Ekonomik Kompleksite ve İnsani Gelişmişlik İlişkisi: E7 Ülkeleri İçin Bir Analiz

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 467 - 479, 21.07.2020

Mustafa Necati Çoban

https://doi.org/10.31592/aeusbed.659563

Cited By: 4

Öz

Ülkeler için üretken bilginin girdi olarak üretime dahil edilmesi, çıktı verimliliği ve ürün çeşitliliğinin ülkelerin gelişmesinde önemli rol oynadığı ifade edilmektedir. Ekonomik kompleksite, ülkelerin sofistike mal üretimi kapsamında yetkinliğini ifade eden önemli bir kavram olarak betimlenmektedir. Çalışmada E-7 ülkeleri olarak nitelendirilen Brezilya, Çin, Endonezya, Hindistan, Meksika, Türkiye ve Rusya’ya ait 1993-2017 dönemini kapsayan veriler kullanılarak panel eşbütünleşme analizi ve panel nedensellik analizi gerçekleştirilmiştir. Belirtilen ülkeler ve belirtilen veri aralığı çerçevesinde çalışmada ekonomik kompleksite ile insani gelişmişlik kavramları arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda ekonomik kompleksite göstergesi olarak Atlas Media tarafından yayınlanan Ekonomik Kompleksite Endeksi, insani gelişmişlik göstergesi olarak ise UNDP tarafından yayınlanan İnsani Gelişmişlik Endeksi kullanılmıştır. İki değişken arasındaki uzun dönemli ilişkinin Westerlund Panel Eşbütünleşme testi ile incelendiği çalışmada ulaşılan sonuçlar analiz edildiğinde E-7 ülkelerinde ekonomik kompleksite ve insani gelişmişlik değişkenleri arasında eşbütünleşme ilişkisine rastlanamadığı gözlemlenmiştir. Daha sonra Dumitrescu-Hurlin panel nedensellik analizinin gerçekleştirildiği çalışmada insani gelişmişlik değişkeninden ekonomik kompleksite değişkenine doğru tek yönlü panel nedensellik ilişkisinin bulunduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

ekonomik kompleksite, insani gelişmişlik, panel eşbütünleşme analizi, panel nedensellik analizi

Kaynakça

• Britto, G., Romero, J.P., Freitas, E. ve Coelho, C. (2019). The great divide: economic complexity and development paths in Brazil and the republic of Korea. CEPAL Review, 127, April 2019, 191-213.
• Chavez, J.C., Mosqueda, M.T. ve Gomez-Zaldivar, M. (2017). Economic complexity and regional growth performance: evidence from the Mexican economy. The Review of Regional Studies, 47 (2), 201-219.
• Çeştepe, H. ve Çağlar, O. (2017). Ürün sofistikasyonu ve ekonomik büyüme ilişkisi: panel veri analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 992-1000.
• Ferraz, D., Moralles, H.F., Campoli, J.S., Oliveira, F.C.R., Rebelatto, D.A.N. (2018). Economic complexity and human development: DEA performance measurement in Asia and Latin America. Gestão & Produção, 25(4), 839-853.
• Ferraz, D., Moralles, H. F., Costa, N. ve Rebelatto, D. A. N. (2019). Economic complexity and human development: comparing traditional and slack based data envelopment analysis models. Online First Published. at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3402211 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3402211.
• Gala, P., Rocha, I. ve Magacho, G. (2018). The structuralist revenge: economic complexity as an important dimension to evaluate growth and development. Brazilian Journal of Political Economy, 38(2), 219-236.
• Hartmann, D., Guevara, M.R., Jara-Figueroa, C., Aristaran, M. ve Hidalgo, C.A. (2017). Linking economic complexity, institutions and income inequality. World Development, 93, 75-93.
• Hausmann, R., Hidalgo, C. A., Bustos, S., Coscia, M., Chung, S., Jimerez, J., Simoes, A. ve Yıldırım, M. A (2011). The atlas of economic complexity: mapping paths to prosperity. Center for International Development at Harvard University and Macro Connections MIT Media Lab.
• Hidalgo, C. A. ve Hausmann, R. (2009). The building blocks of economic complexity, PNAS, 106 (26), s. 10570-10575.
• Lapatinas, A. (2016). Economic complexity and human development: a note. Economics Bulletin, 36(3), 1441-1452.
• Lee, K. K. ve Vu, T. V. (2019). Economic complexity, human capital and income inequality: a cross-country analysis. Japanese Economic Review, 1-31.
• Soyyiğit, S. (2018). OECD kurucu ülkelerinde ekonomik kompleksite düzeyi ile kişi başına düşen GSYİH arasındaki ilişki: panel eşbütünleşme analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21(2), 374-392.
• Soyyiğit, S., Eren, E. ve Akis, E. (2019). Investigation of the relationship between economic complexity level and human development level: comparison of developed and developing countries. Journal of Management Marketing and Logistics, 6(3), 162-174.
• Stojkovski, V. ve Kocarev, L. (2017). The relationship between growth and economic complexity: evidence from Southeastern and Central Europe. MPRA Paper No: 7783, Munich Personel RePEc Archive.
• Tatoğlu, F. Y. (2016). Panel veri ekonometrisi. Beta Yayınları, Genişletilmiş 3. Baskı, İstanbul.
• Tatoğlu, F. Y. (2017). Panel zaman serileri analizi. Beta Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.
• Yıldız, B. ve Akbulut Yıldız, G. (2019). Ekonomik karmaşıklık ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Panel Bootstrap Granger nedensellik analizi. Uluslar arası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(2), 329-340.
• Zhu, S. ve Li, R. (2017). Economic complexity, human capital and economic growth: empirical research based on cross-country panel data, Applied Economics, 49(38), 1-14.