Assessment of Biogas Potential from Animal Waste in Türkiye’s TRB2 Development Region

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 26, 281 - 292, 31.08.2025

Ömer Arslan

https://doi.org/10.54365/adyumbd.1705671

Öz

Türkiye currently relies on imported fossil fuels for approximately 70% of its energy consumption, highlighting the urgent need to transition to domestic and renewable energy sources. Biogas emerges as a compelling, environmentally friendly energy solution in this context. Biogas' production facilitates effective management of agricultural practices, animal husbandry, and domestic waste and contributes to the generation of clean energy. Furthermore, the by-product from the anaerobic digestion process serves as a valuable organic fertilizer, enhancing agricultural productivity. The TRB2 Development Region, which encompasses the provinces of Van, Muş, Bitlis, and Hakkari, is one of Türkiye's least developed areas in socio-economic terms and holds significant potential for animal husbandry. Given the region's high output of animal manure, its effective utilization is critical, especially within its predominantly rural demographic. This study explores the potential for biogas production from animal manure in the TRB2 Development Region. Research findings indicate that the region possesses substantial capacity for biogas generation, and the establishment of village-type biogas facilities could satisfactorily fulfill the daily energy requirements of rural communities. Additionally, the organic fertilizer produced through biogas processes is anticipated to enhance agricultural yields further. The study also investigates the broader impacts of biogas production on local agriculture and the economy, underscoring the important role of renewable energy sources in fostering regional development.

Anahtar Kelimeler

Biogas , Livestock waste , TRB2 development region , Renewable energy , Sustainability

Türkiye'nin TRB2 Kalkınma Bölgesinde Hayvansal Atıklardan Biyogaz Potansiyelinin Değerlendirilmesi

Öz

Türkiye, günümüzde enerji tüketiminin yaklaşık %70'ini ithal fosil yakıtlardan karşılamaktadır. Bu durum, ülkenin yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmesini zorunlu kılmaktadır. Bu bağlamda biyogaz, çevre dostu ve yerel bir enerji kaynağı olarak dikkat çekmektedir. Biyogaz üretimi; tarım, hayvancılık ve evsel atıkların etkin bir şekilde yönetilmesini sağlarken aynı zamanda temiz enerji üretimine katkı sunmaktadır. Ayrıca, anaerobik parçalama süreci sonucunda oluşan yan ürün, değerli bir organik gübre niteliğinde olup tarımsal üretimi desteklemektedir. Türkiye'nin sosyo-ekonomik açıdan en az gelişmiş bölgelerinden biri olan TRB2 Kalkınma Bölgesi, Van, Muş, Bitlis ve Hakkâri illerini kapsamaktadır. Bölge, hayvancılık faaliyetleri açısından önemli bir potansiyele sahip olup, buna paralel olarak yüksek miktarda hayvansal gübre üretimi de söz konusudur. Bu hayvansal gübrenin değerlendirilmesi, kırsal ağırlıklı nüfus yapısına sahip bölge için büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma, TRB2 Kalkınma Bölgesi’nde hayvansal gübre kullanılarak biyogaz üretim potansiyelini araştırmayı amaçlamaktadır. Araştırma bulguları, bölgenin biyogaz üretimi açısından kayda değer bir potansiyele sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Köy tipi biyogaz tesislerinin kurulması, kırsal kesimlerin günlük enerji ihtiyaçlarını karşılamada etkili olabilir. Bunun yanı sıra biyogaz üretimiyle elde edilen organik gübrenin tarımsal verimliliği artırabileceği değerlendirilmektedir. Çalışmada ayrıca yerel tarım ve ekonomi üzerindeki olası etkileri incelenerek yenilenebilir enerji kaynaklarının bölgesel kalkınmadaki rolü vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Biyogaz , Hayvan atığı , TRB2 kalkınma bölgesi , Yenilenebilir enerji , Sürdürülebilirlik

