Macar Fiği (Vicia pannonica Crantz) Çeşitlerinin Kes Verimi ve Kes Kalitesi Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 1, 75 - 82, 30.06.2022

Rıdvan Uçar Muammer Ekmekçi Mehmet Ali Kutlu Selim Özdemir Erdal Çaçan Kağan Kökten Sam Mokhtarzadeh

Öz

Bu çalışma, Bingöl ekolojik koşullarında Macar fiği çeşitlerinin kes verimi ve kes kalitesini belirlemek amacıyla 2020-2021 yetiştirme sezonunda kuru şartlarda yürütülmüştür. Macar fiğinin Akçalar, Aygün, Budak, Doğu Beyazı, Efes, Kansur, Sarıefe ve Tarm Beyazı-98 çeşitleri bitkisel materyal olarak kullanılmıştır. Çalışmada; çeşitlere ait bitki boyu, biyolojik verim, kes verimi ve keslere ait ham protein, NDF (nötral deterjanda çözünmeyen lif), ADF (Asit deterjanda çözünmeyen lif), SKM (sindirilebilir kuru madde), nispi yem değeri, fosfor, potasyum, kalsiyum ve magnezyum içerikleri incelenmiştir. Çeşitlerin bitki boyları arasındaki farkın istatistiksel olarak önemsiz, geriye kalan diğer parametreler arasındaki farkın ise istatistiksel olarak önemli olduğu görülmüştür. Ortalama olarak Macar fiği çeşitlerinin bitki boyları 53.1 cm, biyolojik verimleri 227 kg/da, kes verimleri 204 kg/da, ham protein oranları %14.1, NDF oranları %42.0, ADF oranları %36.6, SKM oranları %60.4, nispi yem değerleri 138, fosfor oranları %0.24, potasyum oranları %1.72, kalsiyum oranları %1.79 ve magnezyum oranları %0.33 olarak tespit edilmiştir. İncelenen Macar fiği çeşitleri arasında kes verimi ve kalitesi açısından Bingöl ili ve benzer ekolojik koşullarda Aygün, Budak, Sarıefe ve Doğu Beyazı çeşitlerinin öne çıktığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Biyolojik verim, saman verimi, nispi yem değeri, besin elementleri

