An evaluation on the validity of the punishment of Recm in Islamic Law

Yıl 2023, Sayı: 1, 21 - 37, 31.12.2023

Muhammed Key

Öz

The punishment of Rajm is one of the important issues of Islamic law. In this article, we have tried to discuss the approaches and aims of fiqh and hadith sources on the subject, which is covered under the title of Kitab al-hudūd, in the context of justification. This justification is based on the Holy Qur'an, hadiths, sunnah and actual practices. While some opinions refer to the existence of the phrase described as the verse of recompense, the hadiths are not considered sufficient in terms of authenticity by some opinion holders.But what has happened is that this practice has been historically practiced. This is what is meant by the term Sunnah. In addition, the formation of ijma' for later periods indicates that the issue is closed. Although ijma' is defined as the consensus of the mujtahids on any Sharia ruling, in fact, it is the clarification of the issue that there is no more disagreement on that ruling. In this respect, reading the issue of stoning and other issues in the same vein is a manifestation of respect for the predecessor scholars by bringing about different discussions.
There is no verse in the Holy Qur'an that corresponds to the punishment of Rajm, whose authenticity is emphasized by the Sunnah and ijma'. The verse of jaldah, which raises the issue of the abrogation or annulment of the punishment, is the focal point of the debate. At the same time, the meanings attributed to the word muhsanāt in verses 24 and 25 of Surah al-Nisa change the course of the issue. Making a verse-by-verse evaluation based solely on the Holy Qur'an is not a reasonable approach to clarify the issue. Otherwise, this approach may lead us into a vicious circle. Therefore, other evidence, presumptions and indications surrounding the issue should also be taken into consideration. On the other hand, the evidence-free inferences of contemporary approaches to the issue in the sense that some practices cannot be attributed to the Prophet (pbuh) simply because they emphasize the intellect, carry the issue to different places. In this respect, the issue has been examined from the perspective of the Qur'an and the Sunnah, and the issue has been tried to be analyzed in terms of usul al-fiqh.

Anahtar Kelimeler

punishment of recm, muhsan, gayr-ı muhsan, celde, free women, slave

İslam Hukukunda Recm Cezasının Sübutu Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Recm cezası İslam hukukunun önemli konularından biridir. Fıkıh ve hadis kaynaklarının Kitabu’l-hudûd başlığı altında işlenen konuya ilişkin, makalemizde temellendirme bağlamında meseleye yaklaşımları ve gayelerini ele almaya çalıştık. Söz konusu temellendirme Kur’an-ı kerim, hadis-i şerifler, sünnet ve fiili uygulamalar nezdindedir. Bazı görüşlerce recm ayeti olarak nitelenen ibarenin varlığına değinilirken bazı fikir sahiplerince hadisler sübut açısından yeterli görülmemektedir. Ancak vaki olan bu uygulamanın tarihi açıdan uygulanmış olmasıdır. Sünnet terimiyle de bu ifade edilmektedir. Ayrıca sonraki dönemler için de icma’ oluşması meselenin kapandığına işaret etmektedir. Her ne kadar icma’, herhangi bir şer’i hüküm üzerinde müctehidlerin fikir birliğine varması olarak tanımı yapılsa da aslında o hüküm üzerinde bir ihtilafın kalmadığına dair meselenin vuzuha kavuşmasıdır. Bu bakımdan recm meselesini ve diğer meseleleri aynı minvalde okumak farklı tartışmaları beraberinde getirmekle selef ulemaya saygının bir tezahürüdür.
Sünnet ve icma’ ile sübutiyeti vurgulanan recm cezasının, karşılığı olarak Kur’an-ı kerimde herhangi bir ayet bulunmamaktadır. Recmin neshedilmesi veya tahsisini gündeme getiren celde ayeti, tartışmanın odak noktası konumundadır. Aynı zamanda Nisa suresi 24 ve 25. Ayetlerde muhsanât lafzına yüklenen anlamlar da meselenin seyrini değiştirmektedir. Sırf Kur’an-ı kerim temel alınarak ayetler arası bir değerlendirme yapmak, meseleyi açığa kavuşturmak açısından makul bir yaklaşım değildir. Aksi takdirde bu yaklaşım bizi kısır döngüye itebilir. Dolayısıyla meseleyi çevreleyen diğer delil, karine ve emarelerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Öte yandan güncel yaklaşımların sırf aklı ön plana çıkarması nedeniyle Hz. Allah’a bazı uygulamaları yakıştıramama sadedinde delilsiz çıkarımları da konuyu farklı yerlere taşımaktadır. Bu bakımdan meseleye Kur’an ve sünnet perspektifinden bakılmış olup, usul-ü fıkıh açısından da konu irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Recm Cezası, muhsan, gayrı muhsan, celde, Hür kadınlar, Cariye.

