Adıyaman İli Topraklarında Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 18, 562 - 570, 31.12.2022

Harun Türkmenler

https://doi.org/10.54365/adyumbd.1135617

Cited By: 1

Öz

Ekonominin ve toplumun hızla gelişmesiyle birlikte çeşitli ağır metallerle kirlenmiş topraklar çevre ve halk sağlığını tehdit etmektedir. Bu çalışmada, kuru ve yağışlı dönemlerde Adıyaman’ın değişik altı bölgesinden alınan toprak örneklerinde ağır metal kirliliğinin saptanması amaçlanmıştır. Toprak örneği alınan noktalarda ağır metal konsantrasyonunu belirlemek için 2017 yılı Ağustos (kurak dönem) ve Kasım (yağışlı dönem) aylarında, Adıyaman organize sanayi bölgesi civarından (1 ve 2 no’lu istasyon) iki adet, atıksu arıtma tesisi yakınındaki bölgeden (3 no’lu istasyon) bir adet, çimento fabrikası civarında bulunan tarım alanından (4 no’lu istasyon) bir adet, Gölbaşı Gölü yakınında bulunan tarım alanından (5 no’lu istasyon) bir adet, Çelikhan ilçesi tütün tarlasından (6 no’lu istasyon) bir adet olmak üzere toplamda 12 adet toprak numunesi alınmıştır. Topraktaki ağır metallerin tespit edilmesi için 0-20 cm derinlikten örnekler alınmıştır. Alınan örneklerde Fe, As, Ni, Al, Mn ve Co ağır metallerinin konsantrasyonlarının ölçümü ICP-MS (İndüktif olarak eşleştirilmiş plazma spektroskopisi-kütle spektrometri) cihazı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yapılan ölçümler sonucunda ağır metal konsantrasyonlarının bazı bölgelerde sınır değerlerini geçtiği bazı bölgelerde ise izin verilen değerlere yaklaştığı bulunmuştur. pH değerleri ise 8,14 ile 8,45 arasında ölçülmüş ve toprağın orta derecede alkali yapıya sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

toprak kirliliği, dünya sağlık örgütü, yeraltı suyu, ICP-MS, arsenik

Destekleyen Kurum

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (ADYÜBAP)

