Demokratik Bir Toplum İçin Eğitim: Bertrand Russell’in Yurttaşlık Eğitimine Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Sayı: 17, 48 - 66

Ali Yalçın

https://doi.org/10.46628/ahu.1580723

Öz

Demokratik toplumların inşasında en önemli araçlardan biri, eğitim faaliyetleridir. Bunun içinde yurttaşlık eğitiminin kayda değer ayrı bir yeri vardır. Hem devlet düzeyinde hem de birey ve toplum alanında, görüş ve düşünceleriyle kitleleri etkileyen önemli düşünür ve filozoflar, geçmişte olduğu gibi günümüzde de etkili olmaktadır. 20. yüzyıl düşünce dünyasının en ünlü filozoflarından birisi olarak ön plana çıkan Bertrand Russell (1872-1970), gerek eserlerinin sayısı, gerek ele alıp incelediği konular (matematik felsefesi, bilgi teorisi, tarih felsefesi, ahlâk, din, politika, sosyoloji, psikoloji, eğitim vb.) ve gerekse görüşlerine etki ettiği filozofların çokluğu bakımından şüphesiz ki, oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu açıklamalardan hareketle bu çalışma, doküman temelli nitel bir araştırmadır. Çalışmanın temel amacı, Bertrand Russell’ın yurttaşlık eğitimine yönelik düşüncelerini kapsamlı bir şekilde analiz ederek, günümüz yurttaşlık eğitimine dair öneriler sunmaktır. Russell, demokratik bir toplumun oluşumu ve devamı için eğitimin önemli bir araç olduğunu belirtmiştir. Bertnard Russell’e göre “iyi yurttaş” kavramı, bireylerin toplumsal normlara ve kurallara uygun, toplumsal faydayı gözeten bir şekilde yetiştirilmesini ifade ederken; “iyi bireyin” ise kendi bireysel gelişimini gerçekleştirmeyi hedeflediğini belirtmiştir. Ayrıca Russell’ê göre eğitim, birey yönünden değil toplum yönünden ele alınması gerektiğini ve temel görevinin yararlı yurttaşlar yetiştirmek olduğunu ileri sürmüştür. Ayrıca devletin toplumsal düzeni korumak için belirli normlara uygun yurttaşlar yetiştirmesi, durumun bireysel yaratıcılık ve eleştirel düşünceyi engelleyebileceğini ifade etmiştir. Russell'a göre, yurttaşlık eğitiminin başarılı olması için öncelikle bu öğretimin nihai hedefleri ve uygulama sonuçlarının kapsamlı bir şekilde anlaşılması gerekmektedir. Sonuç olarak küresel vatandaşlık kavramına da değinen Russell, yurttaşlık eğitimi ile ilgili görüşleri tartışmaya açık olup günümüzün modern toplumlarına yararlı olabilecek önemli açıklamalarda bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bertnard Russell, demokratik eğitim, yurttaşlık eğitimi, toplum

Etik Beyan

Bu araştırma etik kurul izni gerektiren çalışmalar kapsamında değildir.

Education for a Democratic Society: An Examination of Bertrand Russell's Views on Civic Education

Öz

One of the most important tools in the construction of democratic societies is education. In this context, civic education has a special place. Important thinkers and philosophers who have influenced the masses with their views and thoughts, both at the state level and in the field of the individual and society, are influential today as they were in the past. Bertrand Russell (1872-1970), who stands out as one of the most famous philosophers of the 20th century thought world, undoubtedly has a very important place in terms of both the number of his works, the subjects (philosophy of mathematics, theory of knowledge, philosophy of history, religion, politics, sociology, education, etc.) and the number of philosophers whose views he influenced. Based on these explanations, this study is a qualitative document-based research. The main purpose of the study is to comprehensively analyze Bertnard Russell discussed the concepts of “good individual” and “good citizen” with a critical approach, and according to him, the concept of “good citizen” refers to the upbringing of individuals in accordance with social norms and rules, and in a way that is socially beneficial, while the concept of “good individual” aims to realize the individual's individual development, originality and potential. According to Russell, for civic education to be successful, a comprehensive understanding of its ultimate goals and practical implications is necessary. In conclusion, Russell also touches upon the concept of global citizenship and his views on civic education are open to debate.