Kaynakça

• Boynukalın, Ertuğrul. “Makāsıdü’ş-Şerîa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi.27/423-427. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Boynukalın, Mehmet. İslam Hukukunda Zina Suçu ve Cezası. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Soysal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1995.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’ṣ-Saḥîḥ. thk. Muhammed Züheyr b. Nasr. 9 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 1. Basım, 1422/2001.
• el-Cezerî, Abdurrahman. Kitabu’l Fıkh alâ Mezâhibi’l Erbaa. 5 Cilt. Beyrut: Dâru Kütübi’l İlmiyye, 2. Basım 1424/2003.
• Çalışkan, Necmettin. “Hâricîlik Anlayışının Kökenleri ve Günümüzdeki Yansımaları”. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (2015). 99-124.
• Demirci, Muhsin. “Nesh Bağlamında Recm Âyeti Sorunu”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18, (2000), 101-119.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. es-Sünen. thk. Yasir Hasan, İzzuddîn Dılli, İmad et-Tayyar. b.y.: Merkezü’r-Risâle, 1. Basım, 2015.
• el-Beyhakī, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. es-Sünenu’l-Kübrâ. nşr. Muhammed Abdülkadir Ata. 10 Cilt. Mekke: Mektebetü Daru’l Bâz, 1994.
• el-Cessas, Ahmed b. Ali er-Râzî. Ahkâmu’l-Kur’ân. thk. Muhammed Sadık Gamhâvî. 5 Cilt. Beyrut: Daru İhyâ-i Türasi’l Arabî, 1405.
• el-Cessâs, Ahmed b. Ali Ebû Bekr er-Râzî. el-Fusûl fi’l-Usûl. Vizâratu’l-Evkâfu’l-Kuveytiyye, 1994.
• ed-Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahmân b. el-Fazl. es-Sünen. nşr. Hüseyin Selim Esed ed-Dârânî. 4 Cilt. Suûdî Arabistan: Daru’l Muğnî, 2000.
• el-Kâsânî, Ebû Bekir b. Mes’ûd. Bedâ’i’u’s-Sanâ’i fî Tertibi’ş-Şerâ’i. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2. Basım 1406/1986.
• el-Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmiʿ li-Aḥkâmi’l-Ḳurʾân. nşr. Hişam Semir el-Buhârî. Riyad: Daru Âlemi’l Kütüb, 2003.
• el-Mergīnânî, Ebü’l-Hasen Burhânüddîn Alî b. Ebî Bekr b. Abdilcelîl el-Fergānî. el-Hidâye. 8 Cilt. b.y.: Mektebetü’l Büşrâ, 2014.
• el-Mevsılî, Abdullah b. Mahmud b. Mevdud el-Hanefî. el-İhtiyâr Li’t-Ta’lili ve’l Muhtâr. thk. Abdullatîf Muhammed Abdurrahman. 5 Cilt. Beyrut: Daru’l Kütübi’l İlmiyye, 2005.
• en-Nesefî, Ebü’l-Berekât Hâfızüddîn Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd. Medâriku’t-Tenzil ve Hakâiku’t-Te’vîl. 3 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2017.
• es-Seraḫsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. Usûluʾs-Seraḫsî, ed. Ebû’l-Vefâ el-Efğânî. Beyrut: Dâru’l-Maʿrife, 1973.
• es-Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-Eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. el-Mebsut.30 Cilt. Beyrut: Dâru’l Ma’rife, l993.
