Ortaokul Öğrencilerinin FeTeMM’e Yönelik Tutumlarının ve FeTeMM Mesleklerine Yönelik İlgilerinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 40 - 62, 20.12.2018

Muhammed Doğukan Balçın , Ragıp Çavuş , Melike Yavuz Topaloğlu

Öz

Öğrencilerin FeTeMM’e yönelik tutumlarının ve FeTeMM alanlarındaki mesleklere yönelik ilgi
düzeylerinin belirlenmesi öğrencilerin gelecek meslek ve kariyer tercihleri için yön gösterici olacaktır. Bu
araştırmada ortaokul öğrencilerinin FeTeMM’e yönelik tutumları ile FeTeMM alanlarındaki mesleklere
yönelik ilgilerinin belirlemesi, çeşitli değişkenlere göre incelenmesi ve aralarındaki ilişkinin ortaya
konulması amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli
kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Bitlis ili Adilcevaz ilçesinde bulunan ortaokul öğrencileri,
örneklemini ise bu okullarda öğrenim görmekte olan 436 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri
toplama aracı olarak Fen, Teknoloji, Matematik ve Mühendislik Mesleklerine Yönelik İlgi Ölçeği ile
FeTeMM Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeklerden elde edilen nicel verilerin analizinde istatistik paket
programı kullanılmıştır. Araştırmada, öğrencilerin FeTeMM’e yönelik tutumlarının “olumlu” düzeyde
olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada öğrencilerin FeTeMM’e yönelik tutumları ile cinsiyetleri, sınıf
düzeyleri, okullarının bulunduğu yerleşim yeri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı belirlenmiştir.
Araştırmada öğrencilerin FeTeMM alanlarındaki mesleklere yönelik ilgi düzeylerinin “olumlu” düzeyde
olduğu belirlenmiştir. Araştırmada öğrencilerin FeTeMM alanlarındaki mesleklere yönelik ilgileri ile sınıf
düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Araştırmada diğer bir sonuç olarak öğrencilerin
FeTeMM alanlarındaki mesleklere yönelik ilgileri ile cinsiyetleri, öğrenim gördükleri okullarının
bulunduğu yerleşim yeri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı belirlenmiştir. Öğrencilerin FeTeMM’e
yönelik tutum puanları ile FeTeMM alanlarındaki mesleklere yönelik ilgi puanları arasında ise pozitif
yönlü yüksek düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda
önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

FeTeMM, FeTeMM’e yönelik tutum, FeTeMM alanlarındaki mesleklere yönelik ilgi, ortaokul öğrencileri

Investigation of Secondary School Students’ Attitudes Towards STEM and Their Interest Towards Professions in STEM Fields

Öz

Determination of students’ attitudes towards STEM and their interest towards professions in STEM fields
can be a guiding factor for their future choices of profession and career preferences. This research was
carried out to determine secondary school students’ attitudes towards STEM and their interest towards professions in STEM fields, on the basis of various variables to reveal the relationship between them.
Relational screening model, among quantitative research methods, was used in the research. The research
population consists of secondary school students within the boundaries of Adilcevaz District of Bitlis
Province, and the sample consists of 436 students receiving education in these schools. The Questionnaire
on Interest in Science, Technology, Mathematics and Engineering Professions and the Questionnaire on
Attitude towards STEM were used as the data collection tools. The analysis of quantitave data obtained
from the questionnaires was performed using statistical package program. In the research, the
participating students’ attitudes towards STEM were found to be at a “positive” level. In the research, no
significant correlation was found between the students’ STEM attitudes and their gender, grade levels, the
locations of their schools. In the research, the students’ interest levels towards the professions in STEM
fields were found to be at a “positive” level. A significant relationship was detected between the students’
interest towards professions in STEM fields and their grade levels. No significant relationship was
detected between their interest towards professions in STEM fields and their gender, the locations of their
schools. It was found that there is a high positive relationship between the students’ STEM attitude scores
and their scores of interest towards professions in STEM fields. Suggestions were made based on the
results of the study.

