The Attitude of Saudi Arabia on the Cyprus Issue

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 3, 42 - 60, 18.04.2022

Mustafa Bostancı

https://doi.org/10.33722/afes.1100471

Öz

The most important one of the factors that brought Turkish-Saudi relations closer, contrary to the attitude of the West that have been against Turkey in Cyprus Issue, is the fact that Saudi Arabia has been on the side of Turkey and has helped the Turkish Cypriots, . In the Cyprus case, which has been a national problem for Turkey, Saudi Arabia strongly supported Turkey. This attitude has deeply affected the general view of Turkey and thus a new era of good relations has begun. The Cyprus Issue led Turkey to the Arab world and ensured a softer policy towards Arabs. The practical aim in Turkey's policy of rapprochement with Arab countries will be to obtain the support of the Arab states that did not side with Turkey in the 1965 United Nations General Assembly vote on the Cyprus Issue. In this article, the attitude of Saudi Arabia on the Cyprus Issue will be examined and tried to be explained.

Anahtar Kelimeler

Cyprus Issue, Saudi Arabia, Turkey, United Nations, Foreign Policy

Kıbrıs Meselesinde Suudi Arabistan’ın Tutumu

Öz

Türk-Suud ilişkilerini yakınlaştıran faktörlerden en önemlisi, Kıbrıs Meselesi ve bu meselede Türkiye’nin karşısında yer alan Batılı devletlerin tavrının aksine, Suudi Arabistan’ın Türkiye’nin tarafında yer alması ve Kıbrıslı Türklere yardım etmesidir. Türkiye’nin ulusal sorunu olan Kıbrıs davasında Suudi Arabistan, Türkiye’ye güçlü bir şekilde destek vermiştir. Bu tutum, Türkiye’nin genel görüşünü derinden etkilemiş ve böylece yeni iyi ilişkiler devri başlamıştır.
Kıbrıs Meselesi, Türkiye’yi Arap âlemine yöneltmiş ve Araplara dönük daha yumuşak bir siyaset tatbik edilmesini sağlamıştır. Türkiye’nin Arap ülkelerine yakınlaşma siyasetindeki pratik amaç, 1965’teki Birleşmiş Milletler Genel Kurulundaki oylamada Türkiye’nin yanında yer almayan Arap devletlerinin Kıbrıs Meselesi’nde desteğinin elde edilmesi olacaktır.
Bu makalede Kıbrıs Meselesi’nde Suudi Arabistan’ın tutumu incelenmeye ve açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs Meselesi, Suudi Arabistan, Türkiye, Birleşmiş Milletler, Dış Politika

