ERZİNCAN 112 ACİL ÇAĞRILARININ COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ VE FARKLI İSTATİSTİKSEL ANALİZ YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 14, 61 - 76, 30.06.2021

Mehmet Oğuzhan Gürel , Halim Ferit Bayata , Osman Ünsal Bayrak

Öz

Acil durum araçlarının belirlenen uzaklıklara en kısa sürede ulaşabilmesinde yaşanacak güçlüklerin önüne geçilmesi açısından acil durum istasyonlarının yerlerinin belirli aralıklarla düzenlenmesi gerekmektedir. Son zamanlarda yapılan çalışmalar coğrafi bilgi sistemleri tabanlı analizlerin yer belirlemede etkili bir araç olduğunu göstermektedir. Literatür incelendiğinde, Türkiye’nin çeşitli şehirlerine ait istasyon yerleşim yeri belirleme çalışmalarının CBS kullanılarak yapıldığı görülmüştür. Bu çalışmada Erzincan Merkez 112 acil sağlık istasyonlarına gelen acil çağrılar kullanılarak mevcut istasyon konumlarının irdelenmesi için coğrafi bilgi sistemlerinin ve çağrıların modellenmesi için zaman serileri ve yapay sinir ağlarının kullanılması amaçlanmıştır. Mevcut araştırma Erzincan merkezini kapsamakta olup, veriler 112 Merkezinden elde edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS paket programı, matlab programı ve ArcGIS programı kullanılmıştır. Verilerin ArcGIS’de kullanılabilmesi için öncelikle temel coğrafi veri (harita) altlıkları oluşturulmuştur. Ardından veriler aynı koordinat sistemi içerisinde sayısallaştırılarak ArcGIS programına aktarılmıştır. Araştırmanın sonucunda istasyonların kapsam alanları göz önüne alındığında mevcut 112 istasyonlarının yerleşim alanlarının uygun yerleşim yerlerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

