A CONSTRUCTIVIST INTERNATIONAL RELATIONS APPROACH TO TURKEY-SYRIA RELATIONS BETWEEN 1998-2011 AND AFTER 2011

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 1, 141 - 170, 10.11.2017

Mehmet Turan Çağlar

Öz

In terms of Turkish
Foreign Policy, Syria has an important place with its historical and current
dimensions. Throughout history, relations between the two states have followed
periodic fluctuations and these fluctuations have deeply affected bilateral relations.
Bilateral relations tended to soften after the "October Crisis" in
1998 and after this
date, like economic, military, social and even strategic cooperation, numerous areas
of cooperation emerged between the parties. As a result of the
increasing cooperation between the parties during the first ten years of the
2000s, they began to define bilateral relations with new concepts such as
"strategic partnership”, “common fate" and "two states, one
government" that have never been used before and both of them redefined
the other as the “friend”. However, increased trust and cooperation between the
parties interrupted in 2011 with the start of the Arab Spring in Syria. Today,
the parties have lost all bilateral gains of the developing cooperation in the
first decade of the 2000s. After 2011, important military crises took place
between the two states, reciprocal economic sanctions seriously damaged
economic relations and even humanitarian crises took place due to the huge influx of Syrian refugees to
Turkey. In the end, the two
states, which tended to define each other as "friend" before 2011,
began to redefine the "other" as "enemy". After these
fluctuations in bilateral relations, it has become interesting to examine
Turkey's foreign policy towards Syria and Turkey-Syria relations with
"social constructivist" International Relations approach and its
central tenets like the roles of ideas and identities, agent-structure
relations and identification between the self and other.

Anahtar Kelimeler

Social Constructivism, Syria, Turkey, Turkish Foreign Policy, Arab Spring

TOPLUMSAL İNŞACI ULUSLARARASI İLİŞKİLER YAKLAŞIMINA GÖRE 1998-2011 ARASI VE 2011 SONRASI TÜRKİYE-SURİYE İLİŞKİLERİ

Öz

Türk
Dış Politikası açısından Suriye devleti, gerek tarihsel gerek güncel
boyutlarıyla önemli bir yere sahiptir. Tarih boyunca iki devlet arasındaki
ilişkiler, inişli çıkışlı bir seyir izlemiş ve dönemsel dalgalanmalar, ikili
ilişkileri derinden etkilemiştir. 1998’deki “Ekim Krizi” sonrası ikili
ilişkiler yumuşama eğilimi göstermiş ve bu tarihten sonra taraflar arasında çok
sayıda ekonomik, askeri, toplumsal ve hatta stratejik işbirliği alanları doğmuştur.
2000’lerin ilk on senesinde ortaya çıkan işbirliği sonucunda taraflar; ikili
ilişkileri stratejik işbirliği, ortak kader ve “iki devlet, tek hükümet” gibi
Türkiye-Suriye tarihinde daha önce hiç kullanılmamış kavramlarla tanımlamaya
başlamış ve taraflar için “öteki” birer “dosta” dönüşmüştür. Taraflar arasında
artan güven ve işbirliği ise 2011’de Ortadoğu’da meydana gelen Arap Baharı ile
birlikte kesintiye uğramıştır. Arap Baharı çerçevesinde bugün gelinen noktada
taraflar, 2000’lerin ilk on yılındaki gelişen işbirliğinin tüm kazanımlarını
kaybetmiştir. 2011 sonrası taraflar arasında önemli askeri krizler meydana
gelmiş, karşılıklı ekonomik yaptırımlar, ikili ekonomik ilişkileri durma
noktasına getirmiş ve hatta Suriyeli mülteciler konusu gibi tarafları doğrudan
ilgilendiren insani krizler meydana gelmiştir. Bütün bu süreç sonundaysa 2011
öncesi birbirlerini “dost” olarak tanımlama eğilimi gösteren iki devlet, 2011
sonrasında tıpkı 1998 “Ekim Krizi’nde” olduğu gibi “ötekini” yeniden “düşman”
olarak tanımlamaya başlamıştır. İkili ilişkilerde ortaya çıkan bu dalgalanmalar
sonrasında Türkiye’nin Suriye’ye karşı dış politikasını ve Türkiye-Suriye
ilişkilerini bir Uluslararası İlişkiler yaklaşımı olan “toplumsal inşacılık”
yaklaşımı ve toplumsal inşacılığın temel incelemeli noktaları olan fikir ve
kimliklerin rolleri, yapı-fail ve ben ile öteki ilişkileri üzerinden incelemek
ilgi çekici hale gelmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal inşacılık, Suriye, Türkiye, Türk Dış Politikası, Arap Baharı

