PEACE BUILDING CAPACITY OF TURKISH NGOS OPERATING IN AFRICA

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 5 - 25, 30.01.2021

Alptekin Cihangir İşbilir

Öz

Non-governmental organizations can play a supportive role in conflict prevention, conflict response and post-conflict
peacebuilding processes. They also can act as elements of multi-way diplomacy that complement and support diplomatic
relations at the state level and therefore it NGOs function can be seen as a link in the top-to-bottom and/or bottom-up diplomacy chain. In this context, it has been observed in the last thirty years that civil society structure in Turkey is
increasing its capacity and civil activities are gaining an international dimension.
In this study, the African dimension of the peace-building capacity of Turkish NGOs will be investigated and civil society
structures in Turkey will be questioned in the frame of the functions of this capacity such as observation, protection,
advocacy, social cohesion, socialization, facilitation, service delivery and fight with radicalization. Since suggestions will
be offered to improve the peace-building capacity of the civil society structure operating in Africa, which should be
eveluated as a complementation of Turkish official policy toward African countries. At the same time, in this study,
possible risks and advantages will be identified by discussing the harmony of official and civil institutions operating in
Africa from a peace building perspective.

Anahtar Kelimeler

International Relations, Civil Society, Africa., Peacebuilding

AFRİKA’DA FAALİYET GÖSTEREN TÜRK STK’LARIN BARIŞ İNŞA EDİCİ KAPASİTESİ

Öz

Sivil toplum kuruluşları çatışmaları önleme, çatışmalara müdahale etme ve çatışma sonrası barış inşası süreçlerinde
merkezi olmasa da destekleyici rol oynayabilmektedirler. Devletler düzeyinde icra edilen diplomatik münasebetleri
tamamlayıcı ve destekleyici nitelikte çok yollu diplomasinin unsurları olarak faaliyet icra edebilen STK’ların zaman zaman
tavandan tabana ve/veya tabandan tavana diplomasi zincirinin birer halkası olarak fonksiyon icra ettikleri
görülebilmektedir. Bu çerçevede Türkiye’de sivil toplum yapısındaki kapasite artışı ve sivil faaliyetlerin uluslararası boyut
kazanması son otuz yılda gittikçe artan oranda gözlemlenmektedir. Bu çalışmada Türk STK’ların barış inşa edici
kapasitesinin Afrika boyutu araştırılacak ve bu kapasitenin unsurları olan gözlem/izleme, koruma, savunuculuk, sosyal
uyum, sosyalleşme, kolaylaştırma, servis sağlama ve radikalleşme ile mücadele fonksiyonları çerçevesinde Türkiye’deki
mevcut sivil toplum yapısı sorgulanacaktır. Böylelikle Türkiye’nin Afrika ülkelerine yönelik resmî politikasını
tamamlayacak ve destekleyecek mahiyette değerlendirilmesi gereken Afrika’ya yönelik faaliyet gösteren sivil toplum
yapısının barış inşa edici kapasitesinin geliştirilmesi için öneriler sunulmaya çalışılacaktır. Aynı zamanda bu çalışmada,
Afrika’da faaliyet gösteren resmî ve sivil kurumların barış inşası perspektifinden uyumları tartışılarak muhtemel risk ve
avantajlar tespit edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası İlişkiler, Barış İnşası, Sivil Toplum, Afrika.