Destekleyen Kurum

Bingöl Üniversitesi Pilot Üniversite Koordinasyon Merkez Birimi

Proje Numarası

PİKOM-Bitki.2019.001

Teşekkür

Bu çalışma, Bingöl Üniversitesi Pilot Üniversite Koordinasyon Merkez Birimi Tarafından (Proje No: PİKOM-Bitki.2019.001) desteklenmiştir. Verilen destekten dolayı Pilot Üniversite Koordinasyon Merkez Birimine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Kaynaklar Açıkgöz E (2013) Yem bitkileri yetiştiriciliği. Süt hayvancılığı eğitim merkezi yayınları Hayvancılık serisi, Yayın No:8
• Anonim. (2001). Tarimsal Değerleri̇ Ölçme Denemeleri̇ Tekni̇k Tali̇matı, Fiğ Türleri (Vicia L. species). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara.
• Aşçı ÖÖ, Üney H (2016) Farklı Tuz Yoğunluklarının Macar Fiğinde (Vicia pannonica Crantz.) Çimlenme ve Bitki Gelişimine Etkisi. Akademik Ziraat Dergisi 5(1): 29-34. Araştırma ISSN: 2147-6403
• Balabanlı C (2009) Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.). Avcıoğlu R, Hatipoğlu R, Karadağ Y (Ed.). Baklagil Yem Bitkileri. Tarım ve Köy işleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, İzmir, s. 26-27
• Bıçakçı, E., Açıkbaş, S., (2018). Bitlis ilindeki kaba yem üretim potansiyelinin hayvan varlığına göre yeterliliğinin belirlenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(1): 180-185.
• Cebeci, H. (2017). Değişik fosforlu gübre dozlarının bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) çeşitlerinde tohum verimi ve verim öğelerine etkisi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
• Çaçan, E., Aydın, A., & Başbağ, M. (2015). Bingöl Üniversitesi Yerleşkesinde Yer Alan Bazı Baklagil Yem Bitkilerine Ait Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 2(1), 105–111.
• Cacan, E. (2018). Effect of different fertilizer treatments on botanical composition, herbage yield and herbage quality in the Eastern Anatolia Region pasture of Turkey. Applied Ecology and Environmental Research, 16(4), 4051–4063. https://doi.org/10.15666/aeer/1604_40514063
• Çaçan, E., Kaplan, M., Kökten, K., Tutar, H. (2018). Bingöl koşullarında bazı adi fiğ hat ve çeşitlerinin (Vicia sativa L.) tohum verimi, kes verimi ve kes kalitesi açısından değerlendirilmesi. Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech., 8 (1): 289-300.
• Fortina, R., Gasmi-Boubaker, A., Lussiana, C., Malfatto, V., Tassone, S., Rennea, M. (2015). Nutritive value and energy content of the straw of selected Vicia L. taxa from Tunisia. Italian Journal of Animal Science,14: 280-284.
• Huang Y., Zhou, F., Nan, Z. (2019). Comparative grain yield, straw yield, chemical composition, carbohydrate and protein fractions, in vitro digestibility and rumen degradability of four common vetch varieties grown on the Qinghai-Tibetan plateau. Animals, 9: 505.
• JMP. (2018). Statistical Discovery from SAS, USA.
• Koc A., M. Tan, Erkovan. H.I., 2012, An overwiev of fodder resources and animal production in Turkey, 14th Meeting of FAO-CIHEAM Subnetwork on Mediterranean Forages and Fodder Crops, 03- 06 October 2012, Samsun, 15-22.
• Koç, Y.E. (2020). Macar Fiği (Vicia pannonica Crantz.) Çeşitlerinin Genotip-Çevre İlişkilerinin Belirlenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Kuşvuran, A., Nazlı, İ.R., Tansı, V., 2011. Türkiye’de ve Batı Karadeniz Bölgesi’nde çayır-mera alanları, hayvan varlığı ve yem bitkileri tarımının bugünkü durumu. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(2): 21-32.
• MGM. (2021). Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü, http://www.mgm.gov.tr.
• Mihailović, V., Mikić, A., Karagić, Ð., Katić, S., Pataki, I., Matić, R. (2007). Seed yield and seed yield components in winter cultivars of four vetch (Vicia L.) species. In: Proceedings of XXVI EUCARPIA fodder crops and amenity grasses section and XVI Medicago spp. Group joint meeting, Perugia, 3-7 September 2006, pp 130-133.
• Moneim, A.A.E., Saxena, M.C. (2015). Productivity and biological nitrogen fixation of different species of vetches (Vicia spp.) under the rainfed conditions of West Asia. The XXIII International Grassland Congress, 20-24 November 2015, New Delhi, India.
• Morrison, J. A. (2003). Hay and pasture management. Chapter 6. In: Illinois Agronomy Handbook, 72.
• Motsara, M.R., Roy, R.N. (2008). Guide to laboratory establishment for plant nutrient analysis. FAO Fertilizer and Plant Nutrition Bulletin No: 19, Page:78, Rome, Italy.
• Özdemir, S., Kökten, K. (2022). Bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinin tohum ve kes verimleri ile kes kalitelerinin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9 (2): (Basımda).
• Sadık E (2011) Yem Bitkileri Yetiştiriciliği T.C. Bursa Valiliği İl Gıda Tarım Hayvancılık Müdürlüğü Bursa
• Tenikecier, H.S., Orak, A., Deveci, S., Gültekin, B. (2021). Determination of seed yield and its some characters of some Hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz.) genotypes. Current Trends in Natural Sciences, 10 (19): 401-406.
• Turan, N., Özyazıcı, M.A., Tantekin, G.Y., (2015). Siirt ilinde çayır mera alanlarından ve yem bitkilerinden elde edilen kaba yem üretim potansiyeli. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1): 69-75.
• Ülker, E., Yüksel, O. (2021). Uşak şartlarında bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) çeşitlerinin verim ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (1): 52-58.
• Younis, S.A. (2018). Effect of seeding rates and mowing stages on growth, yield and quality of forage and seed of common vetch (Vicia sativa L.). Mesopotamia J. of Agric., 64(4): 219-232.