THE CHARECTERISTIC FEATURES OF THE TULIP PERIOD FOUNTAINS

Yıl 2014, Sayı: 16, 291 - 326, 01.04.2014

Fazilet Koçyiğit

https://doi.org/10.14520/adyusbd.609

Cited By: 3

Öz

“The Tulip Age” refers to the period between the years of 1718-1730 and includes the reign of Sultan Ahmed III. and his Grand Vizier Nevşehirli Damad İbrahim Pasha. During the period in which water structures were popular, fountains became the most striking structures. In the “Introduction” chapter; a summary of information about Tulip Period and the fountains of this period was presented. In the chapter called as “The Fountains of Tulip Period”; a few of fountains built in the Tulip Period were introduced in terms of their architectural and decorative features. In the “Evaluation” chapter; after the field work, the detected fountains were evaluated by comparing with each other. In the “Conclusion”; it was found out that the elements in the decoration program of The Tulip Age have already existed, but not commonly used, in the Ottoman Architecture; namely, none of these elements have been imported from the West.

Anahtar Kelimeler

Tulip Period (Age), fountain, Sultan III. Ahmed, İstanbul.

LALE DEVRİ ÇEŞMELERİNİN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ

Öz

Sultan III. Ahmed’in son on iki yıllık saltanatını ve Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’nın da sadrazamlık yıllarını kapsayan Lale Devri, 1718-1730 yılları arasında yaşanmış kısa bir dönemdir. Su mimarisinin revaçta olduğu bu dönemde en dikkati çeken mimari örnekler çeşmeler olmuştur. Bu çalışmada Lale Devri çeşmelerinin karakteristik özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın “Giriş” bölümünde; Lale Devri ve bu dönem çeşmeleri konusunda özet bilgi sunulmuştur. “Lale Devri Çeşmeleri” isimli bölümde; Lale Devri’nde inşa edilmiş çeşmelerden bazıları mimari ve bezeme özellikleri dikkate alınarak tanıtılmıştır. “Değerlendirme” bölümünde; saha çalışması sonrasında tespit edilen çeşmeler kendi içinde değerlendirilerek genellemeler yapılmıştır. “Sonuç” bölümünde ise; Lale Devri bezeme programı içerisinde yer alan hiçbir öğenin batıdan ithal edilmemiş olup Osmanlı Mimarisi’nde hep var olan ancak yaygın bir şekilde kullanılmayan öğeler olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lale Devri, çeşme, Sultan III. Ahmed, İstanbul.

Kaynakça

• Aynur, H., Karateke, H. T. (1995). III. Ahmed Devri İstanbul Çeşmeleri (1703-1730), İstanbul.
• Aytaçoğlu, L., Z. (1993). İstanbul Lale Devri (1703-1730) Mimari Bezemesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Barışta, Ö. (1995). İstanbul Çeşmeleri, Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi . Ankara.
• Bates, Ü. (1978). “Women As Patrons of Architecture in Turkey”. Women in The Muslim World, Harvard, s.245-259.
• Canca, G., E. (2009). “Üsküdar Ahmediye Külliyesi ve Lale Devri Mimarisi İçinde Bir Değerlendirme”, Uluslarası Üsküdar Sempozyumu VI, (6-9 Kasım 2008 Bildiriler), C.I., İstanbul.
• Cantay, G. (2008). “Türk Süsleme Sanatında Meyve”, Turkish Studies, C.III., Ankara.
• Demiriz, Y. (1986). Osmanlı Kitap Sanatında Natüralist Üslupta Çiçekler. İstanbul.
• Erdoğan, M. (1962). Lale Devri Baş Mimarı Kayseri’li Mehmed Ağa. İstanbul.
• Eyice, S. (1992), “Ahmed III Çeşmesi”, İslam Ansiklopedisi, C.II., İstanbul, s.38-39.
• Eyice, S. (1992). “Ahmed III Çeşmesi (Üsküdar)”. İslam Ansiklopedisi, C.II., İstanbul, s.39Eyice, S. (1993). “Damad İbrahim Paşa Külliyesi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.VIII., İstanbul, s. 444-445.
• Gültekin, E., R. (2008). “Türklerde Bereket Sembolü Olarak Kullanılan Meyve Motifleri ve Mimaride Değerlendirilmesi”, Turkish Studies, C.III., Ankara, s.9Gündoğdu, H. (1993). “İkonografik Açıdan Türk Sanatında Rumi ve Palmetler”. Güner İnal’a Armağan Kitabı, Ankara.
• Hakverdioğlu, M. (2008). “Lale Devri ve Lale İsimleri”, Turkish Studies, C.III., Ankara, s. 472-49
• Hamadeh, S. (2010), Şehr-i Sefa 18. Yüzyılda İstanbul, İstanbul.
• Haskan, M., N. (2001), Yüzyıllar Boyunca Üsküdar, C. III, İstanbul.
• Kafkas, M., E. (1996),. “Çeşmeler ve Sebiller”. Sanatsal Mozaik, 7, İstanbul.
• Kuban, D. (1996). İstanbul Bir Kent Tarihi (Bizantion, Konstantinopolis, İstanbul), İstanbul
• Mülayim, S. (2007). “Mimari Kişilik ve Çini”. Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Sanatı, İstanbul, s.267-278.
• Ödekan, A. (1995), “Ahmed III. Meydan Çeşmesi”. İstanbul Ansiklopedisi,C. I, s. 1161
• Ögel, S., “18 ve 19. Yüzyıl Osmanlı Sanatında Taş Üzerinde Cennet İmgelerinden Örnekler”, Sanat Tarihi Defterleri 3, İstanbul, s.73-91. Sezen, Z., N. (1995). “Ahmed III. Çeşmesi”. İstanbul Ansiklopedisi, C.I., İstanbul, s.1 Şahin, S. (2009). Değişim Sürecinde Osmanlı Mimarlığı III. Ahmed ve I. Mahmud Dönemi (1703-1754). Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tanişik, H. (1943). İstanbul Çeşmeleri. C: I-II, İstanbul.
• Topçu, S. M. (2012). “Kayserili Mimar El-Hac Mehmed Ağa’nın Kayseri’deki Hayratı” Karadeniz, XIII :47-62.
• Uysal, O. (1988). “Bolvadin’de Bir Lale Devri Eseri: Ağılönü Çeşmesi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, XXXII (I-II): 33-55.
• Yetkin, Ş. (1986). Anadolu’da Türk Çini Sanatı’nın Gelişmesi, İstanbul.
• Yüngül, N. (1955), Üsküdar III. Ahmed Çeşmesi, İstanbul.