Kaynakça

• Altunışık, M. B., ve Martın, L. G. (2011) “Making Sense of Turkish Foreign Policy in the Middle East under AKP”, Turkish Studies, 12(4): 569-587.
• Aras, B. Ve Karakaya Polat R. (2008) “From Conflict to Cooperation: Desecuritization of Turkey‟s Relations with Syria and Iran”, Security Dialogue, 39(5): 495-515.
• Arı, T. ve Prinççi, F. (2010) “Turkey’s New Foreign Policy towards the Middle East and the Perceptions in Syria and Lebanon”, Akademik Bakış, 4(7): 1-16.
• Barkey, H. J. (2011) “Turkish Foreign Policy and the Middle East”, Ceri Strategy Papers, 10: 1-13.
• Barkey, H. J. (2012) “The Evolution of Turkish Foreign Policy in the Middle East”, TESEV: 1-8.
• BBC (2015) “Syria Conflict: Number of Refugees Passes Four Million”, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-33457886, (22.12.2017).
• BBC (2013) “Syria Denies Turkey Reyhanli Car Bombs Role” http://www.bbc.com/news/world-middle-east-22499326, (21.09.2017).
• BBC (2012) “Turkey: Jet downed by Syria in International Space” http://www.bbc.com/news/world-middle-east-18568412, (22.09.2017).
• Bishku, M. B. (2012) “Turkish-Syrian Relations: A Checkered History”, Middle East Policy, 19(3): 36-53.
• Bozdağlıoğlu, Y. (2007) “Constructivism and Identity Formation: An Interactive Approach”, Uluslararası Hukuk ve Politika, 3(11):121-144.
• Bozdağlıoğlu, Y. (2003) “Turkish Foreign Policy and Turkish Identity: A Constructivist Approach”, Londra: Routlegde.
• Burch, J. (2012) “Turkey Scrambles Jets as Syria Aircraft Near Border”, http://www.reuters.com/article/us-syria-crisis-turkey-idUSBRE8610NX20120702, (05.09.2017)
• Demirtaş, B. (2003) “Turkish-Syrian Relations: From Friend Esad to Enemy Esed”, Middle East Policy, 20(1): 111-120.
• Durgun H. (2015) “Tel Abyad'dan Akçakale'ye Mülteci Akını”, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/06/150602_akcakale, (22.12.2017).
• Duran, H. (2013) “Adana Protokolü Sonrası Türkiye-Suriye İlişkileri”, İnat, Muhittin, Aydın ve Yıldırım (eds.) Ortadoğu Yıllığı 2011, İstanbul: Açılım Kitap Yayıncılık.
• Ezer, M. (2008) “Beşşar Esad Sözünü Tuttu, Komşu Ülke Baraj Kapaklarını Açtı”, Milliyet, http://www.milliyet.com.tr/bessar-esad-sozunu-tuttu--komsu-ulke-baraj-kapaklarini-acti-gundem-521878/, (30.09.2017).
• Gerges, F. (2012) “Syria’s Attack on Turkish Plane Could Ignite Conflict”, CNN, http://edition.cnn.com/2012/06/26/opinion/turkey-syria-gerges/, (21.09.2017).
• Gülseven, E. (2010) “Identity Security and Turkish Foreign Policy in the Post-Cold War Period: Relations with the EU, Greece and the Middle East”, Doktora Tezi, Brunel University, Department of Politics and History.
• Hale, W. (2009) “Turkey and the Middle East in the New Era”, Insight Turkey, 11(9): 143-159.