Proje Numarası

MÜFLAP/2017-0007

Kaynakça

• Altınbaş, Ü., Çengel, M., Uysal, H., Okur, B., Okur, N., Kurucu, Y., Delibacak, S., “Toprak Bilimi”, Üçüncü Baskı, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No.557, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, (2008).
• Türkoğlu, B., “Toprak Kirlenmesi ve Kirlenmiş Toprakların Islahı”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, (2006).
• Mater, B., “Toprak Coğrafyası”, İstanbul: Çantay Kitabevi, (1998).
• İlkılıç, C., Behcet, R., “Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı ve Çevre Üzerindeki Etkisi”, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 5(1): 66–72, (2006).
• Lombi, E., Wenzel, W. W., Adriano, D. C., “Soil Contamination, Risk Reduction and Remediation”, Land Contamination & Reclamation, 6 (4), 183-197, (1998).
• Başcı, N., “Cr (VI) İyonunun Süs Bitkileri Kullanılarak Topraktan Gideriminin Araştırılması”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, (2009).
• Kahvecioğlu, Ö., Kartal, G., Güven, A., Timur, S., “Metallerin Çevresel Etkileri”, TMMOB Metalurji Mühendisleri Odası Dergisi, 136, 47-53, (2003).
• Durak, Z., “Adana Sofulu Düzensiz Çöp Depolama Alanında Oluşan Çöp Sızıntı Sularının Bitki Yetiştirilmesinde Kullanılması”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, (2005).
• Çelik, A., Kartal, A. A., Akdoğan, A., Kaska, Y., “Determining the Heavy Metal Pollution in Denizli (Turkey) By Using Robinio Pseudo-Acacia L.”, Environment International, 31, 105-112, (2005).
• Marcovecchio, J.E., Botte, S.E., Freije, R.H., “Heavy metals, major metals, trace elements”, In: Nollet LM, editor. Handbook of Water Analysis, 2nd ed. London: CRC Press; (2007).
• Underwood, E.J., “Trace Elements in Humans and Animals” Nutrition. 3rd ed. New York: Academic Press; (1956).
• Yang, P., Mao, R., Shao, H., & Gao Y., “The Spatial Variability of Heavy Metal Distribution in the Suburban Farmland of Taihang Piedmont Plain, China”, Comptes Rendus Biologies, 332, 558-566, https://doi.org/10.1016/j.crvi.2009.01.004, (2009).
• Lu, Y., Yin, W., Huang, L. B., Zhang, G. L., & Zhao, Y. G., “Assessment of Bioaccessibility and Exposure Risk of Arsenic and Lead in Urban Soils of Guangzhou City, China”, Environmental Geochemistry and Health, 33, 93-102, https://doi.org/10.1007/s10653-010-9324-8, (2011).
• Nicholson, F. A., Smith, S. R., Alloway Carlton-Smithd, C., & Chambers, B. J., “An Inventory of Heavy Metals Inputs to Agricultural Soils in England and Wales” Science of the Total Environment, 311, 205-219, (2003).
• Yan, X., Gao, D., Zhang, F., Zeng, C., Xiang, W., & Zhang, M., “Relationships between Heavy Metal Concentrations in Roadside Topsoil and Distance to Road Edge Based on Field Observations in the Qinghai-Tibet Plateau, China”, International Journal of Environmental Research and Public Health, 10, 762-775, https://doi.org/10.3390/ijerph10030762, (2013).
• Fu, S., & Wei, C. Y., “Multivariate and Spatial Analysis of Heavy Metal Sources and Variations in a Large Old Antimony Mine, China”, Journal of Soils and Sediments, 13, 106-116. https://doi.org/10.1007/s11368-012-0587-9, (2013).
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 24638 sayı ve 31 Ocak 2017 Yayım Tarihli Haber Bülteni.
• Loughran, R.J., Wallbrink, P.J., Walling, D.E., Appleby, P.G., “Sampling Methods. In: Zapata, F. (eds) Handbook for the Assessment of Soil Erosion and Sedimentation Using Environmental Radionuclides”, Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/0-306-48054-9_3, (2002).
• EPA, 2007a, Method 6010C, “Inductively Coupled Plasma-Atomic Emission Spectrometry”, Revision 3, February (2007).
• EPA, 2007b, Method 3051A, “Microwave Assisted Acid Digestion of Sediments, Sludges, Soils, and Oils”, Revision 1, February (2007).
• Dağdeviren, Ş., “Çorlu ve Civarındaki Topraklarda Ağır Metal Konsantrasyonunun Belirlenmesi ve Sonuçlarının Yapay Sinir Ağları ile Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne, (2007).
• Onyedikachi, U.B., Belonwu, D.C. & Wegwu, M.O., “Human health risk assessment of heavy metals in soils and commonly consumed food crops from quarry sites located at Isiagwu, Ebonyi State”, Ovidius University Annals of Chemistry, 29(1), 8-24. DOI: 10.2478/auoc-2018-0002, (2018).
• Özkan, A., “Antakya-Cilvegözü karayolu etrafındaki tarım arazilerinde ve bitkilerdeki ağır metal kirliliği” Çukurova Üniversitesi Mühendislik & Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(3), 9-18, (2017).
• Chiroma, T. M., Ebewele, R. O., Hymore, F.K., “Comparative Assessement of Heavy Metal Levels in Soil, Vegetables and Urban Grey Waste Water used for Irrigation in Yola and Kano”, International Refereed Journal of Engineering and Science, 3(2), 01-09, (2014).
• Bowen, H.J.M., “Elements in lithosphere and biosphere”, Environmental Chemistry of the Element, Academic Press, Beijing, pp. 174-208, (1979).
• Akyıldız, M., Karataş, B., “Adana Şehir Merkezindeki Topraklarda Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33(2), ss. 199-214, (2018).
• Kul, S., Gül, V., Cengiz, İ., “Toprak ve Bitkilerde Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması: Bayburt İli Örneği”, Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, Yıl: 6, Sayı: 2, (195-203), (2021).
• Dudal, Y., Sévenier, G., Dupont, L., Guillon, E., “Fate of the metal-binding soluble organic matter throughout a soil profile”, Soil Sci., 170, 707–715, (2005).
• Cuevas, G., Walter, I., “Metales pesados en maíz (Zea mays L.) cultivado en un suelo enmendado con diferentes dosis de compost de lodo residual”, Rev. Int. Contam. Ambient, 20, 59–68, (2004).
• Li, J., Rate, A.W., Gilkes, R. J., “Fractionation of trace elements in some non-agricultural Australian soils”, Aust. J. Soil Res, 41, 1389–1402 (2003).