Kaynakça

• Akyeşilmen, N. (2013). Çatışma Yönetimi: Kavramsal ve Kuramsal Bir Analiz. N. Akyeşilmen içinde, Barışı Konuşmak (s. 18-44). Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
• Aktaş, T. (2020, 11 17). BM: Etiyopya-Sudan sınırında büyük bir insani kriz kapıda. Anadolu Ajansı: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-etiyopya-sudan-sinirinda-buyuk-bir-insani-kriz-kapida/2046687 adresinden alındı.
• Arpa, E. (2013). Afrika Satrancında Sudan. Ankara: Meneviş Yayınları.
• Bakır, Z. Z. (2018). İnsani Diplomasi. İstanbul: İNSAMER.
• Bakarı, M. (2006). Sahra Altı Afrika'nın Türkiye İçin Önemi. A. Kavas, & U. Tepebaş içinde, Sahra Altı Afrika (s. 51- 56). İstanbul: TASAM Yayınları.
• Balcı, A. (2017). Türkiye Dış Politikası, İlkeler, Aktörler ve Uygulamalar. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Bayraktar, B. (2012). Barış Çalışmaları Perspektifinden İsrail-Filistin Sorunu. A. Sandıklı içinde, Teoriler Işığında Güvenlik, Savaş, Barış ve Çatışma Çözümleri (s. 249-273). İstanbul: Bilgesam Yayınları.
• Baydemir, M. (2020). Türkiye’nin ‘Afrika Açılımı’: Yükseköğretimde Sahraaltı Afrikalı Öğrenci Hareketliliği (2013- 2018). PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 56-68.
• Cicioğlu, F. (2019). Türkiye'de Sivil Toplum. F. Cicioğlu içinde, Ortadoğu'da Sivil Toplum, İmkanlar ve Kısıtlılıklar (s. 29-59). Ankara: Kadim Yayınları.
• Daban, C. (2017). Dekolonizasyon Süreci ve Sonrası Afrika. İstanbul: AçılımKitap Yayınları.
• Dağ, A. E. (2015). Afrika'da Müslüman Azınlıklar. İstanbul: İHH Yayınları.
• DİB. (2019, 10 22). “3. Afrika Müslüman Dini Liderler Zirvesi” sonuç bildirgesinin okunmasıyla sona erdi. Diyanet İşleri Başkanlığı: https://www.diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/26049/3-afrika-musluman-dini-liderlerzirvesi-sonuc-bildirgesinin-okunmasiyla-sona-erdi adresinden alındı.
• Fırat, M. (2010). Türkiye-Afrika İlişkilerinin Tarihsel Arka Planı ve Afrika Açılımında Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü. U. Tepebaş içinde, Türkiye-Afrika İlişkilerinde Sivil Toplum ve Düşünce Kuruluşlarının Rolü (s. 171- 177). İstanbul: TASAM Yayınları.
• İDSB. (2005, 05 01). İslam Dünyası STK'lar Birliği. İDSB: https://www.idsb.org/tr/kurumsal/about adresinden alındı.
• İHH. (2021, 01 05). İnsani Diplomasi, Afrika Haberleri. İHH: https://www.ihh.org.tr/haber/insanidiplomasiafrika?page=2 adresinden alındı.
• İNSAMER. (2018, October 23). Humanitarian Diplomacy: A Conceptual Discussion. insamer: https://insamer.com/en/humanitarian-diplomacy-a-conceptual-discussion_1730.html adresinden alındı.
• İskit, T. (2007). Diplomasi, Tarihi, Teorisi, Kurumları ve Uygulaması. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniveristesi Yayınları.
• İskit, T. (2017). Diplomasinin Gücü, Modern Ortadoğu'nun Şekillenmesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniveristesi Yayınları.
• İşbilir, C. (2014). Hariciyenin Yeni Aktörleri “Yeni Türkiye'nin İnce Gücü”. İstanbul: İlmek Kitapları.
• Karataş, İ. (2020). Reassessing the Reasons of Democracy Deficit in the Middle East through the Role of Islam. Turkish Journal of Middle Eastern Studies, Vol: 7, No: 2, pp. 35-59.
• Kavas, A. (2015). Osmanlı-Afrika İlişkileri . İstanbul: Kitabevi.
• Köse, T., & Coşkun, İ. (2019). Türkiye'de Üniversiteler ve Radikalleşme. İstanbul: SETA Kitapları.
• Mang'eni, B. E. (2009). Barışın Tesisinde ve Çatışma Çözümünde Sivil Toplum. U. Tepebaş içinde, Türk ve Afrikalı Sivil Toplum Kuruluşları (STK'lar) “İşbirliği ve Kalkınma” (s. 255-264). İstanbul: TASAM Yayınları.