• es-Sivâsî, Kemaleddin Muhammed b. Abdü’lvâhid. Şerhu Fethi’l-Kadîr. 7 Cilt. Beyrut: Daru’l Fikr, ts.
• Fayda, Mustafa. “Hâlid b. Velîd”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/289-292. Ankara: TDV Yayınları, 1997.
• Fığlalı, Ethem Ruhi. “Hâricîler”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/175-178. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Gökmenoğlu, Hüseyin Tekin. “Kur’an-ı Kerîm’de Olmayan ve Onunla Çelişen Ceza: Recm”. Islam Hukuku Araştırmaları Dergisi 2, (2003), 117-129.
• İbnü’l Esîr, Ebü’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybânî el-Cezerî İzzeddin. el-Kâmil fi’t-Târîḫ. thk. Ömer Abdü’s-Selâm et-Tedmirî. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l Kütübi’l Arabî, 1997.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Fethu’l-Bârî bi Şerhi Sahîhi’l-Buharî. 13 Cilt. Beyrut: Daru’l-ma’rife, 1379.
• İbn Hanbel. Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed eş-Şeybânî el-Mervezî. Müsned. 6 Cilt. Kahire: Müeessesetü Kurtuba, ts.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. es-Sünen. thk. Muhammed Fuat Abdülbaki, 2 Cilt. b.y.: Daru İhyai’l Kütübi’l Arabi, bs. y., ts.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mukerrem b. Ali Ebu’l-Fadl Cemâluddin el-Ifrikî. Lisânu’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1414.
• İbn Nüceym, Zeynü’ddîn el-Hanefî. el-Bahru’r-Râik Şerhu Kenzü’d-Dekâik. 8 Cilt. Beyrut: Daru’l ma’rife, ts.
• İbn Rüşd, Ebû’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Ahmed Kurtûbî Endelusî. Bidâyetu’l-Muctehid ve Nihâyetu’l-Muktesid. 4 Cilt. Kâhire: Dâru’l-Ḥadîs̱, 1425/2004.
• İltaş, Davut. Klasik Nesih Teorisi ve Çağdaş Tefsirciler. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 1. Basım, 2016.
• Karabulut, Fuat. “Recm Cezasının Hz. Peygamber’in Uygulamaları Işığında Değerlendirilmesi”. Ekev Akademi Dergisi 50 (2016), 89-112.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli, çev. Halil Altuntaş-Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 9. Basım, 2012.
• Kur’an Yolu. Erişim 21 Aralık 2023. https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-2/nisa-suresi-4/ayet-24/kuran-yolu-meali-5.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. thk. Muhammed Fuat Abdülbaki, 5 Cilt. Beyrut: Daru İhyâi’t Türasi’l Arabî, bs. y., ts.
• Şaban, Zeküyüddin. İslam Hukuk İlminin Esasları. çev. İbrahim Kafi dönmez. Ankara: TDV Yayınları, 17. Basım, 2012.
• Türk, İbrahim. İslam Hukukunda Görme Engellilere Dair Hükümler. İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları, 2022.
• Yiğit, Yaşar. Ana Hatlarıyla İslam Ceza Hukuku. Ankara: Detay Yayıncılık, 1. Basım, 2020. Zühaylî, Vehbe b. Mustafa. el-Fıkhu’l İslamî ve Edilletühü. 10 Cilt. Dimeşk: Dâru’l fikr, t.y.