Etik İlkeler ve Yayın Politikası
- ETİK KURALLAR
Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi; doğa, insan ve toplum ilişkilerini disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alan makaleleri bilim literatürüne sunmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda aşağıda belirtilen etik ilkeler ve kurallara bağlı olarak yayınlanan hakemli bir dergidir. Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi’ne gönderilen makaleler çift taraflı kör hakemlik süreciyle değerlendirilmekte ve ücretsiz erişimle elektronik olarak yayımlanmaktadır. Aşağıda yazarların, dergi editörünün, hakemlerin ve yayıncının etik sorumlulukları, rolleri ve görevleri yer almaktadır. Aşağıda yer alan etik ilkeler ve kurallar ‘Yayın Etiği Komitesi’nin (Committe on Publication Ethics – COPE (https://publicationethics.org/)) yönergesine göre hazırlanmıştır. Ayrıca Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi’nde intihal ve etik dışı davranışlar olarak kabul edilen durumlara ilişkin bilgi verilmiştir.
Yazar(lar)
Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi’ne gönderilen makalelerin; doğa, insan ve toplum ilişkilerini disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alan alanlardaki özgün çalışmalar olması gerekmektedir.
Makalelerde yararlanılan tüm kaynaklar (yazarlar, çevrimiçi sayfalar, kişisel görüşmeler, vb.) için doğru ve uygun bir şekilde kaynak gösterilmelidir.
Dergiye gönderilen makalelerin başka bir dergiye gönderilmediği belirtilmeli ve Telif Hakkı Devir Formu doldurulmalıdır.
Makaleye fikren katkıda bulunmayan kişiler yazar olarak belirtilmemelidir.
Gönderilen makaleye ilişkin çıkar çatışmaları belirtilmeli ve nedeni açıklanmalıdır.
Yazarların, hakem sürecindeyken çalışmalarına ilişkin ham verileri editörler kuruluna iletmesi istenebilir, bu durumda yazarların ham verilerini editörler kuruluyla paylaşmaları beklenmektedir. Yazarlar, yayımlanan bir makaleye ilişkin verileri 5 yıl süreyle saklamakla yükümlüdürler.
Yazarlar çalışmalarında bir hata tespit ettiklerinde editörü ve editörler kurulunu bilgilendirmeli, düzeltme ya da geri çekme süreci için işbirliği kurmalıdırlar.
Hakemler
Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi’ne gönderilen tüm makaleler çift taraflı kör hakemlik süreci ile değerlendirilmektedir. Çift taraflı kör hakemlik, yansız, nesnel ve bağımsız bir değerlendirme sürecinin sağlanabilmesi için yazarların hakemlerden, hakemlerin de yazarlardan gizli tutulması anlamına gelmektedir. Hakemlere makaleler değerlendirilmek üzere dergi yönetim sisteminden iletilmektedir. Hakemlerin, değerlendirdikleri makalenin; doğa, insan ve toplum ilişkilerini disiplinlerarası bir yaklaşımla konu edinen nitelikte ve makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ve bu kararlarına ilişkin gerekçelerini içeren bir form doldurmaları gerekmektedir. Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi’nin hakemlerinin etik sorumlulukları ve rolleri aşağıda belirtildiği gibidir:
Hakemlerin yalnızca uzmanlık alanlarına ilişkin makalelere hakemlik yapmaları gerekmektedir.
Hakemlerden çıkar çatışmaları bulunmayan makalelere hakemlik yapmayı kabul etmeleri beklenmektedir. Hakemler herhangi bir çıkar çatışması fark ettiklerinde editörü bilgilendirmeli ve ilgili makalenin hakemliğini yapmayı reddetmelidirler.
Hakemler makaleleri yansız ve nesnel olarak değerlendirmelidirler.
Hakemlerin değerlendirdikleri makalelere ilişkin Hakem Değerlendirme Formu’nu doldurmaları gerekmekte, çift taraflı kör hakemlik sürecine zarar vermemek için formlarda isimlerini belirtmemeleri beklenmektedir. Hakemlerin değerlendirdikleri makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ile kararlarına ilişkin gerekçelerini de bu formda belirtmeleri gerekmektedir.