Kaynakça

• Wang J, Azam W. Natural resource scarcity, fossil fuel energy consumption, and total greenhouse gas emissions in top emitting countries. Geosci Front 2024;15:101757. https://doi.org/10.1016/J.GSF.2023.101757.
• Şenoğlu G, Erden Topal Y, Gürsoy Haksevenler BH. Yenilenebilir enerji kullanımı ve artırılmasına ilişkin politika önerileri: İstanbul örneği. İdealkent 2022;13:171–96.
• Bingol A, Arslan O. Effective Utilization of Solar Energy In Sustainable Agricultural Irrigation A Provincial Example from Turkiye. Therm Sci 2023;27:3373–84. https://doi.org/10.2298/TSCI2304373B.
• Şenyapar, H. N. D. Çetinkaya Ü, Bayındır R. Renewable energy incentives and future implications for Turkey: A comparative bibliometric analysis. Politek Derg 2024;27:329–42.
• Anacleto TM, Oliveira HR, Diniz VL, de Oliveira VP, Abreu F, Enrich-Prast A. Boosting manure biogas production with the application of pretreatments: A meta-analysis. J Clean Prod 2022;362:132292. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2022.132292.
• Erkmen J, Özdemir N. Organik gübre kullanımının yaygınlaştırılmasında biogaz üniteli süt ve besi üretim çiftlikleri vasıtası ile sözleşmeli çiftçilik modelinin uygulanabilirliği. Karadeniz Fen Bilim Derg 2012;2:27–38.
• Yaldız O. Biyogaz Teknolojisi Ders Kitabı. 1st ed. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Yayınları; 2004.
• TÜİK. Hayvancılık istatistikleri. Ankara: 2024.
• DAKA. TRB2 Kalkınma Bölgesi kümes hayvanları sayısı. 2024.
• Yıkın MM. Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Yönetişim: Yönetişim Bağlamında DAKA’nın TRB2 Bölgesi’nin Kalkınmasındaki Rolü. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, 2019.
• Arslan Ö. Kentin gelişim potansiyelini ortaya çıkarma bağlamında MUŞ İLİ SWOT ANALİZİ. 1st ed. Bursa: Ekin Yayınevi; 2021.
• TÜİK. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi. Ankara: 2025.
• Arslan Ö. İllere özgü etkin dikey sanayi politikaları geliştirme bağlamında MUŞ SANAYİ MODELİ. 2nd ed. İstanbul: Çizgi Kitabevi; 2022.
• Arslan Ö. Kentin yenilenebilir enerji kaynaklarını etkin değerlendirme bağlamında MUŞ ENERJİ MODELİ. 1st ed. Bursa: Ekin Yayınevi; 2023.
• Aktan O, Arslan Ö. Determination of Biomass Potential of Muş Province. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilim Derg 2024;13:939–49. https://doi.org/10.17798/bitlisfen.1472913.
• Kurnuç Seyhan A, Badem A. Erzincan İlindeki Hayvansal Atıkların Biyogaz Potansiyelinin Araştırılması. Acad Platform-Journal Eng Sci 2018;6:25–35. https://doi.org/10.21541/apjes.334256.
• Kurnuç Seyhan A, Badem A. Erzincan ili hayvansal atık kaynaklı biyogaz potansiyelinin değerlendirilmesine yönelik biyogaz tesisi senaryoları. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilim Enstitüsü Derg 2021;11:245–56. https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.743724.
• Mercado JP, Ubando AT, Gonzaga JA, Naqvi SR. Life cycle assessment of a biomass based chemical looping combustion. Environ Res 2023;217:114876. https://doi.org/10.1016/j.envres.2022.114876.
• Dağlıoğlu ST, Taşkın R, Özteke Nİ, Kandemir Ç, Taşkın T. Reducing Strategies for Carbon Footprint of Livestock in Izmir/Turkiye. Water, Air, Soil Pollut 2024;235:243. https://doi.org/10.1007/s11270-024-07038-z.
• Çağlayan GH, Koçer NN. Evaluation of the Potential of Livestock Breeding in the City of Muş for the Research of Biogas Production. Muş Alparslan Univ J Sci 2014;2:215–20.
• Afacan H, Kasap A. Küçük ölçekli sürekli beslemeli bir biyogaz tesisinin çalışma şartlarının belirlenmesi. Tarım Makinaları Bilim Derg 2009;5:235–40.
• Horváth IS, Tabatabaei M, Karimi K, Kumar R. Recent updates on biogas production: A review. Biofuel Res J 2016;10:394–402.
• Torrijos M. State of development of biogas production in Europe. Procedia Environ Sci 2016;35:881–889. https://doi.org/10.1016/j.proenv.2016.07.103.
• Theuerl S, Herrmann C, Heiermann M, Grundmann P, Landwehr N, Kreidenweis U, et al. The Future Agricultural Biogas Plant in Germany: A Vision. Energies 2019;12:396–427. https://doi.org/10.3390/en12030396.
• Yağlı H, Koç Y. Determination of biogas production potential from animal manure: A case calculation for Adana Province. Çukurova Univ J Fac Eng Archit 2019;34:35–48.
• Avcioǧlu AO, Türker U. Status and potential of biogas energy from animal wastes in Turkey. Renew Sustain Energy Rev 2012;16:1557–61. https://doi.org/10.1016/j.rser.2011.12.008.
• Özer B. Biogas energy opportunity of Ardahan city of Turkey. Energy 2017;139:1144–52.
• Yokuş İ. Sivas İlindeki Hayvansal Atıkların Biyogaz Potansiyeli. Ankara Üniversitesi, 2011.
• Ilgar R. Hayvan varlığına göre çanakkale biyogaz potansiyelinin tespitine yönelik bir çalışma. Doğu Coğrafya Derg 2016;35:89–106.
• Heck P. International flow management lecture notes 2010/11: Sustainable waste management. 2011.
• Onurbaş Avcıoğlu A, Türker U, Atasoy Z, Koçtürk D. Tarımsal Kökenli Yenilenebilir Enerjiler-Biyoyakıtlar. 1st ed. Ankara: Nobel Yayınevi; 2011.
• EPDK. Elektrik Piyasası 2023 Yılı Piyasa Gelişim Raporu. 2024.