Anahtar Kelimeler

Bertnard Russell, democratic education, civic education, society

Kaynakça

• Acar, A. K. (2007). Bertrand Russell’ın eğitim görüşü. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Appiah, K. A. (2006). Global citizenship. Fordham L. Rev., 75, 2375.
• Arık, A. (2014). Russel’da çocuğun eğitiminde devletin rolü. Turkish Studies, 9(11), 49-62.
• Ata, B. (2016). Bertrand Russell, tarih eğitimi ve dünya barışı. Turkish History Education Journal, 5(1), 193-225.
• Balçın, S. (2021). Bertrand Russell'in eğitime ilişkin görüşlerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Samsun.
• Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs.
• Banks, J. A. (2008). Diversity and citizenship education: Global perspectives. Jossey-Bass.
• Banks, J. A., Suárez-Orozco, M., & Ben-Peretz, M. (Eds.). (2016). Global migration, diversity, and civic education: Improving policy and practice. Teachers College Press.
• Bordanacı, Z. (2006). Russell’da toplumsal açıdan eğitim sorunu. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi. Erzurum
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. (3.Baskı) Demir, S.B. & Bütün, M. (Çev.). Siyasal Kitabevi.
• Dalkılıç, B. (2004). Bertrand Russell’ın İslâm kültürü, medeniyeti ve felsefesine yaklaşımı. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(18).
• Demir Dindar, T. (2022). Filozofların felsefi görüşleri ile eğitim önerileri arasındaki ilişkinin Bertrand Russell özelinde incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi. Ankara. Dewey, J. (1916). Democracy and Education. Macmillan.
• Dower, N. (2003). An introduction to global citizenship. Edinburgh University Press. Durkheim, E. (2016). Eğitim ve sosyoloji. Pinhan Yayincilik.
• Elmalı, O. (2005). Bertrand Russell’da ahlak felsefesi, Ataç Yayınları.
• Freire, P. (2021). Eleştirel bilinç için eğitim. Ayrıntı Yayınları.
• Goren, H., & Yemini, M. (2017). Global citizenship education redefined–A systematic review of empirical studies on global citizenship education. International Journal of Educational Research, 82, 170-183.
• Gül, F. (2002). Bertrand Russell'ın felsefe anlayışı üzerine bir inceleme. Felsefe Dünyası, (36), 45-57.
• Güneş, H. (2011). Demokrasi ve eleştirel pedagoji. Sobil Yayıncılık.
• Gutmann, A. (1987). Democratic education. Princeton University Press.
• Gutmann, A. (1993). Democracy & democratic education. Studies in Philosophy and Education, 12, 1-9.
• Habermas, J. (1996). Between facts and norms: Contributions to a discourse theory of law and democracy. MIT Press.
• Hager, P. J. (2020). Russell. In W. H. Newton-Smith (Ed). A Companion to the philosophy of science. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/9781405164481.ch61 adresinden 04.10.2024 tarihinde erişildi.
• Hauver, J. (2017). Attending to children's civic learning... In the in-between. Social Education, 81(6), 376-379.
• Hirst, P. H. (1963). Philosophy and the educational theory. British Journal of Educational Studies, 12(1), 51-64. doi: 10.2307/3118921.
• Karataş, İ. (2002). Cumhuriyet dönemi ilköğretim programlarında vatandaşlık eğitimi. (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Universitesi. İstanbul.
• Kerschensteiner, G. (2022). Vatandaşlık kavramı ve eğitimi. Dorlion Yayınları
• Kesik, F., & Bayram, A. (2015). Eğitim sisteminin eleştirel pedagoji perspektifinden bir değerlendirmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3).
• Kincheloe, J. L. (2023). Eleştirel pedagoji. Yeni İnsan Yayınevi.
• Kissinger, L. (2022). Civics Diploma Seals: Energizing Civic Education for Students. Social Education, 86(3), 209-215.
• Levinson, M. (2012). Diversity and Civic Education. In. making civics count: citizenship education for a new generation, ed. David E. Campbell, Meira Levinson, and Frederick M. Hess, 89-114. Cambridge, MA: Harvard Education Press.