112 Acil, cağrafi bilgi sistemleri, zaman serileri, yapay sinir ağları

Kaynakça

• [1] N. Coşkun, Acil servis sistemlerinde yerleşim problemine analitik ve genetik programlama yaklaşımları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, Türkiye, 2007.
• [2] E. Baloyi, H. Mokgalaka, C. Green, and G. Mans, Evaluating public ambulance service levels by applying a GIS based accessibility analysis approach. South African Journal of Geomatics, 6(2), 172-183, 2017. doi: http://dx.doi.org/10.4314/sajg.v6i2.3
• [3] H. Selim ve İ. Özkarahan, Acil servis araçları yerleşiminin belirlenmesinde yeni bir model. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 14 (1), 18-27, 2003.
• [4] Y. E. Öztürk, H. Öncel ve E. Ördek, Konya-Selçuklu ilçesinde 112 acil servis istasyonları yerleşim modeli. Selçuk Üniversitesi Mühendislik Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(1), 19-32, 2013.
• [5] K. K. Sakaklı, Yerel acil müdahale fonksiyonlarının yer seçiminin coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak ölçme ve değerlendirilmesi; Ankara örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 2006.
• [6] R. S. Sarhan, B. T. Shabana and H. M. El-Bakry, Design of an efficient integrated system for ambulance management. International Journal of Electronics Communication and Computer Engineering, 6(4), 2278–4209, 2015.
• [7] B. Çatay, A. Başar ve T. Ünlüyurt, İstanbul’da acil yardım istasyonlarının yerlerinin planlanması. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 19(4), 20-35, 2009.
• [8] T. Erkal ve M. Değerliyurt, Eskişehir’de acil durum yönetiminde ağ (network) analizlerinin kullanılması. Türk Coğrafya Dergisi, 61, 11-20, 2013.
• [9] M. Swalehe, Dynamic ambulance deployment to reduce ambulance response times using geographic information systems: a case study of Odunpazarı district of Eskişehir province, republic of Turkey. Unpublished Master Thesis, Anadolu University, Eskişehir, Turkey, 2016.
• [10] S. Ateş, M. Z. Coşkun ve A. Ç. Aydınoğlu, Coğrafi bilgi sistemleri ile en uygun ambulans yerlerinin belirlenmesi. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara, Türkiye, 2011.
• [11] C. Yağcı, S. Durduran, F. Kıyak ve H. Özer, 112 acil istasyon merkezlerinin coğrafi bilgi sistemiyle belirlenerek, yol güzergâhlarının analizi. The World Cadastre Summit, Congress & Exhibition, İstanbul, 2015.
• [12] Erzincan Valiliği. Erzincan ili coğrafi yapısı http://www.erzincan.gov.tr/cografi-yapisi, Son erişim tarihi 15 Haziran 2019.
• [13] TÜİK [Türkiye İstatistik Kurumu]. Erzincan ili kilometre kareye düşen nüfus. https://www.nufusu.com/il/erzincan-nufusu, Son erişim tarihi 15 Haziran 2019.
• [14] Erzincan Valiliği. 112 Komuta Kontrol Merkezi Yapısı. http://www.erzincan.gov.tr/5-adet-tam-donanimli-kara-ambulansi-erzincanda-hizmete-girdi, Son erişim tarihi 25 Mayıs 2019.
• [15] S. Küpçü, ArcGıs 9 Uygulama Dökümanı. Sinan Ofset Matbaacılık, Ankara, 2005.
• [16] E.K. Cromley and X. Wei, Locating Facilities for EMS Response to Motor Vehicle Collisions. http://proceedings.esri.com/library/userconf/health01/papers/hc01_p02f/hc01_p02f.html, 2011
• [17] N. Gümüş, G. Gündüzoğlu, Y. Askın, B. Yanılmaz, vd., İzmir anakentinde 112 ambulans istasyonlarının dağılışı ve CBS yöntemiyle hizmet alanlarının sorgulanması. 4. Cografi Bilgi Sistemleri Bilisim Günleri, İstanbul, Türkiye, 2006.
• [18] J. P. Pell, J. M.Sirel, A. K. Marsden, I. Ford and S. M. Cobbe, Effect of reducing ambulance response times on deaths from out of hospital cardiac arrest: cohort study. Bmj, 322(7299), 1385-1388, 2001.
• [19] H. Bozkurt, Zaman Serileri Analizi. Ekin Kitapevi, Bursa, 2007.
• [20] H. F. Bayata, Trafik kazalarının çok değişkenli istatistiksel yöntemlerle modellenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye, 2010.
• [21] A. O. Solak, Türkiye’nin toplam petrol talebi ve ulaştırma sektörü petrol talebinin arıma modeli ile tahmin edilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 131-142, 2013.
• [22] R. Tarı, Ekonometri. Kocaeli Üniversitesi Yayınları, Avcı Ofset, İstanbul, Türkiye, 2008.
• [23] H. F. Bayata ve F. Hattatoğlu, Erzincan ili için farklı yöntemlerle trafik kaza tahmin modellemesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(1), 31-46, 2011.
• [24] Sağlık Bakanlığı, 112 istasyonlarının hedefleri. http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.4798&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=acil%20sa%C4%9Fl%C4%B1k, Son erişim tarihi 20 Mayıs 2019.
• [25] N. Demirhan, Acil Tıp Hizmetleri Sisteminde İlk ve Acil Yardım Hizmetleri: Türkiye’de 112 İlk ve Acil Yardım Hizmetleri ve Afetlerdeki Rolü. Acar Matbaacılık, İstanbul, 2003.
• [26] B. Y. Karakuş, E. Çevik, H. Doğan, M. Sam ve A. Kutur, Metropolde 112 acil sağlık hizmeti. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi,77(3), 37-40, 2014.
• [27] M. Zenginol, B. Al, S. Gen, İ. Deveci, P. Yarbil, D. Yılmaz, vd., Gaziantep ili 112 acil ambulanslarının 3 yıllık çalışma sonuçları. Akademik Acil Tıp Dergisi, 10, 27-32, 2011.
• [28] S. Mollahalıloğlu, M. Kosdak ve Z. Eryılmaz, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı sağlık istatistikleri yıllığı 2008, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Ankara, 2010.