Muş ovası Ornitofaunası Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 20 - 32, 01.06.2017

Feridun Avcı Özdemir Adızel Erkan Azizoğlu

Öz

Bu araştırmanın amacı Muş Ovası kuş varlığını ortaya koymaktı. İki yıl süren arazi çalışmaları sonucunda 19 takım içerisinde yer alan 49 familyaya ait 148 kuş tespit edildi. IUCN kriterlerine göre alanda varlığı belirlenen kuş türlerinin statüleri; 1 Endangered EN , 3 Vulnerable VU , 7 Near Threatened NT , 135 Least Concern LC ve 2 tür kapsam dışındadır. BERN kriterlerine göre 102 tür Ek liste II içinde, 38 tür Ek liste III içinde ve 8 tür ise liste kapsamına girmemektedir. Merkez Av Komisyonu Kararları MAK güncel listesi ile yapılan kıyaslamada alanda tespit edilen türlerden 21’i Ek liste I’de, 23’ü Ek liste II’de ve 104’ü ise liste kapsamı dışında kalmaktadır. CITES’e göre tespit edilen türlerin 23’ü Ek liste II içinde yer alırken, geriye kalan 125 tür listenin kapsamı dışındadır. Alanda yaşayan kuş türlerinin Bölge Statüsü durumu incelendiğinde 14 türün Kış Ziyaretçisi KZ , 11 türün Transit T , 55 türün Yerli Y ve 68 türün ise Göçmen G = Yaz Göçmeni olduğu görüldü. Yerli ve Göçmen türler araştırma alanında veya çevresinde üreyen türlerdir. Bu durumda 123 tür Muş Ovası ve çevresinde üremektedir. Bu sayı gözlenen türlerin %83,1’i teşkil etmektedir. Bu sonuç başta İron Sazlığı olmak üzere alanın kuş türlerinin üremesi bakımından önemini açıkça ortaya koymaktadır

Anahtar Kelimeler

İron Sazlığı, Kuşlar, Murat Nehri, Muş Ovası, Toy

A Study On Ornithofauna of Muş Plain

Öz

The purpose of this study was to investigate the presence of the bird species in the Muş Plain. As a result of two year-long observations, 148 bird species belonging to 49 families in 19 orders were detected. According to the IUCN criteria, the statuses of the detected bird species were as the following: 1 Endangered EN , 3 Vulnerable VU , 7 Near Threatened NT , 135 Least Concern LC and 2 were not in the scope of listing. According to the BERN criteria, 102 species were listed in Appendix II and 38 were listed in Appendix III, while 8 were not in the scope of listing. In the comparison made with the National Game Commission Decisions MAK current list, 21 were listed in Appendix I, 23 was listed in Appendix II, and 104 were not in the scope of listing. According to CITES, 23 of the detected species were listed in Appendix II, while the remaining 125 were not in the scope of listing. Considering the Regional Status cases of the bird species living in the area, 14 were Winter Visitors WV , 11 were Transit Migrants TM , 55 were Resident Species RS and 68 were Migrants M = Summer Migrant . Resident and Migrant species were breeding in the research area and its surroundings. In this case, 123 breeding bird species detected in the Muş Plain and its surroundings. This number constitutes 84.1% of the observed species. This result clearly demonstrates the importance of the region, especially the İron Reeds, for breeding bird species

Anahtar Kelimeler

İron Reeds, Birds, Murat River, Muş Plain, Bustard

Kaynakça

• Adızel, Ö., 1993. Van Karasu (Mermit) Deltası Kuşları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek lisans tezi, Basılmamış) Van.
• Adızel, Ö., 1998. Van Gölü Havzası Ornitofaunası Üzerine Araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Doktora tezi, Basılmamış) Van.
• Adızel, Ö., Durmuş, A., 2009. A study on bird species under threat and avifauna of Erçek Lake (Van/Turkey). Scientific Research and Essay, 4 (10): 1006 -1011.
• Akyıldız, A., 2004. Bahçesaray (Van) Ornitofaunası Üzerine Bir Araştırma . Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek lisans tezi, Basılmamış) Van.
• Anonim, 1993. Türkiye’nin Sulak Alanları. Türkiye Çevre Vakfı. Ankara
• Anonim, 2005. Türkiye’nin Biyolojik Zenginlikleri. Türkiye Çevre Vakfı. Yayın No: 170. Ankara
• Anonim. 2004. Türkiye’nin Toyları, Toy Eylem Planı. Doğa Derneği – Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü.
• Aslan, A., Kaska, Y., & Erdogan, A. (2011). The ornithological importance of Dalaman (Muğla, Turkey) wetlands and threats to the bird population. Turkish Journal of Zoology, 35(4), 481-489.
• Dobinson, H. M. 1976. Bird Count. Keztrel Books. Published by Penguin Books Ltd. Hormondsworth.
• Erdoğan, A., 1995. Türkiye’de Yaşayan Akbabaların (Neophron Percnopterus, Gypaetus barbatus, Gyps fulvus, Aegypius monachus) Son Durumları ve Bunları Etkileyen Faktörler. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Erdogan, A., Oz, M., Sert, H., & Tunc, M. R., 2002. Antalya Yamansaz Golu ve Yakin Cevresinin Avifaunasi ve Herpetofaunasi. Ekoloji, 10(43), 33-39.
• Gauger, K., 2007. Occurrence, Ecology and Conservation of wintering Little Bustrad Tetrax tetrax in Azerbaijan. Archiv für Naturschutz un Landschaftsforschung, 5-27.
• Goriup, P., D., Parr, D.,F. 1985. Results of The ICBP Bustard Survey of Turkey, 1981. Journal of The ICBP Bustard Group. Bustard Studies, 2.
• Kasparek, M., 1989. Status and distribution of the great bustard and little bustard in Turkey. Bustard Studies, 4. 80-113.
• Kılıç, D. T., Eken, G., 2004. Türkiye’ nin Önemli Kuş Alanları 2004 Güncellemesi. Doğa derneği, Ankara, 232s.
• Kummerloeve, H., 1969. Van Gölü-Hakkari Bölgesi (Doğu/Güneydoğu Küçük Asya) Kuşları (Zur Avifauna des Van Gölü und Hakkari Gebietes E/SE – Kleinasien) İstanbul Üniv. Fen Fak. Mecmuası Seri B Sayı: 34 Sayfa: 245 -312.
• Tanrıverdi, A., Adızel, Ö. 2015. Muş İli Sınırları İçindeki Toy Kuşu (Otis tarda L., 1758)’nun Üreme Ekolojisi Üzerine Araştırmalar, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek lisans tezi, Basılmamış) Van.
• Timmerman, A., Mörzer Bruyns, M.F., Philippona, J. 1976. Survey of The Winter Distribution of Palearctic Geese In Europe, Western Asia And North Africa. Limosa, Jaargang 49, No:4.
• Van Den Berk,V.M., Cronau, J.P., Van der Have, T.M., 1993. Waterbirds In The Van Province, Eastern Turkey, May 1989. WIWO – Report 34, WIWO, Zeist.
• Van Der Ven, J.A., Gheyselinck, G.F., 1981. Birds in Eastern Turkey II. Report, Utrecht
• Vielliard, J., 1968. Resultats Ornithologiques d’une Mission a Travers la Turquie. İstanbul Üniv.Fen Fak. Mecm. 33: 67-170.
• Yarar, M., Magnin, G., 1997. Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları. Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul. 313.