Hakemlerin önerilerinde kullandıkları üslubun kibar, saygılı ve bilimsel olması gerekmektedir. Hakemler saldırgan, saygısız ve öznel kişisel yorumlardan kaçınmalıdırlar. Hakemlerin bu tür bilimsel olmayan yorumlarda bulundukları tespit edildiğinde yorumlarını yeniden gözden geçirmeleri ve düzeltmeleri için editör ya da editörler kurulu tarafından kendileriyle iletişime geçilebilmektedir.
Hakemlerin kendilerine verilen süre içerisinde değerlendirmelerini tamamlamaları gerekmekte ve burada belirtilen etik sorumluluklara uymaları beklenmektedir.
Editör
Editörün ‘Yayın Etiği Komitesi’nin (Committe on PublicationEthics – COPE (https://publicationethics.org/)) yayınlamış olduğu ‘COPE Dergi Editörleri için Etik Davranışlar ve En İyi Uygulamalar Kılavuzu’ (COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors (https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf)) ve ‘COPE Dergi Editörleri için En İyi Uygulamalar Kılavuzu’nda (COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors (https://publicationethics.org/files/u2/Best_Practice.pdf)) yer alan ve aşağıda listelenen etik sorumluluklara uyması gerekmektedir.
Editör dergide basılan tüm makalelerden sorumludur. Editörün etik görevleri ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir:
Genel Sorumluluklar
Editör derginin niteliğinin artırılması ve gelişimine katkıda bulunmak için çaba sarf etmekle yükümlüdür.
Editörün, yazarların ifade özgürlüğünü desteklemesi gerekmektedir.
Okuyucularla İlişkiler
Editörün, dergide hakem değerlendirmesinin gerekli olmadığı bölümlerin (editöre mektup, davetli yazılar, konferans duyuruları vb.) açıkça belirtildiğinden emin olması gerekmektedir.
Editörün yayımlanan makalelerin dergi okuyucularının bilgi ve becerileriyle uyumlu olabilmesi için çaba sarf etmesi gerekmektedir.
Hakemlerle İlişkiler
Editör, hakemlerin bilgi ve uzmanlıklarına uygun makaleleri değerlendirmelerini istemelidir. Böylece makalelerin alanında uzman kişilerce uygun bir şekilde değerlendirilmesi sağlanmalıdır.
Editör, hakemlerin bir makaleyi değerlendirmeden önce makaleye ilişkin çıkar çatışmaları bulunmadığını belirtmelerini talep etmekle yükümlüdür.
Editörün hakem değerlendirme sürecine ilişkin gerekli tüm bilgileri ve hakemlerden yapması beklenenleri hakemlere iletmesi gerekmektedir.
Editör, hakem değerlendirme sürecinin çift taraflı kör hakemlik ile sürdürüldüğünden emin olmalı ve yazarlara hakemleri, hakemlere de yazarları ifşa etmemelidir.
Editör, hakemleri zamanlama ve performanslarına göre değerlendirmelidir.
Editör, hakemlere ilişkin bir veri tabanı oluşturmalı ve hakemlerin performansına göre veri tabanını güncellemelidir.
Editör, kaba ve niteliksiz yorumlarda bulunan ya da geç dönen hakemleri hakem listesinden çıkarmalıdır.
Editör, hakem listesini hakemlerin uzmanlık alanlarına göre sürekli yenilemeli ve genişletmelidir.
Yazarlarla İlişkiler
Editör, yazarlara kendilerinden ne beklendiğine ilişkin yayım ve yazım kuralları ile örnek şablonu sürekli güncellemelidir.
Editör dergiye gönderilen makaleleri dergi yazım kuralları, çalışmanın önemi, özgünlüğü açısından değerlendirmeli ve makaleyi ilk gönderim sürecinde reddetme kararı alırsa, yazarlara bunun nedenini açık ve yansız bir şekilde iletmelidir. Bu süreçte, makalenin dilbilgisi, noktalama ve/veya yazım kuralları (kenar boşlukları, uygun şekilde referans gösterme, vb.) açısından tekrar gözden geçirilmesi gerektiğine karar verilirse, yazarlar bu konuda bilgilendirilmeli ve gerekli düzeltmeleri yapabilmeleri için kendilerine zaman tanınmalıdır.
