HUKUK İKTİSAT İLİŞKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 33 - 52, 01.12.2020

Ömür Toker

Öz

ÖZET
Hukuk ve iktisat arasındaki ilişkinin temel niteliğinin içtimai düzende meydana getirdiği içtimai ve iktisadi değişikliklerin iyi anlaşılabilmesi için 19.yy sonrası hakim olan pozitivist düşünce sistemi ile 19.yy dan önce hakim olan tevhidi düşünce sistemi üzerinden hareketle içtimai hayatın hukuk ve iktisat üzerinden analizi bu araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. 19.yy dan önce hakim olan tevhidi düşünce sisteminin meydana getirdiği cemiyetin belirleyici içtimai kurumu dindir. İçtimai yapının teşekkülü ve devamında aile, din, eğitim, iktisat ve siyaset kurumları birleşik bir etki oluştururlar. Tevhidi düşünce sisteminde bütün içtimai kurumların ortaya koyduğu tarz ve çözümlemelerin sağlaması veya geçerliliği dini öğretilerle yapılarak cemiyetin bilgi hiyerarşisi oluşturulmuştur. 19.yy sonrası pozitivist düşünce sisteminde ise bu etkinin en önemli unsuru iktisat kurumu olmuştur. Sanayi ihtilali ile iktisadi liberalizmin kapitalizme dönüşmesi ile iktisat kurumu diğer içtimai kurumlara baskın gelmiştir. 19.yy dan itibaren kazan kazan kazan düsturuna göre hareket eden bir içtimai yapı oluşmuştur. İnsanlığın kaybettiği içtimai hafızanın yeniden yerine gelmesi için pozitivist düşüncenin yerine tevhidi düşünce sisteminin konması insanlık tarihi açısından önem arz etmektedir.

ABSTRACT
Social and economic changes brought about by the basic nature of the relationship between law and economics in the social order must be well understood. Therefore, acting on the positivist thought system that prevailed after the 19th century and the tawhid thought system that prevailed before the 19th century for analysis of social life through law and economics is the subject of this research. The decisive social institution of the society formed by the tawhid thought system that prevailed before the 19th century is religion. Family, religion, education, economics and political institutions have a unified effect in the formation and continuation of the social structure. In the Tawhid thought system, the information hierarchy of the society has been created by providing or validity of the styles and analyzes revealed by all social institutions through religious teachings. In the positivist thought system after the 19th century, the most important element of this effect was the economic institution. With the industrial revolution and the transformation of economic liberalism into capitalism, the economic institution dominated other social institutions. From the 19th century onwards, a social structure has been formed that acts according to the win-win-win principle. In order to replace the social memory lost by humanity, replacing the positivist thought with the tawhid thought system is important for human history.

Anahtar Kelimeler

HUKUK, İKTİSAT, TEVHİDİ DÜŞÜNCE

Kaynakça

• Aron, Raymond (1997), Sanayi Toplumu, 2 Baskı, İstanbul, Dergâh Yayınları
• Bayraktar, Levent (2005). Ahîlik ve Ahlâk. I. Ahî Evran-ı Veli ve Ahîlik Araştırmaları Sempozyumu, 89-94.
• Bilgiseven, Amiran Kurktan (1985). Din Sosyolojisi, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Bouthoul, Gaston (1975), Zihniyetler, İstanbul, Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Comte, Augusto (2012). İslamiyet ve Pozitivizm (Çeviren: Ö.Gözel), İstanbul: Dergâh Yayınları
• Çağrıcı, Mustafa; Karaman, Hayrettin vd. (2010). İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları
• Doğan, İsmail (2016), Sosyoloji Kavramlar ve Sorunlar, 14. Baskı, Ankara, PEGEM Akademi Yayınları
• El-Mısri, Refik Yunus (1995). İslam İktisat Metodolojisi, İstanbul: Birleşik Yayıncılık.
• Izutsu, Toshihiko (t.y.), Kuran’da Dini ve Ahlaki Kavramlar, İstanbul, Pınar Yayınları.
• Kazgan, Gülten (1993). İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Keleş, Ahmet(2005), “İslam İktisat Zihniyetinin Oluşmasında Zühd Hadislerinin Rolü”, SBArd Dergisi, S:6, s.575-591.
• Keyman, Selahattin (1978). Hukuki Pozitivizm. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 35(1), 17-55.
• Köksal, Mustafa (2007). Ahilik Kültürünün Dünü ve Bugünü, Kırşehir: Kırşehir Belediyesi Yayınları.
• Özakpınar, Yılmaz (t.y.), İslam Medeniyeti ve Türk Kültürü, İstanbul, Kubbealtı Neşriyat.
• Özcan, Mehmet Tevfik (2015). Hukuk Sosyolojisine Giriş, İstanbul: 12 Levha Yayıncılık.
• Şimşek, Osman (2013). Türk Girişimciliğinin Sosyolojisi, Ankara: Otorite Yayınları.
• Şimşek, Osman (2016), Medeniyet ve Sistem İnşa Edici Vasfıyla Tevhidi Düşünce, Ankara, İlmi ve Metodolojik Araştırmalar Merkezi Yayınları
• Tabakoğlu, Ahmet (2008). İslam İktisadına Giriş, İstanbul:Dergah Yayınları.
• Tabakoğlu, Ahmet (2009). Türkiye İktisat Tarihi, İstanbul:Dergah Yayınları.
• Toker, Ömür (2010), Bütüncül Bir Model Olarak Ahiliğin Girişimcilik Boyutunun Zihniyet Temelleri, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış YLS), Ankara.
• Topbaş, Osman Nuri (2010). Hakk’a Adanmış Gençlik, İstanbul: Erkam Yayınları
• Türkdoğan, Orhan (1981). Türkiye’nin Sanayileşmesi, Ankara, Töre Devlet Yayınları.
• Ülgener, Sabri F.(2006). Zihniyet ve Din, İslam, Tasavvuf ve Çözülme Devri iktisat Ahlakı, İstanbul: Derin Yayınları.
• Ülgener,S.F.(1983). Zihniyet Aydınlar ve İzm'ler: denemeler ve araştırmalar (Vol. 1). Mayaş.
• Zubritski, Y. vd. (1995). Kapitalist Toplum (Çeviren: S.Belli), Ankara, Sol Yayınları