Ortaçağ Minyatürlerinde Sezaryen Doğumun Temsili: Tıbbi ve İkonografik Bir İnceleme

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 93 - 104, 31.07.2025

Aylin Aksoy , Şevket Özkaya

Öz

Ortaçağ el yazmalarında sezaryen doğuma dair tıbbî, kültürel ve ikonografik temsiller; anatomik bilgi, toplumsal cinsiyet temelli otorite ve görsel anlatı inşası arasındaki karmaşık kesişimleri ortaya koyar. Les Faits des Romains ve Tacuinum Sanitatis’ten seçilen minyatürlerin ikonografik analizi, dönemin sınırlı anatomik bilgisine rağmen sezaryen doğumun çoğunlukla annenin deneyimini dışlayan ataerkil bir bakış açısıyla çerçevelendiğini gösterir. Bununla birlikte, görsel ögeler doğum bilgisinin kadınlar arası ağlar yoluyla aktarıldığını da ima eder; bu durum, sezaryeni yalnızca tıbbî bir müdahale değil, aynı zamanda ritüelleşmiş kolektif bir eylem olarak konumlandırır. Ayrıntılı cerrahî tasvirlerin eksikliği, dönemin teknik bilgisizliğini yansıttığı gibi, klinik doğruluktan ziyade simgesel ve ideolojik boyutların öne çıkarıldığını da gösterir. Tıp tarihi, sanat tarihi ve toplumsal cinsiyet çalışmaları perspektiflerinin bütünleştirilmesiyle yapılan bu analiz, doğum imgelerinin kültürel üretimini ve kadın bedeninin tarihsel tıbbî söylemde nasıl simgesel olarak aracılık edildiğini ortaya koyar. Elde edilen bulgular, tıbbî bilginin nasıl toplumsal olarak inşa edildiğine ve görsel olarak kodlandığına dair daha geniş tartışmalara katkı sunarak, bedensel deneyim ile yazılı otorite arasındaki müzakerenin premodern obstetrik anlayışlardaki yerini vurgular.

Anahtar Kelimeler

Sezaryen , Ortaçağ , Kadın Bedeni , Minyatür , Tıp Tarihi

THE REPRESENTATION OF CAESAREAN BIRTH IN MEDIEVAL MINIATURES: A MEDICAL AND ICONOGRAPHIC ANALYSIS

Öz

Medical, cultural, and iconographic representations of caesarean birth in medieval manuscripts reveal complex intersections of anatomical knowledge, gendered authority, and visual narrative construction. Iconographic analysis of miniatures from Les Faits des Romains and Tacuinum Sanitatis demonstrates that, despite limited anatomical understanding, caesarean birth was predominantly framed through a patriarchal male gaze that silenced the maternal experience. Simultaneously, visual elements indicate the transmission of obstetric knowledge within female networks, positioning the procedure as both a medical intervention and a ritualized communal act. The absence of detailed surgical depiction reflects the era’s limited technical understanding and emphasizes symbolic and ideological aspects over clinical accuracy. Integrating perspectives from medical history, art history, and gender studies, this analysis elucidates the cultural production of childbirth imagery and the symbolic mediation of the female body in historical medical discourse. These findings contribute to broader discussions on how medical knowledge is socially constructed and visually encoded, highlighting the negotiation between embodied experience and textual authority in premodern obstetrics.

Anahtar Kelimeler

Caesarean , Middle Ages , Female Body , Miniature , History of Medicine

Kaynakça

• References Bidloo, G. (1685). Anatomia humani corporis. Joannes van Someren.
• Blumenfeld-Kosinski, R. (1990). Not of woman born: Representations of caesarean birth in medieval and renaissance culture. Cornell University Press.
• British Library. (Late 14th century). Les Faits des Romains (Royal MS G 16 VII, fol. 219r) [Manuscript]. British Library Collection, London.
• Camille, M. (1989). The Gothic idol: Ideology and image-making in medieval art. Cambridge University Press.
• Donohue, P. K. (1988). The cesarean birth experience. Praeger.
• Duby, G. (Ed.). (1980). The history of the medieval world: From the subjugation of Rome to the rise of the Renaissance. William Morrow.
• Hofmeyr, G. J., Mathai, M., Shah, A. N., & Novikova, N. (2008). Techniques for caesarean section. Cochrane Database of Systematic Reviews, (1), CD004662. https://doi.org/10.1002/14651858.CD004662.pub3
• Özler, M. R. (2019). Sezaryende uterus kesi yerini tek veya çift kat kapatma tekniklerinin uterin skar oluşumuna etkisi [Unpublished specialty thesis, Atatürk University Faculty of Medicine].
• Schøyen Collection. (Late 14th century). Les Faits des Romains (MS fol. 199r) [Manuscript]. The Schøyen Collection, Oslo–London.
• Tostado Fernández, F. J. (2024). Caesarean section: History of a surgical procedure that has always been with us. European Gynecology and Obstetrics, 6(3), 121–126.
• Turamanlar, O., & Songur, A. (2014). Sezaryen ameliyatının tarihsel gelişimine anatomik açıdan bakış. Lokman Hekim Journal, 4(2), 8–12