Kaynakça

• Resmi Yayınlar: Dışişleri Bakanlığı Belleten (1968), Ocak 1968, S. 40, Ankara, s. 43-44, 46-48.
• Suudi Arabistan’dan Selam (1986), Hac Özel Sayısı, Ağustos, Suudi Arabistan Krallığı Türkiye Büyükelçiliği Basın Bürosu, Ankara.
• Gazeteler: Akşam, Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Tercüman
• Telif ve Tetkik Eserler: Alshamri, Abdullah Bin Hacis; “Gavl Fir-Riyad, Davetü’n Li Fehmi El-Vaki’ Et-Türki El-Cedid”,El-Cemiyye Et-Türkiyye El-Arabiyye Li’l- Ulum Es-Sekafe ve El-Fünun, “Çevrimiçi”, hhhp://www.turkisharab.com/derasat/gulfiriyad.htm, (Erişim Tarihi: 16. 06. 2010).
• Alshamri, Abdullah Bin Hacis (2010), “İni’kas El-Ezmet’ül Kıbrısıyye Ala El- Alakat Es- Suudiyye El- Türkiyye Fi Ahd El-Melik Halid Bin Abdülaziz 1975-1982”, Kral Halid Bin Abdülaziz Al-i Suud Bilimsel Tarih Kongresine Sunulmuş İlmi Araştırma, 1431.
• Arı, T. (2008) Geçmişten Günümüze Orta Doğu, Siyaset, Savaş ve Diplomasi, Mkm Yayınları, Bursa.
• Armaoğlu, F. (1991-1993), “El-Alakatü’t-Türkiyye El-Arabiyye fi Merhalet El-Med El-Kavmi El-Arabi (1945-1970)”, İki Tarafın Görüşleri Açılarından Arap-Türk Münasebetleri, Editörler: Ekmeleddin İhsanoğlu, Muhammed Safiyüddin Abu-l’izz, Arap Birliği Araştırma ve İnceleme Enstitüsü, İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırmaları Merkezi (IRCICA), ss. 195-251.
• Armaoğlu, F. (2007), 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi, Alkım Yayınevi, İstanbul.
• Bostancı, M. ve Karaca, E. (2018), “Bağdat Paktı’na Etkisi Bakımından 1958 Irak Askeri Darbesi”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi (CTAD), Yıl 14, S. 27, s. 123-154.
• Çetinsaya, G. (1998), “Türkiye’nin Arap Ortadoğu’suna Yönelik Politikasına Bir Bakış (1923-1998)”, Selçuk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ata Dergisi, S. 8/ (Konya), ss. 43-52.
• Demir, Ş. (2011), “Dünden Bugüne Türkiye’nin Suriye ve Ortadoğu Politikası”, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/3 Summer, Turkey, pp. 691-713.
• Dışişleri Bakanı Çağlayangil’in Özel Demeci (1966), Tercüman, Suudi Arabistan Özel Sayısı, 29 Ağustos 1966 Pazartesi, s. 2.
• Ed-Dakuki, İbrahim (1995), “Nahve Hıttatı’n Cedideti’n Lit’taharuki Alel Mustavel İlami Vet-Terbevi Li-Tagyiri Sureti’l Arabi Fil Kütübil Medresiyyeti ve Vesaili’l İlami’t-Türkiyeti” (Türk Medyasında ve Okul Kitaplarında Arap İmajını Değiştirmek İçin Eğitim ve Enformasyon Düzeyinde Yeni bir Hareket Planına Doğru), El Alakatü’l Arabiyyetü Et-Türkiyye, Hıvarun Müstakbeliyyün, Merkez-i Dırasati’l Vahdeti’l Arabiyyeti, Beyrut Kanun-ı Sani/Ocak 1995.
• El-Abudi, Mehmet b. Nasır (2009), El Alakati’l Beyne’l Memleketi’l Arabiyyeti’s-Suudiyye ve Türkiyye, Darü’l Sulusiyye Yayınevi, Riyad 1430.
• Es-Sakka Emini, Muhammed Safvet (1982), Kıbrıs El Müslime Beyne Duati’l Hakki ve A’dai El İnsaniyeti, Matbaat-ı Rabitati’l Âlem-i El İslami, Mekke.
• Es-Saviğ, Abdülaziz Hüseyin (1992), El-İslam Fi’s-Siyaseti’l Hariciyyeti’s-Suudiyye, Riyad 1414.
• Ferhavi, Fuad; “Türk-Arap İlişkilerinin Gelişme Dönemleri: Kopukluktan Krizleri İdare Etmeye”, Arapça’dan Çeviren Nazly W. Omer, USAK Stratejik Gündem, “Çevrimiçi”, www.usakgundem.com, 21 Mart 2012 Çarşamba.
