Çevre Bilimlerinde Sürdürülebilir Etik Sorunu ve Yöntemsel Bir Deneme

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 38 - 46, 31.12.2022

Kemal Çinçin

Öz

Çevre bilimleri tarihi söz konusu olduğunda, bu alanda yapılan öncü çalışmaların doğal çevreyi oluşturan organizmaların ilişkilerini ve yapılarını anlamaya, cansız doğal varlıkların özelliklerini araştırmaya, insanın yaşam kalitesinin arttırılmasına ve temel ihtiyaçlarının en uygun yollarla sağlanabilmesine yönelik çalışmalar üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Günümüzde ise çevre bilimleri olarak değerlendirilen pek çok faaliyet, sürdürülebilirlik konusunda başarılı öneriler geliştirme çabası içerisindedir ve bu faaliyetler de hem yerel hem de küresel anlamda destek görmektedir.
Günümüzde eğitim sistemleri, sürdürülebilir bir çevre ve doğa bilincinin gelişebilmesi adına pek çok kademede müfredatlarını güncellemiştir. Çevre sorunlarının gözlemlenebilir boyutlara ulaşmış olması ve insan sağlığı için bir tehdit oluşturması pratik bir takım çözümleri gündeme getirmiştir. Bu çözümler en başta ekonomik ve hukuki yaptırımları içermektedir. Ticari ilişkilerin ve üretimin çevre sorunlarını temele alacak biçimde şekillendirilmesine yönelik bu çalışmalar kısa vadeli çözümler konusunda başarılı olabilir. Bununla birlikte uzun vadede çözüm bekleyen sürdürülebilirlik meselesinin, en temelde bir etik meselesi olduğu düşünülmektedir.
Çevre problemlerinin büyüklüğü karşısında geliştirilen normatif süreçlerin yapay zeka uygulamaları ile birlikte insan davranışlarının ölçülmesine ve değerlendirilmesine evrilmesi kaçınılmaz görülmektedir. Davranış değerlendirme meselesi ise değişen anlık durumların topluca ele alınmasını gerektirir.
Çalışmanın amacı, sürdürülebilir üretim ve tüketim yolları için sürdürülebilir bir etik anlayış olanağını tartışmaktır. Bunun için felsefenin epistemoloji, ontoloji ve etik alanlarındaki temel fikirlerin sürdürülebilirlik açısından ele alınmasına çalışılacak ve insanın değerini korumaya yönelik tartışmalarda modelleme yönteminin önemine değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Bilim, Sürdürülebilirlik, Etik, Yöntem

Kaynakça

• Aurelius, M. (2020). Düşünceler, (çev: Ş. Karadeniz). Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Bauman, Z. (2015). Özgürlük, (çev: K. Eren). Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Berkeley, C. (2015). İnsan Bilgisinin İlkeleri Üzerine Bir İnceleme, (çev.L. Özşar), Biblos Kitabevi, İstanbul.
• Filiz, Ş. (2014). Ahlakın Akli ve İnsani Temelleri. Say Yayınları, İstanbul.
• Foster, J. B. (2008). Savunmasız Gezegen, ( çev. H. Ünder), Epos Yayınları, Ankara.
• Görmez, K. (2020). Çevre Sorunları, Nobel Yayınevi, Ankara.
• James, W. (2019). Pragmatizm, (çev: F. B. Aydar). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Kuçuradi İ. (2006). Etik. Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara.
• Külcü R. (2021). Tarım Etiği. Nobel Yayınevi, Ankara.
• Ponty, M. M. (2014). Algılanan Dünya, ( çev. Ö. Aygün), Metis Yayınları, İstanbul.