• Maboçoğlu, M. (1995). B. Russell’ın eğitim felsefesinin bir analizi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• MacIver, D. A. (1964). Bertrand Russell on moral education. USA: University of Alberta Libraries.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersi öğretim programı (İlkokul 4. sınıf), MEB Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2023). Ahlak ve yurttaşlık eğitimi dersi öğretim programı (I-II) (ortaokul ve imam hatip ortaokulu 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Monk, R. (2002). Bertrand Russell 1872–1970. In fifty major thinkers on education (pp. 229-233). Routledge.
• Nath, R. (2010). Philosophy of education: Sri aurobindo and Bertrand Russell- a critical study [Doctoral dissertation]. Avaliable from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 10112321).
• National Council for the Social Studies, [NCSS], (2024). Unpacking project-based learning in civics education. NCSS. https://www.socialstudies.org/professional-learning/unpacking-project-based-learning-civics-education
• Nussbaum, M. C. (1997). Cultivating humanity: A classical defense of reform in liberal education. Harvard University Press.
• Özbek, R. (2023). Toplumsal düzen-vatandaşlık ve insan hakları eğitimi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özden, D. M. (2019). Rousseau ve Russell’ın çocuk eğitimine ilişkin görüşleri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Öztürk, F. (2021). Türk Milli Eğitiminin amaçlarında birey ve vatandaş sorunu. Beytulhikme: An International Journal of Philosophy, 11(4).
• Parker, W. C. (1996). Advanced ideas about democracy: Toward a pluralist conception of citizen education. Teachers College Record, 98(1), 104-125.
• Passmore, A. (1965). Analytical criticism of traditional philosophies of education. Melbourne Studies in Education, 8(1), 41-60.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (3.Baskıdan Çeviri) M. Bütün ve S. Demir (Ed.). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Peters, M. A., Britton, A., & Blee, H. (Eds.). (2008). Global citizenship education. Sense Publishers.
• Peters, R. S. (1971) Modern philosophies of education, Ed: John Paul Strain.
• Pitts, A. B., Dziuban, C., & Cornett, J. (2011). The People unite: learning meaningful civics online. Social Education, 75(3), 160-163.
• Russell, B. (1926). Education and the social order. Allen & Unwin.
• Russell, B. (1938). Power: A new social analysis. Routledge.
• Russell, B. (1945). A History of western philosophy. Simon & Schuster.
• Russell, B. (1969). Eğitim ve toplum düzeni. Çev. Nail Bezel. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Russell, B. (1999). Eğitim üzerine. Çev. Nail Bezel. Say Yayınları. Ankara.
• Russell, B. (2022). Sorgulayan denemeler. Çev. Nermin Arık. Say Yayınları. Ankara.
• Safran, M., & Dilek, D. (Eds.). (2021). 21. Yüzyılda kimlik, vatandaşlık ve tarih eğitimi. Yeni İnsan Yayınevi.
• Şahin, K. (2012). Türkiye'de sosyal bilgiler dersi müfredatındaki yurttaşlık eğitiminin Avrupa Birliği yurttaşlık eğitimi politikaları bağlamında değerlendirilmesi (2005-2011). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi. Erzurum.
• Sainsbury, R. M. (1986). Bertrand Arthur William Russell. Royal Institute of Philosophy Supplements, 20, 217-218.
• Sımıth, T. V., Lmdeman, E. C. (1968) Demokratik yaşama yolu. Nebioğlu Yayınları.
• Strathern, P. (2016). 90 Dakikada Bertrand Russell. (R. Elif Özcan, Çev.). Zeplin Kitap.
• Tektaş, T. (2019). Bertrand Russell. Parola Yayınları.
• Üstel, F. (2021). Makbul vatandaş"ın peşinde II. Meşrutiyet’ten bugüne vatandaşlık eğitimi. İletişim Yayınları.
• Veen, R. V. D. (2003). Community development as citizen education. Internationality of Lifelong Education, 22(6), 580-596.
• Woodhouse, H. R. (1980). The Concept of individual in Bertrand Russell’s educational thought [Doctoral dissertation]. Avaliable from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 303096034).
• Yılmaz, A. (2001). Bertrand Russell ve eğitim. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı:10
• Yüce, A. E. (2023). Gelişim çağındaki çocukların fiziksel, sosyal ve duygusal ihtiyaçları: Nörobilimsel bulgular ve Bertrand Russell’ın fikirlerinin karşılaştırılması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 19(1), 123-139. doi: 10.17244/eku.1188902.