• Gönlübol, M. ve Kürkçüoğlu, Ö. (1996), “1965-1973 Dönemi Türk Dış Politikası”, Olaylarla Türk Dış Politikası(1919-1995), Siyasal Kitabevi, Ankara, ss. 491-540.
• Hakov, C. (1983), “Yakın Doğu’da Türk-Arap İlişkilerinde Yeni Gelişmeler”, VIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara:11-15 Ekim 1976, Kongreye Sunulan Bildiriler, C. III, TTK Basımevi, Ankara, ss. 1877-1884.
• Hatit, Adnan; “El Meseletü’l Kıbrısıyye Fi’l Mutemirati’l İslamiyye (1975-1990)”, Kıbrıs Meselesi konusunda yazılan yayınlanmamış makale.
• İhsanoğlu, E. (1994), “Türkiye ve İslam Konferansı Teşkilatı”, Yeni Türkiye, Yıl: 1/S. 1 (Kasım-Aralık), ss. 388-412.
• Kamel, A. (1974), “Türkiye’nin Arap Dünyası ile İlişkileri”, Dış Politika, C. 4/S. 4, Mart, (Ankara), ss. 5-20. Karaca, E. (2016), “Birinci Dünya Savaşı’nda Kıbrıs: İlhak ve İşgal Sürecinin Neue Freie Presse’de (Viyana) Takdimi”, YDÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C. IX, S. 2, s. 85-114.
• Karaca, E. (2014), “Yakup Şen ile TMT Görevi Üzerine Mülakat”, Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi ve Bu Mücadelede TMT’nin Yeri II. Uluslararası Sempozyumu (31 Ekim-5 Kasım 2011), C. 2, Yay. Haz. İsmail Bozkurt, Lefkoşa, s. 377-386.
• Karasapan, C. T. (1965), “Kıbrıs Davası Birleşmiş Milletler Asamblesinde”, Orta Doğu, Yıl: 4/S. 44 (Aralık), ss. 7-18.
• Kasım, K. (2009), “Ortadoğu, Türkiye’nin Mevcut Dış Politikasına Alternatif Olamaz”, Mülakatlarla Türk Dış Politikası, C. 1, Editörler: Habibe Özdal, Osman Bahadır Dinçer, Mehmet Yeğin, USAK Yayınları, Ankara, ss. 243-264.
• Kirişçi, K. (2002), “Türkiye ve Müslüman Ortadoğu”, Türkiye’nin Yeni Yüzü, Türk Dış Politikasının Değişen Dinamikleri, Der. Alan Makovsky, Sabri Sayarı, Çev. Hür Güldü, The Washington Institute for Near East Policy, Şubat, ss. 151-180.
• Kürkçüoğlu, Ö. (1972), Türkiye’nin Arap Orta Doğusuna Karşı Politikası (1945-1970), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Martin, Lenore G. (2002), “Türkiye ve Günümüzde Orta Doğu: Ulusal Güvenlik Anlayışı”, Çev. Banu Bektaş, Türkler, C. XVII, Ankara, ss. 224-232.
• Nurettin, M. (2005), “Türk-Arap İlişkilerinin Bugünü ve Geleceği”, Çev. Mehmet Erdem, Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, c. III/S. 1 (Elazığ), ss. 171-190.
• Oğuz, Y. ve Orsan, S. F. (1975), Suudi Arabistan’ın Ekonomik ve Sosyal Yapısı, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Yayın No: DPT: 1425-KD: 294, Haziran.
• Sander, O. (1998), Türkiye’nin Dış Politikası, Derleyen: Melek Fırat, İmge Kitabevi, Ankara.
• Soysal, İ. (2000), Türkiye’nin Uluslararası Siyasal Bağıtları, C. II (1945-1990), TTK Basımevi, Ankara.
• Tevetoğlu, F. (1966), “Melik Faysal Hazretlerinin Türkiye’mizi Ziyaretleri”, Tercüman, Suudi Arabistan Özel Sayısı, 29 Ağustos 1966 Pazartesi, s. 3.
• Türkiye-Suudi Arabistan Dostluk Cemiyeti (1969), Hac Farizası ve İki Dost Ülke, Ankara.
• Türkmen, İ. (2010), Türkiye Cumhuriyeti’nin Ortadoğu Politikası, BİLGESAM, İstanbul.
• Yeşilbursa, B. K. (2007), Ortadoğu’da Soğuk Savaş ve Emperyalizm (İngiltere-Amerika’nın Ortadoğu Savunma Projeleri ve Türkiye 1945-1955), IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
• Yılmaz, T. (2008), “Orta Doğu İle İlişkiler”, Türk Dış Politikası (1919-2008), Ed. Haydar Çakmak, Barış Platin Yayınları, Ankara, ss. 128-133.