KORUNGA KESİNİN KABA YEM KAYNAĞI OLARAK ÖNEMİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 1 - 9, 30.06.2023

Selim Özdemir , Erdal Çaçan , Mehmet Ali Kutlu , Kağan Kökten , Rıdvan Uçar , Sam Mokhtarzadeh , Muammer Ekmekçi

Öz

Korunga kesinin kaba yem kaynağı olarak öneminin incelenmesi amacıyla bu çalışma yürütülmüştür. Çalışmada Emre, Koç, Lütfibey, Özerbey ve Yunus korunga çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır. Çalışma Bingöl ili koşullarında kurulmuş ve tesadüf blokları deneme desenine göre planlanmıştır. Çalışmada korunga çeşitlerinin bitki boyu, biyolojik verim, kes verimi ve kese ait ham protein, ADF, NDF, sindirilebilir kuru madde, nispi yem değeri, fosfor, potasyum, kalsiyum ve magnezyum değerleri ele alınmıştır. İncelenen özelliklerden bitki boyu, biyolojik verim, kes verimi, ham protein, fosfor, potasyum ve magnezyum açısından çeşitler arasındaki fark istatistiksel olarak önemli, ADF, NDF, sindirilebilir kuru madde, nispi yem değeri ve kalsiyum açısından ise çeşitler arasında tespit edilen farklılıklar önemsiz bulunmuştur. En yüksek verim özellikleri Yunus çeşidi dışındaki tüm çeşitlerden, en yüksek ham protein oranı Lütfibey ve Emre çeşitlerinden elde edilmiştir. Emre, Lütfibey ve Yunus çeşitlerinin fosfor açısından en yüksek, potasyum açısından en düşük değerleri verdiği, magnezyum açısından ise Koç dışındaki diğer tüm çeşitlerin en yüksek değerleri verdiği görülmüştür. Sonuç olarak kes verimi açısından Yunus dışındaki tüm çeşitlerin yüksek değerler verdiği, kalite açısından da korunga çeşitlerine ait keslerin yüksek değerler vererek ikinci sınıf yem değerine sahip olduğu görülmüştür. Dolayısıyla hayvan besleme açısından korunga kesinin kıymetli bir kaba yem kaynağı olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Onobrychis viciifolia Scop., saman, ham protein, mineraller

