TCMB’NİN KÜRESEL KRİZ SONRASI DENEYSEL NİTELİKTE PARA POLİTİKASI UYGULAMALARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 18 - 31, 30.12.2022

İlhan Eroğlu Fatih Yeter

https://doi.org/10.53839/aifd.1201782

Öz

2008 Finans Krizi, küresel konjonktürde Gelişmiş Ülkeler (GÜ) ile Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ) arasında krizden çıkış ve krizin etkilerinin sterilize edilmesi noktasında bir gruba ayrışmaların meydana geldiği görülmüştür. Söz konusu bu ayrışmanın keskin bir şekilde oluşması uluslararası sermaye hareketlerinin de yoğun olarak, görece daha hızlı toparlanan GOÜ’lere yönelmesine neden olmuştur. Bu ülkelerde kısa süre içerisinde artan iktisadi aktivite dolayısıyla makro iktisadi risklerin arttığı görülmüştür. Sermaye hareketlerinin yoğun bir şekilde yöneldiği ülke ekonomilerinden biri olarak Türkiye Ekonomisinde de kriz sonrası bu risklerin arttığını gözlemleyen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), amaç fonksiyonunu genişleterek fiyat istikrarı yanında finansal istikrarı da tesis edebilmek için makro ihtiyati politikalar oluşturmuştur. TCMB bu makro ihtiyati politikalarının ana temasında sermaye hareketleri ve kredi genişlemesini kontrol altına alarak Türkiye ekonomisinde ani duruş riskini bertaraf etmeyi amaçlamış ve zorunlu karşılıklar ve faiz koridoru gibi para politikası araçlarının aktif bir şekilde kullanıldığı yeni politika bileşimini uygulamaya sokmuştur. Bu çalışmada Kasım 2010 ile Haziran 2012 dönemi arasında TCMB’nin yeni para politikası bileşimi genel hatlarıyla ortaya konularak politika etkinliği üzerine bir değerlendirme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Merkez Bankacılığı, Makro İhtiyati Politikalar, Sermaye Akımları

THE CBRT'S EXPERIMENTAL MONETARY POLICY OPERATION SINCE THE GLOBAL CRISIS: AN EVALUATION

Öz

During the 2008 global financial crisis, there was a divergence between advanced economies and emerging market economies (EMEs). The sharp formation of this divergence caused the international capital flows to intensively turn to EMEs. In these countries, macroeconomic risks increased due to the increasing economic activity in a short period of time. Flows of capital intensely as one of the orientation in which the country's economy after the crisis in Turkey's economy observe that increases these risks CBRT has established macro-prudential policies to be able financial stability of the facility besides price stability by expanding its objective function. In the main theme of these macro prudential policies, the CBRT aimed to eliminate the risk of sudden stop in the Turkish economy by controlling capital movements and credit expansion, and implemented a new policy mix in which monetary policy instruments such as required reserves and interest rate corridor were actively used. In this study, the new monetary policy composition of the CBRT will be outlined between November 2010 and June 2012 and an evaluation will be made on the effectiveness of the monetary policy.