Makalelerde gönderim ve yayıma kabul tarihleri yer almalıdır.
Yazarların makalelerinin durumuna ilişkin bilgi talebi olduğunda çift taraflı kör hakemlik sürecini bozmayacak şekilde yazarlara makalelerinin durumuna ilişkin bilgi verilmelidir.
Editörler Kurulu ile İlişkiler
Editör, yeni editörler kurulu üyelerine yayım ve yazım kurallarını iletmeli ve kendilerinden beklenenleri açıklamalıdır.
Editör, editörler kurulu üyelerine yayım ve yazım kurallarının en güncel halini iletmelidir.
Editör, editörler kurulu üyelerini değerlendirmeli ve derginin gelişimine aktif olarak katılım gösterecek üyeleri editörler kuruluna seçmelidir.
Editör, editörler kurulu üyelerini aşağıda yer alan rolleri ve sorumluluklarına ilişkin bilgilendirmelidir
– Derginin gelişimini desteklemek
– Kendilerinden istendiğinde uzmanlık alanlarına ilişkin derlemeler yazmak
– Yayım ve yazım kurallarını gözden geçirmek ve iyileştirmek
– Derginin işletiminde gerekli sorumlulukları yerine getirmek
Yayıncı
Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi, yayıncısının etik sorumlulukları aşağıdaki gibidir:
Yayıncı, Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi’nde makale yayımlama sürecinde karar merciinin ve hakemlik sürecinin editörün sorumluluğu olduğunu kabul eder.
Yayıncı derginin web sayfasında derginin açık, elektronik ve ücretsiz erişimini sağlar.
İntihal ve Etik Dışı Davranışlar
Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi’ne gönderilen tüm makaleler basılmadan önce IThenticate (http://www.ithenticate.com/) ya da Turnitin (https://www.turnitin.com/) yazılım programı ile taranmaktadır. Benzerlik oranı %25’dir ve bu oranın altında olan makaleler yayına kabul edilir. Bu oranı aşan makaleler ayrıntılı olarak incelenir ve gerekli görülürse gözden geçirilmesi ya da düzeltilmesi için yazarlara geri gönderilir, intihal ya da etik dışı davranışlar tespit edilirse yayımlanması reddedilir.
Aşağıda etik dışı bazı davranışlar listelenmiştir:
Çalışmaya fikren katkıda bulunmayan kişilerin yazar olarak belirtilmesi.
Çalışmaya fikren katkıda bulunan kişilerin yazar olarak belirtilmemesi.
Makale yazarın yüksek lisans/doktora tezinden ya da bir projeden üretilmişse bunun belirtilmemesi.
Dilimleme yapılması yani, tek bir çalışmadan birden fazla makale yayımlanması.
Gönderilen makalelere ilişkin çıkar çatışmalarının bildirilmemesi.
Çift taraflı kör hakemlik sürecinin deşifre edilmesi.
Yayın Ücreti
Dergimizde hiçbir şekilde ve isim altında, yayınlama öncesi veya sonrasında ücret uygulaması bulunmamaktadır. Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi, akademik çalışmaları bilimsel ilkeler doğrultusunda değerlendirerek yayınlamayı kendisine amaç edinmiştir ve kar amacı gütmemektedir. Ancak sizler dergimize gönderdiğiniz yayının kabul edilmesi durumunda bir çevre derneği veya sivil toplum kuruluşuna bağış yapabilirsiniz. Bu davranışınız dergimizin etik ilkeleri ve hedefleriyle uyumlu olacak ve gelecek nesillere daha yaşanılır bir Dünya bırakmamıza katkı sağlayacaktır. Bu durum tamamen yazarların insiyatifine kalmıştır, ancak böyle bir bağış yaptığınızda bizi bilgilendirirseniz memnun oluruz.
Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi, yayın faaliyetini sadece akademik öncelikler doğrultusunda yapmaktadır. Bu nedenle yazarlardan herhangi bir isimde yayın ücreti almamakta ve tüm okuyuculara ücretsiz olarak ulaşmaktadır.