Destekleyen Kurum

Bingöl Üniversitesi Pilot Üniversite Koordinasyon Merkez Birimi

Proje Numarası

PİKOM-Bitki.2019.001

Teşekkür

Bu çalışma, Bingöl Üniversitesi Pilot Üniversite Koordinasyon Merkez Birimi Tarafından (Proje No: PİKOM-Bitki.2019.001) desteklenmiştir. Verilen destekten dolayı Pilot Üniversite Koordinasyon Merkez Birimine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Açıkgöz, E., 2001. Yem Bitkileri, Uludağ Üniv. Güçlendirme Vakfı, 182. Bursa.
• Akdeniz, H., Andiç, V., 1998. Korunga ile karışıma giren kılçıksız brom ve mavi ayrığın değişik ekim şekillerindeki kuru ot ve ham protein verimleri, ham protein oranları ve karışımların botanik kompozisyonları, Yüzüncü Yıl Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, (Doktora Tezi).
• Altın, M., 1982. Bazı Yem Bitkileri ile bunların karışımlarının değişik ekim şekillerindeki kuru ot ve ham protein verimleri, Türlerin Ham Protein Oranları ve Karışımlarının Botanik Kompozisyonları, I. Kuru Ot ve Ham Protein Verimleri, Doğa Dergisi, 6(2): 93 – 107
• Anonim, (2001). Tarımsal Değerleri̇ Ölçme Denemeleri̇ Teknik Talimatı, Fiğ Türleri (Vicia L. species). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara.
• Andiç, N., 1995. Van yöresi kıraç koşullarında yetiştirilen korunga (Onobrychis sativa L.)’ya uygulanan değişik sıra aralığı ve fosforlu gübrenin ot ve tohum verimleri ile bazı verimlerine etkileri üzerine bir araştırma, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Van.
• Avcı, M., Tahtacıoğlu, L., Mermer, A., Şeker, H., ve Aygün, C., 1996. Bazı Korunga Hatlarının Erzurum Şartlarına Adaptasyonu Üzerinde Bir Araştırma, Türkiye 3, Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum.
• Bal, M.A., Ozturk, D., Aydin, R., Erol, A., Ozkan, CO., Ata, M., Karakas, E., Karabay, P., 2006. Nutritive Value of Sainfoin (Onobrychis viciifolia) Harvested at Different Maturity Stages, Pakistan Journal of Biological Sciences, 9: 205-209.
• Cacan, E., 2018. Effect of different fertilizer treatments on botanical composition, herbage yield and herbage quality in the Eastern Anatolia Region pasture of Turkey, Applied Ecology and Environmental Research, 16(4): 4051–4063. https://doi.org/10.15666/aeer/1604_40514063
• Çaçan, E., Aydın, A., & Başbağ, M., 2015. Bingöl Üniversitesi Yerleşkesinde Yer Alan Bazı Baklagil Yem Bitkilerine Ait Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 2(1): 105-111.
• Çaçan, E., Kaplan, M., Kökten, K., & Tutar, H., 2018a. Bazı Yem Bezelyesi Hat ve Çeşitlerinin (Pisum sativum ssp. arvense L.) Tohum Verimi ve Kes Kalitesi Açısından Değerlendirilmesi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2): 275–284.
• Çaçan, E., Kaplan, M., Kökten, K., & Tutar, H., 2018b. Bingöl Koşullarında Bazı Adi Fiğ Hat ve Çeşitlerinin (Vicia sativa L.) Tohum Verimi, Kes Verimi ve Kes Kalitesi Açısından Değerlendirilmesi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1): 289–300. https://doi.org/10.21597/jist.407888
• Çaçan E., Kökten, K., 2020. Bazı yonca genotiplerinin (Medicago sativa L.) kes verimi ve kes kalitesi açısından karşılaştırılması, Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences, 8 (9): 266-272.
• Çaçan, E., Kökten, K., Mokhtarzadeh, S., Uçar, R., Özdemir, S., Ekmekçi, M., Kutlu, M.A., 2022. Arı Merası Olarak Değerlendirilen Yemlik Kolzadan Elde Edilen Kesin Verim Ve Kalite Açısından Değerlendirilmesi, II-International Conference on Global Practice of Multidisciplinary Scientific Studies, July 26-28, 2022 / Batumi, Georgia
• Elçi, Ş., 2005. Baklagil ve Buğdaygil Yem Bitkileri. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Yayınları, Ankara, 486 s.
• Ekmekçi, M., Çaçan, E., Özdemir, S., Kökten, K., Kutlu, M.A., Mokhtarzadeh, S., Uçar, R., 2022. Farklı Ekim Zamanlarının Karabuğdayın (Fagopyrum esculentum Moench.) Kes Verimi ve Kes Kalitesi Üzerine Etkileri, ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 6(2): 368-374.
• Ergün, A., Tuncer, S.D., Çolpan, Yalçın, S., Yıldız, G., Küçükersan, M.K., Küçükersan, S., Sehu, A., 2007. Yemler Yem Hijyeni ve Teknolojisi, Pozitif matbaacılık, ISBN: 975- 97808-3-8, Ankara.
