Demokrasi ve Türk Demokratikleşmesi Bağlamında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 123 - 135, 29.03.2020

Gökmen Kantar

https://doi.org/10.31592/aeusbed.664875

Öz

Osmanlı Devleti’nin son döneminde başlayan modernleşme hareketleri, Türk demokrasinin temel yapısını oluşturur. Birinci Dünya savaşı sonunda yıkılmaya yüz tutmuş, işgal altındaki Osmanlı Devleti içerisinden; Türk Kurtuluş mücadelesi neticesinde Ankara merkezli modern bir millî devlet ortaya çıktı. Türkiye’de 1923’te Cumhuriyetin ilanı ile belirginleşen bu siyasi gelişmeler, Türk demokrasisinin ana omurgasını ve ilk dönemini oluşturur. 1946 yılında Türkiye’de Demokrat Parti’nin kurulması ile Türk siyasi hayatında kurucu ilk dönem bitmiş; ikinci dönemin başlamıştır. Bu tarihten itibaren demokrasisini süreklilik ve kalıcılık açısından güçlendirmeyi hedefleyen Türkiye, parlamenter sistem ile yoluna devam etmiştir. 16 Nisan 2017 Anayasa Referandumu ile yönetimde yöntem değişikliğine giden Türkiye, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçti. Bu çalışmada modern demokrasi kavramı ve Türk Siyasi Tarihi içerisindeki rolü üzerinde durulacaktır. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı Hükümet sisteminin, demokrasinin gelişimine ne gibi katkılar sağladığı, değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Cumhuriyetçilik, Türk Demokrasisi