• Head, J. (2011) “Turkey Imposes Economic Sanctions on Syria”, http://www.bbc.com/news/world-europe-15959770, (21.09.2017). Hinnebusch, R. (2003) “Globalization and Generational Change: Syrian Foreign Policy between Regional Conflict and European Partnership”, Review of International Affairs, 3(2): 190-208.
• Hopf, T. (1998) “The Promise of Constructivism in International Relations Theory”, International Security, 23(1): 171-200.
• Hürriyet Daily News (2012) “Turkish Military Convoy Heads for Syrian Border”, http://www.hurriyetdailynews.com/turkish-military-convoy-heads-for-syrian-borderreports.%20aspx?pageID=238&nID=26653&NewsCatID=338, (02.09.2017).
• Hürriyet (2011), “Davutoğlu: Suriye'de Esad Öncülüğünde Reform Görmek İstiyoruz”, http://www.hurriyet.com.tr/davutoglu-suriyede-esad-onculugunde-reform-gormek-istiyoruz-17896662 (21.09.2017).
• Kalın, İ. (2011) “Soft Power and Public Diplomacy in Turkey”, Perceptions, 16(3): 5-23.
• Kanat, K.B. (2012) “Continuity of Change in Turkish Foregin Policy under the JDP Government: The Cases of Bilateral Relations with Syria and Israel”, Arab Studies Quarterly, 34 (4): 230-249.
• Kirişçi, K. & Kaptanoğlu, N. (2011) “The Politics of Trade and Turkish Foreign Policy”, Middle Eastern Studies, 47(5): 705-724.
• Larrabee, F. S. ve Lesser, I. O. (2003) “Turkish Foreign Policy in an Age of Uncertainty”, Santa Monica: National Security Research Division (RAND).
• Maden, T.E. (2011a) “Türkiye-Suriye İlişkilerinde Suyun Rolü” Ortadoğu Analiz, 3(35): 33-40.
• Maden, T.E. (2011b) “Ortadoğu İçin Örnek Bir İşbirliği: Türkiye-Suriye Asi Nehri Dostluk Barajı” ORSAM, http://orsam.org.tr/orsam/DPAnaliz/12480?dil=tr (20.09.2017).
• Ma'oz, M. (2012) “The "Arab Spring‟ and New Geo-Strategic Environment in the Middle East”, Insight Turkey, 14(4): 13-23.
• Marcussen, M., Risse, T., Engelmann-Martin, D., Knopf, H.J. ve Roscher, K. (1999) “Constructing Europe? The Evolution of French, British, and German Nation-state Identities”, Journal of European Public Policy, 6(3): 1-31.
• Milliyet (2013) “Arkasında Suriye Rejimi Var”, http://www.milliyet.com.tr/arkasinda-suriye-rejimi-var/siyaset/detay/1708122/default.htm, (21.08.2017).
• Milliyet (2012) “İşte Suriye ile Krizin Faturası”, http://www.milliyet.com.tr/iste-suriye-ile-krizin-faturasi--ekonomi-1646640/ (22.09.2017).
• Milliyet (2011a) “Suriye'den Türkiye'ye Karşı Hamle”, http://www.milliyet.com.tr/suriye-den-turkiyeye-misilleme/dunya/dunyadetay/03.12.2011/1470614/default.htm, (25.10.2017).
• Milliyet (2011b) “Erdoğan: Suriye ile Görüşmelerimizi Bitirdik”, http://www.milliyet.com.tr/erdogan-suriye-ile-gorusmelerimizi-bitirdik-siyaset-1441276/, (29.09.2017).
• Milliyet (2011c) “Türkiye'den Suriye Uyarı: Kimsenin Eli Boş Değil”, http://www.milliyet.com.tr/turkiye-den-suriye-uyari-kimsenin-eli-bos-degil-ekonomi-1445113/, (25.11.2017).
