The Impression Writings in Servet-i Finûn About Iraq an Ottoman Land

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 3, 5 - 15, 18.04.2022

Mustafa İnce

https://doi.org/10.33722/afes.1093164

Öz

Iraq which one of the most important centers of the Middle East, although it was under Ottoman rule for a very long time, it always remained in a position disconnected from Anatolia. Although it is a very important region for Muslims, not many people from Anatolia have been able to see these lands depending on the conditions of that day. There were important spiritual centers in the region. However, it was difficult to visit them. Media outlets tried to partially meet this need. In the late nineteenth century and early twentieth century, the only means of information about remote geographies where Turks and Muslims lived were printed publications such as newspapers, magazines and newsletters. One of these publications is Servet-i Finûn magazine. Servet-i Finûn, which the longest-lived magazine in the history of the Turkish press, has assigned a special reporter for its readers in this context, and conveyed Iraq lands and impressions to its readers.
The aim of this study is to reveal how Servet-i Finûn magazine transferred important cities and some private places in Iraq territory to its readers. Within the scope of the study, the issues of Servet-i Finûn magazine published between the years 1896-1901 were examined and related articles were determined and evaluated. According to the findings obtained from the study, the journal informed its readers about the region by publishing travel-impression articles (32 pieces) about the city, place, some important developments and important personalities in Iraq during the said period.

Anahtar Kelimeler

Servet-i Finûn, Iraq, Iraq Impression

Bir Osmanlı Toprağı Olan Irak Ülkesi Hakkında Servet-i Finûn ’da Yer Alan İzlenim Yazıları

Öz

Ortadoğu’nun en önemli merkezlerinden biri olan Irak, çok uzun süre Osmanlı egemenliği altında bulunmasına rağmen daima Anadolu’dan kopuk bir pozisyonda kalmıştır. Müslümanlar için oldukça önemli bir bölge olmakla birlikte, o günün şartlarına bağlı olarak Anadolu’dan çok fazla insan bu toprakları görme imkânı bulamamıştır. Her ne kadar bölgenin -özellikle manevi açıdan ziyaret edilmesi- büyük önem taşısa da bu ihtiyaç ancak dönemin basın yayın araçları tarafından (kısmen) karşılanmaya çalışılmıştır. On dokuzuncu yüzyılın sonlarında ve yirminci yüzyılın başlarında, bilhassa Türklerin ve Müslümanların yaşadığı uzak coğrafyalar hakkında yegâne bilgilendirme aracı gazete, dergi, bülten gibi basılı yayınlardı. Bu yayınlardan biri de Servet-i Finûn dergisidir. Türk basın tarihinin en uzun ömürlü dergisi olan Servet-i Finûn, bu bağlamda okuyucuları için hususi bir muhabir görevlendirmiş, Irak topraklarını ve bu topraklardaki izlenimleri okuyucularına aktarmıştır.
Bu çalışmanın amacı Servet-i Finûn dergisinin, Osmanlı toprağı olan Irak’ta meydana gelen önemli olaylar ile değerli şahsiyetler, mühim kentler ve bazı özel mekanlar hakkındaki bilgileri / izlenimleri okuyucularına ne şekilde aktardığını ortaya koymaya çalışmaktır. Çalışma kapsamında Servet-i Finûn dergisinin 1896-1901 yılları arasında yayınlanan sayıları incelenerek ilgili yazılar ve haberler tespit edilip değerlendirilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, dergi söz konusu dönemde Irak’ta kent, mekân, bazı önemli gelişmeler, önemli şahsiyetler hakkında (32 adet) gezi-izlenim yazıları yayınlayarak okuyucularını bölge hakkında bilgilendirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Servet-i Finûn, Irak, Irak Cevelânı

Kaynakça

• Çağrıcı, M. (2009), “Seyahat”, İslam Ans., TDV Yayınları, C. 37, İstanbul.
• Göçer, K. (2016). Osmanlıdan Cumhuriyete Ulaşım ve Servet-i Fünun Dergisi Ulaşım Bibliyoğrafyası. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, Cilt X1, Sayı II.
• Göleç, M. 82014). “Öngörülememiş Bir Savaştan Öngörülemeyen Bir Barışa: Servet-i Fünun Mecmuasına Göre Birinci Dünya Savaşında Sulh Tasavvurları”, OTAM 36 (2014): 67-94.
• Özdemir, Z. (2017). Servet-İ Fünûn Dergisinde Seyahat Yazıları (1891-1901) Ve Ahmed İhsan’ın Suriye Seyahati. Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 12/15, p. 499-510 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11773
• Özdemir, Z. (2018) Servet-İ Fünûn Dergisinde Seyahat Yazıları (1891- 1901) Ve Ahmed İhsan’ın Suriye Seyahati. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 12/15, p. 499-510. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11773 ISSN: 1308-2140, Ankara-Turkey
• Parlatır, İ. (2009). “Servet-i Fünûn”, DİA, Cilt 36, İstanbul 2009, ss.573-575.
• Yılmaz, R. (2019). “Servet-İ Fünun Dergisi”. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi)
• Zorlu, A. (2007). “Türk Modernleşmesi Sürecinde Servet-İ Fünûn Dergisinin Giyim, Kuşam, Süslenme Kültürünün Değişimine Katkıları”, 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 1471-1491.