Kaynakça

• Akyılmaz, G. (1999). Osmanlı Devleti’nde Reaya Kavramı ve Devlet-Reaya İlişkileri. Osmanlı, cilt 4, Toplum, s. 40-55, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları Armaoğlu, F. (1987). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi. 4.Baskı, Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları Borak,S. Kocatürk, U. (1989). Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri.C.III, 4.B., Ankara: TİTE. Büyük İslam Tarihi-Doğuştan Günümüze.(1993) cilt-12 Çağ Yayınları, s.284-285 Cem, İ. (1998).Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi. 13. Baskı,İstanbul: Can Yayınları. Çaha, Ö. (1994). Osmanlıda sivil toplum. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı. 49, No. 3-4, Haziran, s. 79-99. Çakı, F. (2018). Türkiye’de “15 Temmuz’un toplumsal etkileri ve ona yol açan faktörler üzerine düşünceler.Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler EnstitüsüAkademik İncelemeler Dergisi, Cilt:13, Sayı:1. Çavdar, T. (1996). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi. Cilt II, Ankara: İmge Yayınları. Bahçeli, D. (2016). Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli'nin TBMM Grup Toplantısında Yaptıkları Konuşma. (Erişim Tarihi: 10.11.2018).http://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/konusma/4136/index.html DİE. (1998). Milletvekili Genel Seçimi Sonuçları. Ankara: DİE Matbaası. Duran, B. ve Miş, Neb, (2016). 1970’lerden İtibaren Türkiye’de Siyasal Sistemin Dönüşümü Tartışmaları Ve Gerekçeleri, “The Transformation of Turkey’s Political System and the Executive Presidency”, Insight Turkey, Cilt: 18, Sayı: 4, (Sonbahar 2016), s. 11-29. Dursunoğlu, C. (1946).Millî Mücadelede Erzurum.2. Baskı, Ankara: Kaynak Yayınları. Dursun, D. (1999). Demokratikleşemeyen Türkiye. İstanbul: İşaret Yayınları. Eroğlu, H. (1990).Türk İnkılâp Tarihi. Ankara: Savaş Yayınları. Gülener, S. (2016).Başkanlık Sistemlerinde Denge ve Denetleme, SETA Rapor, İstanbul Güngör, E. (1993).Dünden, Bugünden, Tarih, Kültür, Milliyetçilik. 6.baskı. İstanbul: Ötüken Yayınevi Hale, W. (1996). Türkiye’de Ordu ve Siyaset, (Çev. Ahmet Fethi), İstanbul: Hil Yayınları. İnan, A. (2000).Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk’ün Elyazıları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları. Kalaycıoğlu, E. ve SarıbayA. Y. (1986). Tanzimat: Modernleşme Arayışı ve Siyasal Değişme. Türkiye’de Siyaset: Süreklilik ve Değişim, 31. Kantar, G. (2016). Türk siyasetinde politik dil kullanımı: Binali Yıldırım, Kemal Kılıçtaroğlu, Devlet Bahçeli'nin; 7 Ağustos 2016 "Demokrasi ve Şehitler Mitingi" söylemlerinin içerik analizi.Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 2, Van. Kalaycıoğlu, E. (1989). Demokratik Konsolidasyon ve Türk Siyasi Hayatı. Bülten, Temmuz-Ekim, TDV Yayınları. Karakurt, E. (2006). Kentsel mekânı düzenleme önerileri: modern kent planlama anlayışı ve postmodern kent planlama anlayışı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.3. Kayseri. Karpat, K. (2012). Türk demokrasi Tarihi. İstanbul: Timaş. Koç, T. Y. (2011). 12 Eylül’den 12 Haziran’a Siyasi Partiler.SETA sayı: 41 http://file.setav.org/Files/Pdf/12-eylulden-12-hazirana-siyasal-partiler-ak-parti.pdf Kürkçüoğlu, Ö. (1979). Türk demokrasisinin kuruluş ve işleyişinde dış etkenler. AÜSBF Dergisi Cilt:3, Ankara: Sevinç Matbaası. Mardin, Ş. (1994). Türk Modernleşmesi. 3. baskı, İstanbul: İletişim Yayınları Mardin, Ş. (2003). Türkiye'de Toplum ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayıncılık. Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim Sanat Yayınları. Özdemir, G. (2009). Batı’da Ve Türklerde Egemenlik Kavramı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 23, Kütahya. Öztekin, A. (1993). Siyaset Bilimine Giriş. Malatya: Yeni Malatya Gazetesi Basımı. Resmi Gazete (2017). 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun RG: 11Şubat 2017, 29976 Sabah Gazetesi (2018). 24 Haziran Seçim Sonuçları. (Erişim Tarihi: 10.10.2018), https://www.sabah.com.tr/secim/24-haziran-2018-secim-sonuclari Sarıbay, E. K. (1986). "Tanzimat: Modernleşme Arayışı ve Siyasal Değişme" Türk Siyasal Hayatının Gelişimi,. İstanbul: Beta Yayınılık. Sarınay, Y. (1994). Türk Milliyetçiliğinin Tarihi Gelişimi ve Türk Ocakları. İstanbul: Ötüken Neşriyat. Şıvgın, H. (1998.İslam ve Demokrasi Paneli Tartışması" İslam ve Demokrasi.Ankara: TDV Yayınları
• Sartori, G. (1996). Demokrasi Teorisine Geri Dönüş. (Çev., T. KaramustafaoğluM.Turhan.). Ankara: Yetkin Yayınları. Toker, M. (1991). Demokrasimizin İsmet Paşa’lı Yılları 1944-1973; Yarı Silahlı Yarı Külahlı Bir Ara Rejim 1960-1961. 2. Baskı, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Tuncay, M. (1992).Türkiye Cumhuriyeti'nde Tek Parti Yönetiminin Kurulması 1921-1923, 3.Baskı, İstanbul: Cem Yayınevi.
• Türkkan, H. (2018). Dsmanlı devleti'nde demokratikleşme ve Kanun-i Esasi'nin demokratik hürriyeti.Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 376.
• UBICINI M.A. (Tarihsiz). Türkiye Mektupları, Çev. Cemal Karaağaçlı, c. 2, Tercüman 1001 Temel Eser
• Ünal, A. A.(1997).Türkiye'de Ordu, Bürokrasi ve Demokrasi. Türk Yurdu, sayı: 122, Ekim s.37.
• Ünal, O. (1994). Türkiye'de Demokrasinin Doğuşu. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Yüksek Seçim Kurulu Halkoylaması Sonuçları için bakınız http://www.ysk.gov.tr/tr/16-nisan-2017 anayasa-degisikligi-halkoylamasi/5002