• Milliyet (2005) “Suriye de ‘Biji Serok Apo’ Sloganını Suç Saydı”, http://www.milliyet.com.tr/suriye-de--biji-serok-apo--sloganini-suc-saydi/dunya/haberdetayarsiv/29.12.2005/140137/default.htm, (01.09.2017).
• Milliyet (2004a) “Suriye, PKKlıya 4 Yıl Hapis Verdi”, http://www.milliyet.com.tr/Guncel/HaberDetay.aspx?aType=HaberDetayArsiv&KategoriID=24&ArticleID=250898&PAGE=1, (07.07.2017).
• Milliyet (2004b) “Suriyeden Sınır Tanıyan Anlaşma”, http://www.milliyet.com.tr/suriyeden-sinir-taniyananlasma/siyaset/haberdetayarsiv/06.01.2004/22890/default.htm, (31.09.2017).
• Miş N. ve Özdemir Ö.B. (2015) “Suriye 2014” İnat ve Ataman (eds.) Ortadoğu Yıllığı 2014, İstanbul: Açılım Kitap, 2015.
• Miş, N. (2013) “Suriye 2011” İnat, Ataman, Aydın ve Yıldırım (eds.) Ortadoğu Yıllığı 2011, İstanbul: Açılım Kitap Yayıncılık.
• Miş, N. (2011) “Suriye 2009” İnat, Ataman ve Çakmak (eds.) Ortadoğu Yıllığı 2009, İstanbul: Küre Yayınları.
• Miş, N. (2009a) “Suriye 2008” İnat, Duran ve Ataman (eds.) Ortadoğu Yıllığı 2008, İstanbul: Küre Yayınları.
• Miş, N. (2009b) “Suriye 2007” İnat, Yeşiltaş ve Ataman (eds.) Ortadoğu Yıllığı 2007, İstanbul: Küre Yayınları.
• Miş, N. (2008) “Suriye 2006” İnat ve Ataman (eds.) Ortadoğu Yıllığı 2006, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Miş, N. (2006) “Suriye 2005” İnat ve Balcı (eds.) Ortadoğu Yıllığı 2005, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Murinson, A. (2006) “The Strategic Depth Doctrine of Turkish Foreign Policy”, Middle Eastern Studies, 42(6): 945-964.
• Oğuzlu, T. (2011) “Turning "Risk‟ into "Opportunity‟: Turkey‟s Approach towards Syria, A Western/European Actor in the Middle East”, Electronic Journal of Political Sceince Studies, 2(2): 33-39.
• Oktav, Ö. Z. (2013) “The Syrian Uprising and the Iran-Turkey-Syria Quasi Alliance” Hinnebush ve Tür (eds.) Turkey-Syria Relations: Between Enmity and Amity, England: Ashgate Publishing Limited.
• Oktav, Ö. Z. (2008) “Limits of Relations with the West: Turkey, Syria and Iran”, İstanbul: Beta Yayınları.
• Orhan, O. (2010) “The Impact of Identity on Syria‟s Regional Policy between 1946-2000”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Orhan, O. (2009) “Türkiye-Suriye Askeri Tatbikatı ve İsrail‟in Rahatsızlığı”, ORSAM, http://orsam.org.tr/orsam/DPAnaliz/12106?dil=tr (15.07.2017).
• Öniş, Z. (2012) “Turkey and the Arab Spring: Between Ethics and Self-Interest”, Insight Turkey, 14(3): 45-63.
• Öniş, Z. ve Yılmaz, Ş. (2009) “Between Europeanization and Euro-Asianism: Foreign Policy Activism in Turkey during the AKP era”, Turkish Studies, 10(1): 7-24.
• Özcan, G. (2017) “If the Crisis is What We Make of It: Turkey and the Uprising in Syria”, Aksu ve Ertem (eds.) Analyzing Foreign Policy in Turkey, UK: Cambridge Scholars Publishing.
