RUSYA VE ÇİN İLİŞKİLERİ VE SOĞUK SAVAŞ SONRASI ASKERİ İLİŞKİLER

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 37 - 52, 01.06.2020

Ulvi Kazımov

Öz

Bildiğimiz gibi uluslararası ilişkilerde güç kavramı söylendiğinde akla gelen ilk şey büyük devletlerdir. Bu devletler kendilerinde siyasi, iktisadi ve askeri güç unsurlarını bir arada bulundurmaktadırlar. Yazılacak ve sunulacak olan bu makalemizde dünyanın en büyük güçleri ve ya aktörleri olan Rusya ve Çin’den, iki ülke arasındaki tarihi geçmişten, ekonomik ilişkilerden, diplomatik ilişkilerden ve aralarındaki sınır çatışmalarından konuşulacaktır. İlk önce ikili arasındaki tarihe baktığımız zaman, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından ve 1991’de Rusya Federasyonunun kurulmasından sonra Çin’le olan ilişkiler daha düzenli hale geldiğini göreceğiz. Amerikalı uluslararası ilişkiler araştırmacısı Joseph Nye’nin söylediği gibi:
Sovyetler Birliğinin çökmesiyle birlikte fiili ABD-Çin ittifakı sona erdi ve bir Çin- Rusya yakınlaşması başladı. 1992’de iki ülke bir yapıcı ortaklık peşinde olduklarını ilan ettiler, 1996’ta stratejik ortaklık a doğru ilerlediler, 2001’de ise bir dostluk ve işbirliği antlaşması imzaladılar.
Diplomatik ilişkiler dahilinde iki ülke arasında geçmişe dayanan ekonomik ilişkilerden konu edilecektir. Son olarak 1969 yılında yaşanan sınır çatışmalarından söz edilecek ve iki ülke siyasi, iktisadi, askeri bakımından karşılaştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