Anahtar Kelimeler

Central banking, Macro-prudential policies, Capital flows

Kaynakça

• Akkaya, Yıldız. ve Gürkaynak, R. S. (2012). Cari Açık, Bütçe Dengesi, Finansal İstikrar ve Para Politikası: Heyecanlı Bir Dönemin İzi. İktisat İşletme ve Finans 27(315):93 – 119.
• Alper, Koray. ve Tiryaki, S. Tolga. (2011). Zorunlu Karşılıkların Para Politikasındaki Yeri. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Ekonomi Notları, Sayı: 2011-08. www.tcmb.gov.tr. (07.09.2017).
• Alper, Koray., Kara, Hakan. ve Yörükoğlu, Mehmet. (2012). Rezerv Opsiyon Mekanizması. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Ekonomi Notları, Sayı: 2012-28. www.tcmb.gov.tr. (07.09.2017).
• Aslaner, Oğuz., Çıplak, Uğur., Kara, Hakan. ve Küçüksaraç, Doruk. (2014). Reserve Option Mechanism: Does it Work as an auotmatic Stabilizer? CBRT Working Paper No: 14/38.
• Aslanoğlu, Erhan. (2011). Küresel Ekonomik Kriz ve İktisat Politikaları. Ed: G. Özgür, H. Yetkiner. Zor Zamanlarda İktisat(ss. 36 – 44).
• Başçı, Erdem. (2010). Merkez Bankası ve Finansal İstikrar “Sermaye Hareketleri ve Döviz Kuru Politikaları” Türkiye Ekonomi Kurumu Paneli 11 Aralık 2010. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Yayını. www.tcmb.gov.tr. (07.09.2017).
• Başçı, Erdem. ve Kara, Hakan. (2011). Finansal İstikrar ve Para Politikası. Ankara:Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Çalışma Tebliği No:11/08 www.tcmb.gov.tr (06.05.2017).
• Başçı, Erdem. (2014). Küresel Krizle Birlikte Merkez Bankalarının Değişen Politikaları. Ed.: A.Arı. Prof. Dr. İlker Parasız’a Armağan Bir Duayen ile İktisat ve Finansı Çok Boyutlu Düşünmek (ss. 115 – 121). Ankara: Efil Yayınevi.
• Borio, Claudio (2014). Central Banking Post-Crisis: What Compass for Uncharted Waters?. Ed: C. Goodhart, D. Gabor, J. Vestergaardand İ. Ertürk. Central Banking at a Crossroads Europe and Beyond (ss. 191-216). London: AnthemPress.
• Eroğlu, İlhan. and Eroğlu, Nadir. (2012). “ Monetary Transmission Channels and An Assessment With in the Framework of the 2008 Global Financial Crisis”, African Journal of Business Management, Vol.6 (29), pp.8554–8563. Eroğlu, İlhan ve Yeter, Fatih. (2018). 2008 Finansal Kriz Sonrası Yeni Riskler ve TCMB Yeni Para Politikaları. Ed.: İ. Eroğlu, B. Demirel, T. Dağlaroğlu, 1923’den Günümüze Türkiye’de Para – Kredi ve Kur Politikları (ss. 287– 346). Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
• Evans, Charles. L. (2009). Monetary Policy Normalization: If Not, Now When? https://www.chicagofed.org/publications/speech es/2014/10-13-14-charles-evans-monetary- policy-normalization-national-council-teacher- retirement (01.09.2017)
• Fontana, Giuseppe. (2006). The ”New Consensus” View of MonetaryPolicy: A New Wicksellian Connection?.The Levy Economics Institute of Ballard College.WorkingPaper No: 476.
• Galati, Gabrielle. and Mossner, Richhild. (2010). Macroprudential Policy – a Literature Review. DNB Working Paper, no:267, December
• Goodfriend, Marvin. (2005). The Monetary Policy Debate Since October 1979: LessonsFor Theory and Practice. Federal Reserve Bank of St. Louis Review. 87(2). 243-262.
• Kara, Hakan. (2012). Küresel Kriz Sonrası Para Politikası. Ankara:Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Çalışma Tebliği No:12/17 www.tcmb.gov.tr (06.05.2017).
• Lim, Cheng H., COLUMBA, Francesco., COSTA, Alejo., KONGSAMUT, P., OTANİ, A., SAİYİD, M., WEZEL, T. and WU, X. (2011). Macroprudential Policy: Instruments Them?.International Paper 11/238. and How to Use Monetary Fund,Working
• Oktar, Suat, EROĞLU, Nadir ve EROĞLU, İlhan (2013). “2008 Global Finans Krizi, Parasal Aktarım Kanalları ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Deneysel Politika Çabaları”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, Yıl 2013, Cilt XXXV, Sayı II, S. 1-28 30
• Özatay, Fatih. (2011) Merkez Bankası’nın Yeni Para Politikası: İki Hedef-Üç Ara Hedef-Üç Araç, İktisat, işletme ve Finans Dergisi, 26 (302): ss.27-43
• TCMB, (2009). 2010 Yılında Para ve Kur Politikası. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Yayını. www.tcmb.gov.tr. (08.09.2017).
• TCMB, (2010). 2011 Yılında Para ve Kur Politikası. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Yayını. www.tcmb.gov.tr. (08.09.2017).
• TCMB, (2011). 2012 Yılında Para ve Kur Politikası. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Yayını. www.tcmb.gov.tr. (08.09.2017).
• TCMB, (2013). Parasal Aktarım Mekanizması. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Yayını. www.tcmb.gov.tr. (02.09.2017).
• Üçer, Murat. (2011). Son Para Politikası Uygulamaları Üstüne Gözlemler. İktisat İşletme ve Finans, 26 (302): 45 – 51.
• Viñals, Jose. (2011). Macroprudential Policy: An Organizing Framework:Background Paper. International Monetary Fund, Monetary and Capital Markests Department, March 14.
• Vural, U. (2013). Geleneksel Olmayan Para Politikalarının Yükselişi. (Uzmanlık Yeterlilik Tezi) Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü.
• Woodford, Michael. (2003). Interest and Prices: Foundations of a Theory of Monetary Policy. Princeton, NJ:Princeton University Press.
• Yeter, Fatih. (2017). 2008 Küresel Finans Krizi Sonrası Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Para Politikası Uygulamaları Üzerine Bir İnceleme. (Yayınlanmamış Master Tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.