• Özcan, M. ve Usul, A. R. (2011) “Understanding the New Turkish Foreign Policy: Changes within Continuity, Is Turkey Departing from the West?”, Usak Yearbook, 4: 159-185.
• Özgürel, A. (2002) “Suriye ile Yeni Bir Sayfa”, http://www.radikal.com.tr/yorum/suriye-ile-yeni-bir-sayfa-633042/, (30.09.2017).
• Özkan, N. (2002) “PKK Dosyası Kapandı”, http://www.milliyet.com.tr/2002/05/16/siyaset/siy02.html , (01.09.2017).
• Öztiğ, L.İ. (2017) “Border Security in Turkish Foreign Policy Crises”, Aksu ve Ertem (eds.) Analyzing Foreign Policy in Turkey, UK: Cambridge Scholars Publishing.
• Reuters (2012) “Shell from Syria hits Turkish health centre: CNN Turk”, http://www.reuters.com/article/us-syria-crisis-turkey-idUSBRE89M0JC20121023?mod=related&channelName=worldNews, (11.09.2017).
• Sezgin, Y. (2002) “The October 1998 Crisis in Turkish-Syrian Relations: A Prospect Theory Approach”, Turkish Studies, 3(2): 44-68.
• Taştekin, F. (2015) “Suriye: Yıkıl Git, Diren Kal”, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tür, Ö. (2011) “Economic Relations with the Middle East under the AKP-Trade, Business Community and Reintegration with Neighboring Zones”, Turkish Studies, 12(4): 589-602.
• Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı “Türkiye ile İlişkiler”, https://www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/home/disIliskiler/ulkeler/ulke- detay/Suriye?_afrLoop=13211018160583032&_afrWindowMode=0&_afrWindowId=qy3orfbq3&_adf.ctrl-state=15tzoo86p0_39#!%40%40%3F_afrWindowId%3Dqy3orfbq3%26_afrLoop%3D13211018160583032%26_afrWindowMode%3D0%26_adf.ctrl-state%3D15tzoo86p0_43, (22.09.2017).
• Vatan (2011) “Türkiye'den Esad'a: Mahir'i Bize Ver”, http://haber.gazetevatan.com/turkiyeden-esada-mahiri-bizever/384427/30/dunya, (19.09.2017).
• Warnıng, M. ve Kardaş T. (2011) “The Impact of Changing Islamic Identity on Turkey’s New Foreign Policy”, Alternatives Turkish Journal of International Relations, 10(2-3): 124-140.
• Wendt, A. (1999) “Social Theory of International Politics”, Cambridge: Cambridge University Press.
• Wendt, A. (1995) “Constructing International Politics”, International Security, 20(1): 71-81.
• Wendt, A. (1994) “Collective Identity Formation and the International State”, American Political Science Review, 88(2): 384-296.
• Wendt, A. (1987) “The Agent-Structure Problem in International Relations”, International Organizations, 41(3): 335-370.
• Yeşilyurt, N. ve Akdevelioğlu A. (2009) “Turkey‟s Middle East Policy under the JDP Rule”, The Turkish Yearbook of International Relations, 40: 40-69.
• Yetim, M. (2012) “Suriye 2010” İnat, Ataman ve Telci, (eds.) Ortadoğu Yıllığı 2010, İstanbul: Açılımkitap Yayınları.
• Zehfuss, M. (2001) “Constructivism and Identity: A Dangerous Liaison”, European Journal of International Relations, 7(3): 315-348.
• Zengin, G. (2010) “Hoca: Türk Dış Politikası’nda Davutoğlu Etkisi”, İstanbul: Inkılâp Yayınevi.