RUSYA, ÇİN, ABD, DİPLOMATİK İLİŞKİLER

Kaynakça

• Alıcia Garcia Herrero, J. X. (2016). The China-Russia trade relationship and its impact on Europe. Working Paper Issue 4, 4-10.
• Awan, S. F. (2016). Shanghai Cooperation Organization as a Platform for Regional Understanding: Its Economic, Political and Security Potential. Perceptions, 83-100.
• Bisenov, N. (2018, October 28). Kazakhstan to double gas exports to China in 2019. Nisan 26, 2019 tarihinde asia.nikkei.com: https://asia.nikkei.com/Business/Markets/Commodities/Kazakhstan-to-double-gas- exports-to-China-in-2019 adresinden alındı China and Russia: partnership of strategic coordination. (tarih yok). mayıs 5, 2019 tarihinde www.fmprc.gov.cn: https://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/ziliao_665539/3602_665543/3604_665547/t1 8028.shtml adresinden alındı Council, 44-111.
• Daryl Kimball, K. R. (2012, ağustos). The Anti-Ballistic Missile (ABM) Treaty at a Glance. mayıs 6, 2019 tarihinde www.armscontrol.org: Defense Unıversıty Press . Four, C. (2016). Attackıng Russıa’s Nuclear Forces. Natural Resources Defense
• Giustozzi, A. M. (2008). The SCO: a regional organisation in the making . Crisis States Research Centre .
• Grigorenko, O. V., Denis A. Klyuchnikov, Aleksandra V. Gridchina, Inna L. Litvinenko, & Eugeny P. Kolpak. (2016). The Development of Russian-Chinese Relations: Prospects for Cooperation in Crisis. International Journal of Economics and Financial Issues, 6(S1) 256-260. Hınnebusch, R. (2007). the amerıcan ınvasıon of ıraq: causes and consequences .
• History, B. (2018, 13 december). Thıs day in hıstory,soviets begin withdrawal from Afghanistan. mayıs 4, 2019 tarihinde www.history.com: https://www.history.com/this-day-in-history/soviets-begin-withdrawal-from- afghanistan adresinden alındı
• https://www.armscontrol.org/factsheets/abmtreaty adresinden alındı
• Illmer, A. (2019, april 24). Kim-Putin: North Korean and Russian leaders to meet for first time. mayıs 3, 2019 tarihinde www.bbc.com: https://www.bbc.com/news/world-asia-idUSBRE90G00C20130117 adresinden alındı
• Lague, D. (2013, january 17). Special Report: China's military hawks take the offensive. nisan 19, 2019 tarihinde www.reuters.com: https://www.reuters.com/article/us-china- hawks/special-report-chinas-military-hawks-take-the-offensive-
• Larionova , M., & Shelepov, A. (2016). Bonding the BRICS and the G20. G20 China: The Hangzhou Summit , 232-233.
• Litvinenko, I. L. (2016). The Development of Russian-Chinese Relations: Prospects for Cooperation in Crisis. International Journal of Economics and Financial Issues , 259- 260.
• Lukin, A. (2013). 7th Berlin Conference on Assian Security. SWP, 2-14.
• MacHaffie, J. (2011). The Potential for a China-Russia Military Alliance Explored. Turkısh Journal of Internatıonal Relatıons, 23-39.
• Märta Carlsson, S. O. (JUNE 2015). China and Russia – A Study on Cooperation, Competition and Distrust. FOI, 13-41.
• Mitter, R. (2013, ocak). China and the Cold War . mart 2019 tarihinde www.oxfordhandbooks.com: https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199236961.001. 0001/oxfordhb-9780199236961-e-8 adresinden alındı
• Morrison, W. M. (February 5, 2018 ). China’s Economic Rise: History, Trends, Challenges, and Implications for the United States . Congressional Research Service , 4-48. Nandan Unnıkrıshnan, U. P. (2015). Trends in Russia-China Relations Implications for India. Observer Research Foundatıon, 69-91. Nasaw, D. (2008, july 11). China and Russia veto Zimbabwe sanctions. mayıs 5, 2019 tarihinde www.theguardian.com: https://www.theguardian.com/world/2008/jul/11/unitednations.zimbabwe adresinden alındı
• Natalia Victorovna Kuznetsova, E. V. ( 2016, 6(2), ). The Analysis of Foreign Trade Activities of Russia and Asia-pacific Region. International Journal of Economics and Financial Issues , 736-744.
• Nojonen, A. M. (2011). Russia-China relations. FIIA REPORT , 76-95.
• Olga V. Grigorenko, D. A. (2016). The Development of Russian-Chinese Relations: Prospects for Cooperation in Crisis. International Journal of Economics and Financial Issues , 257-258.
• Paul Stronskı, N. N. ( 2018, february 28). Cooperation and Competition: Russia and China in Central Asia, the Russian Far East, and the Arctic. mayıs 1, 2019 tarihinde carnegieendowment.org: https://carnegieendowment.org/2018/02/28/cooperation-and-competition-russia- and-china-in-central-asia-russian-far-east-and-arctic-pub-75673 adresinden alındı Peyrouse, S. (2008). Chinese Economic Presence in Kazakhstan . China Perspectives , 34-44. Pillsbury, M. (2000). CHINA Debates the Future Security Environment . Natıonal
• Putz, C. (2019, april 25). Russia is Buying Turkmen Gas Again. Why? mayıs 1, 2019 tarihinde thediplomat.com: https://thediplomat.com/2019/04/russia-is-buying-turkmen-gas- again-why/ adresinden alındı
• Roth, A. (2015, mayıs 8). Russia and China Sign Cooperation Pacts. mayıs 5, 2019 tarihinde www.nytimes.com: https://www.nytimes.com/2015/05/09/world/europe/russia- and-china-sign-cooperation-pacts.html adresinden alındı
• Saradzhyan, S. (2004, mayıs 4). The Role of China in Russia’s Military Thinking. MAYIS 4, 2019 tarihinde www.belfercenter.org: https://www.belfercenter.org/publication/role-china-russias-military-thinkin adresinden alındı
• Skalamera, M. (2014). Booming Synergies in Sino-Russian Natural Gas Partnership. The Geopolitics of Energy Project.
• Sutter, R. (September 2018). china-russia relations Strategic Implications and U.S. Policy Options. the national bureau of asian research, 1-19.
• Taehwan, K. (2018, june 18). Authoritarian Sharp Power: Comparing China and Russia. mayıs 2, 2019 tarihinde http://www.theasanforum.org: http://www.theasanforum.org/authoritarian-sharp-power-comparing-china-and- russia/ adresinden alındı
• Trenin, D. (2014, december 22). Russia’s Breakout From the Post–Cold War System: The Drivers of Putin’s Course. nisan 25, 2019 tarihinde carnegie.ru.
• Trickett, N. (2019, mayıs 1). Putin in Beijing: What Drives China-Russia Relations? mayıs 6, 2019 tarihinde hediplomat.com: https://thediplomat.com/2019/05/putin-in- beijing-what-drives-china-russia-relations/ adresinden alındı
• Walker, P. (2010, december 10). Nobel peace prize placed on empty chair in honour of Liu Xiaobo. mayıs 7, 2019 tarihinde www.theguardian.com: https://www.theguardian.com/world/2010/dec/10/nobel-peace-prize-liu-xiaobo adresinden alındı
• Weitzh, R. (2015). Parcing chinese-russian military exercises. The letort papers.