşturmanın yanı sıra, çevresel sürdürülebilirlik bilincini arttırmayı da amaçlayan bir yaklaşımdır. Tüketicilerin yeşil reklamlara yönelik tutumları, geri dönüşüm ve atık azaltma gibi çevresel eylemlere katılma olasılıklarını etkileyebilir. Yeşil reklamlarda sunulan mesajlar, tüketicilerin çevresel duyarlılığını arttırarak çevre dostu davranışları benimsemelerini teşvik edebilir. Bu doğrultuda, yeşil reklamlara olan tutumların çevresel bilinç aracılığıyla atık azaltma programlarına katılım üzerindeki etkisi önem taşımaktadır. Bu çalışma, yeşil reklamlara yönelik tutumların bireylerin atık azaltma programlarına katılım üzerindeki etkisini incelemektedir. Buna ek olarak, çevresel bilincin bu süreçteki aracılık rolü detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Araştırma, İstanbul Anadolu yakasında bulunan üniversite öğrencilerinden oluşan 422 kişilik bir örneklem üzerinde gerçekleştirilmiştir. Veri toplama sürecinde anket yöntemi kullanılmış ve veriler SPSS analizi ile test edilmiştir. Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi sonuçları, örneklemin faktör analizi için uygun olduğunu gösterirken, Bartlett’s Test değerleri anlamlı çıkmıştır. Analiz sonuçlarına göre, yeşil reklamlara yönelik olumlu tutumlar, atık azaltma programlarına katılımı artırmakta; çevresel bilinç ise bu süreçte aracı bir değişken olarak rol oynamaktadır. Bu bulgular, çevre dostu reklamların tüketici davranışlarını şekillendirdiğini ve çevresel farkındalığın atık azaltma programlarına katılımı olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. Bu doğrultuda, çevresel bilinci artırmayı hedefleyen reklam stratejilerinin sürdürülebilir tüketim alışkanlıklarını teşvik edebileceği ve işletmelerin çevre dostu pazarlama yaklaşımlarına yönelmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Çalışma, bireysel çevre tutumları ile yeşil reklamların davranış değişikliği üzerindeki etkisini ortaya koyarak, hem teorik hem de pratik anlamda önemli katkılar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Atık Azaltma , Çevre Bilinci , Geri Dönüşüm , Tüketici Tutumu , Yeşil Reklam

Etik Beyan

Hazırlamış olduğum makale özgün bir çalışma olup YÖK ve derginin Yönetmeliklerine uygun olarak hazırlanmıştır. Ayrıca, bu çalışmayı yaparken bilimsel etik kurallarına tamamıyla uyduğumu; yararlandığım tüm kaynakları gösterdiğimi ve hiçbir kaynaktan yaptığım ayrıntılı alıntı olmadığını beyan ederim.

Kaynakça

• Abila, B., ve Kantola, J. (2019). The perceived role of financial incentives in promoting waste recycling—Empirical evidence from Finland. Recycling, 4(1), 4.
• Al-Dosari, M. N. A., ve Abdellatif, M. S. (2024). The Environmental Awareness Level Among Saudi Women and its Relationship to Sustainable Thinking. Acta Innovations, 52, 28-42.
• Alsmadi, S. (2007). Green Marketing and the concern over the environment: measuring environmental consciousness of Jordanian consumers. Journal of Promotion Management, 13(3-4), 339-361.
• Alzlzly, K. R. H. (2023). Recycling and its role in reducing costs and achieving sustainability. In AIP Conference Proceedings (Vol. 2776, No. 1). AIP Publishing.
• Anand, A., ve Sharma, M. (2023). Social Norms Moderating the Attitude-Intention Relationship in Adopting. Marketing, 19(4), 284-296.
• An'Umillah, S. A., ve Sudrajat, R. H. (2024). Semiotic Analysis of" Hyundai Presents Re: Style 2020" Green Marketing in Automotive Ads. ARISTO, 12(2), 556-574.
• Aydoğan, S., ve Dinar, N. (2024). Yeşil ürün satın almada yeşil reklam ve çevre bilincinin etkisi. The Journal of Academic Social Science, 90(90), 229-252.
• Balaskas, S., Panagiotarou, A., ve Rigou, M. (2023). Impact of environmental concern, emotional appeals, and attitude toward the advertisement on the intention to buy green products: The case of younger consumer audiences. Sustainability, 15(17), 13204.
• Borasino, E., ve Fuhrmann-Riebel, H. (2021). New kids on the recycling block: The role of supermarkets and bodegas for sustainable consumer behaviour in Lima. Circular Economy and Sustainability, 1-25.