• Oba, A. E. (2006). Sahra Altı Afrika Ülkelerinin Türkiye'ye Bakışı ve Beklentileri. A. Kavas, & U. Tepebaş içinde, Sahra Altı Afrika (s. 541-546). İstanbul: TASAM Yayınları.
• Orakçı, S. (2018). Somali, Silahların Gölgesinde 26 Yıllık İstikrar Arayışı. İstanbul: İnsamer.
• Orakçı, S. (2018). Sudan, Parçalanmadan Toparlanmaya. İstanbul: İnsamer.
• Orakçı, S. (2018). Türkiye Afrika İlişkileri, Tarihi Süreç, Yaklaşımlar ve Beklentiler. İstanbul: İNSAMER.
• Özcan, Y. (2019, 01 30). 'Maarif Vakfı için 2018 Afrika'da başarılarla dolu bir yıl oldu'. Anadolu Ajansı: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/maarif-vakfi-icin-2018-afrikada-basarilarla-dolu-bir-yil-oldu/1379464 adresinden alındı.
• Paffenholz, T. (2010). Civil Society and Peacebuilding. T. Paffenholz içinde, Civil Society & Peacebuilding (s. 43-64). London: Lynne Rienner Publishers.
• Paffenholz, T. (2010). What Civil Society Can Contribute to Peacebuilding. T. Paffenholz içinde, Civil Society & Peacebuilding (s. 381-404). London: Lynne Rienner Publishers.
• Paffenholz, T., & Spurk, C. (2010). A Comprehensive Analytical Framework. T. Paffenholz içinde, Civil Society & Peacebuilding (s. 65-76). London: Lynne Rienner Publishers.
• Paffenholz, T., Spurk, C., Belloni, R., Kurtenbach, S., & Orjuela, C. (2010). Enabling and Disenabling Factors for Civil Society Peacebuilding. T. Paffenholz içinde, Civil Society & Peacebuilding (s. 405-430). London: Lynne Rienner Publshers.
• Polman, L. (2014). Kriz Kervanı. İstanbul: Paloma Yayınevi.
• Ramsbotham, O., Woodhouse, T., & Miall, H. (2017). Contemporary Conflict Resolution. Cambridge: Polity Press. Sönmezoğlu, F., Yıldız, Y. G., Arıboğan, D. Ü., & Dedeoğlu, B. (1992). Uluslararası İlişkiler Sözlüğü. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Sandıklı, A., & Kaya, E. (2012). Uluslararası İlişkiler Teorileri ve Barış. A. Sandıklı içinde, Teoriler Işığında Güvenlik, Savaş, Barış ve Çatışma Çözümleri (s. 133-161). İstanbul: Bilgesam Yayınları.
• Schirch, L. (2013). Conflict Assessment & Peacebuilding Planning. London: Kumarian Press.
• Telci, İ. N. (2017). Mısır, Devrim ve Karşı Devrim. İstanbul: SETA Kitapları.
• Türkiye Maarif Vakfı. (2020, 01 10). Türkiye Maarif Vakfı. Türkiye Maarif Vakfı: https://turkiyemaarif.org adresinden alındı.
• UDEF. (2021, 01 10). Uluslararası Öğrenci Dernekleri Federasyonu. UDEF: https://udef.org.tr/tr/derneklerimiz/ adresinden alındı.
• Umuda Koşanlar. (2021, 01 05). Umutlu Köyler Afrika. Umuda Koşanlar: https://umudakosanlar.org.tr/faaliyet/birlikte-neler-basardik/umutlu-koyler-afrika-1 adresinden alındı.
• Volkan, V. D. (2009). Kimlik Adına Öldürmek, Kanlı Çatışmalar Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Everest Yayınları.
• Weiss, T. G. (2016). Humanitarian Intervention. Cambridge: Polity Press.
• Yassin, E. M. (2010). Sivil Toplumun Basış ve Güvenlik Gündemindeki Rolü. U. Tepebaş içinde, Türkiye-Afrika İlişkilerinin Gelişiminde Sivil Toplum ve Düşünce Kuruluşlarının Rolü (s. 187-194). İstanbul: TASAM Yayınları.
• YEE. (2017, 10 21). “YEE, Afrika'da örnek teşkil edecek yeni işlere imza atacak” . Yunus Emre Enstitüsü: https://www.yee.org.tr/tr/haber/yee-afrikada-ornek-teskil-edecek-yeni-islere-imza-atacak adresinden alındı.
• YTB. (2020, 01 27). Türkiye-Afrika İş Birliğine YTB'nin Türkiye Bursları Damgasını Vurdu. YTB: https://www.ytb.gov.tr/haberler/turkiye-afrika-is-birligine-ytbnin-turkiye-burslari-damgasini-vurdu adresinden alındı.
• Zaim, S. (2005). Türkiye'nin Yirminci Yüzyılı. İstanbul: İşaret Yayınları.