• Gündüz, A.Ş., Deniz, S., 2000. Van Gölü Havzasında Üretilen Kuru Otların Besin Madde kompozisyonun Belirlenmesi, Yüzüncü Yıl Ü. Vet. Fak. Dergisi, 11(2): 76-81.
• JMP., 2018. Statistical Discovery from SAS, USA.
• Kökten, K., Kaplan, M., Seydoşoğlu, S., Tutar, H., Özdemir, S., 2019. Bingöl koşullarında bazı burçak (Vicia ervilia (L.) Willd) genotiplerinin tohum verimi, kes verimi ve kes kalitesinin belirlenmesi, Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 56 (1): 27-33
• Kaplan, M., Kökten, K., Yılmaz, H. Ş., Arslan, M., Kale, H., Bozkurt, S., & Temizgül, R., 2012. Kara Nohutta (Cicer arietinum L.) Ekim Zamanının Ot, Tane ve Kes Verimi ile Kalite Özelliklerine Etkisi, 11. Tarla Bitkileri Kongresi, 7-10 Eylül 2015, Çanakkale, 322–325.
• Kaplan, M. 2011. Determination of Potential Nutritive Value of Sainfoin (Onobrychis sativa) Hays Harvested at Flowering Stage, Journal of Animal and Veterinary Advances, 10: 2028-2031.
• Lacefield, G. D., 1988. Alfalfa Hay Quality Makes the Difference, University of Kentucky Department of Agronomy, Agriculture and Natural Resources, Lexington, KY.
• MGM., 2021. Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü, http://www.mgm.gov.tr.
• Morrison, J. A., 2003. Hay and pasture management, Chapter 6. In: Illinois Agronomy Handbook, 72.
• McMahon, L.R., Majak, W., Mcallister, T.A., Hall, J.W., Jones, G.A., Popp, J.D., Cheng, K.J., 1999. Effect of sainfoin on in vitro digestion of fresh alfalfa and bloat in steers, Can. J. Anim. Sci., 79(2): 203-212.
• Özen, N., Haşimoğlu, S., Çakır, A., Aksoy, A., 1993. Yemler Bilgisi ve Teknolojisi, A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No:50.
• Özdemir, S., Kökten, K., 2022. Bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinin tohum ve kes verimleri ile kes kalitelerinin belirlenmesi, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9(3): 524–534, 2022.
• Özdemir, S., Kökten, K., Uçar, R., Kaplan, M., 2022. Bazı Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Genotiplerinin Kes Kalitelerinin Belirlenmesi, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9(2): 295-307.
• Sottie, E.T., Acharya, S.N., McAllister, T., Thomas, J., Wang, Y., Iwaasa, A., 2014. Alfalfa pasture bloat can be eliminated by intermixing with newly-developed sainfoin population, Agron. J., 106(4): 1470-1478.
• Temel, O., 2010. Artvin Şavşat yöresinde korunga (Onobrychis sativa Scop.) yem verimi ve kalitesinin yükseltiye göre değişimi, Artvin Çoruh Üniversitesi Fen Bilimleri Enst., Yüksek Lisans Tezi. Artvin.
• Turk, M., Albayrak, S., Tuzun, C.G., Yuksel, O., 2011. Effects of fertilisation and harvesting stages on forage yield and quality of sainfoin (Onobrychis viciifolia Scop.), Bulg. J. Agric. Sci., 17: 789-794.
• Uçar, R., Özdemir, S., Kökten, K., Kaplan, M., & Çaçan, E., 2021. Tüylü Fiğin (Vicia villosa Roth.) Tohum Verimi, Kes Verimi ve Kes Kalitesi Açısından Değerlendirilmesi, ISPEC 8th International Conference on Agriculture, Animal Sciences and Rural Developlement, 24-25 December 2021, Bingöl, 305-313.
• Ülger, İ., Kaplan, M., 2016. Yerel korunga (Onobrychis sativa) Popülasyonlarında potansiyel besleme değeri, gaz ve metan üretimi yönünden farklılıklar, Alınteri, 31 (B): 42 – 47.
• Ünal, S., Fırıncıoğlu, H. K., 2002. Bazı Korunga Populasyonlarında Fenolojik ve Morfolojik Özellikler Üzerine Bir İnceleme, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 11(1-2): 30-41
• Wang, Y., Berg, B.P., Barbieri, L.R., Veira, D.M., McAllister, T.A., 2006. Comparison of alfalfa and mixed alfalfa-sainfoin pastures for grazing cattle: effects on incidence of bloat, ruminal fermentation and feed intake, Can. J. Anim. Sci., 86(3): 383-392.
• Yılmaz, İ., Akdeniz, H., Deveci, M., 1999. Van sulu ve kuru koşullarında korunganın ot ve tohum verimi üzerinde bir araştırma, Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt III, Çayır-Mera Yem bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 256-260, Adana.