Anahtar Kelimeler

STEM, attitude towards STEM, interest towards professions in STEM fields, secondary school students

Kaynakça

• Akgündüz, D., Aydeniz, M., Çakmakçı, G., Çavaş, B., Çorlu, M. S., Öner, T. ve Özdemir, S. (2015). STEM eğitimi türkiye raporu: günün modası mı yoksa gereksinim mi? İstanbul, Türkiye: İstabul Aydın Üniversitesi. 24.03.2018 tarihinde http://www.aydin.edu.tr/belgeler/IAU-STEM-Egitimi-Turkiye-Raporu-2015.pdf adresinden erişilmiştir.
• Aydın, G., Saka, M., & Guzey, S. (2017). 4-8. sınıf öğrencilerinin fen, teknoloji, mühendislik, matematik (STEM= FeTeMM) tutumlarının incelenmesi. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 13(2), 787-802.
• Balçın, M. D. ve Ergün, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin mühendislik algılarının belirlenmesi. I. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu (USEAS 2017), Antalya. Tam Metin Bildiri Kitabı, 153-164.
• Baran, E., Canbazoğlu Bilici, S. ve Mesutoğlu, C. (2015). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) spotu geliştirme etkinliği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED), 5(2), 60-69.
• Beiber, M. E. (2008). Literature overview: Motivational factors in STEM: Interestand self-concept. http://www.engr.psu.edu/awe/misc/ARPs/ARP_SelfConcept_Overview_122208.pdf adresinden 02.04.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Bozgeyikli, H., Durmuşçelebi, M. ve Akyar, M. (2018). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin fetemm (fen , teknoloji, matematik, mühendislik) mesleklerine yönelik ilgileri ile meslek kararı verme yetkinlikleri arasındaki ilişki. 27. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi, 18-22 Nisan, Antalya.
• Britner, S. L., & Pajares, F. (2006). Sources of science self-efficacy beliefs of middle school students. Journal Of Research in Science Teaching, 43(5), 485-499.
• Brown, P. L., Concannon, J. P., Marx, D., Donaldson, C. W., & Black, A. (2016). An examination of middle school students' stem self-efficacy with relation to interest and perceptions of STEM. Journal of STEM Education: Innovations and Research, 17(3), 27-38.
• Bryan, L. A., Moore, T. J., Johnson, C. C., & Roehrig, G. H. (2016). Integrated STEM education. In C. C. Johnson, E. E. Peters-Burton, & T. J. Moore (Eds.), STEM road map: A framework for integrated STEM education (pp. 23-37). NY: Routledge Taylor & Francis Group.
• Buxton, C. A. (2001). Modeling science teaching on science practice? Painting a more accurate picture through an ethnographiclab study. Journal of Research in ScienceTeaching, 38(4), 387-407.
• Calkins, L. N., &Welki, A. (2006). Factors that influence choice of major: Why some students never considereconomics? International Journal of SocialEconomics, 33(8), 547-564.
• Catsambis, S. (1994). The path to math: Gender and racial-ethnic differences in mathematics participation from middle school to high school. Sociology of Education, 67, 199-215.
• Chen, P., & Zimmerman, B. (2007). A cross-national comparison study on the accuracy of self-efficacy beliefs of middle-school mathematics students. The Journal of Experimental Education, 75(3), 221-224.
• Christensen, R., & Knezek, G. (2017). Relationship of middle school student STEM interest to career intent. Journal of Education in Science, Environment and Health, 3(1), 1-13.
• Çevik, M. (2018). Impacts of the project based (PBL) science, technology, engineering and mathematics (STEM) education on academic achievement and career interests of vocational high school students. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 8(2), 281-306.
• Ceylan, S. (2014). Ortaokul fen bilimleri dersindeki asitler ve bazlar konusunda fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) yaklaşımı ile öğretim tasarımı hazırlamasına yönelik bir çalışma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Cheryan, S., Plaut, V. C., Davies, P. G., & Steele, C. M. (2009). Ambient belonging: How stereotypical cues impact gender participation in computer science. Journal of Personality and Social Psychology, 97, 1045-1060.
• Christensen, R., Knezek, G., Tyler-Wood, T., & Gibson, D. (2014). Longitud in alanalysis of cognitive constructs fostered by STEM activities for middle school students. Knowledge Management & E-Learning, 6(2), 103-122.
• Cleaves, A. (2005). The formation of science choices in secondary school. International Journal of Science Education, 27(4), 471-486.
• Corlu, M. S., Capraro, R. M., & Capraro, M. M. (2014). FeTeMM eğitimi ve alan öğretmeni eğitimine yansımaları. Eğitim ve Bilim, 39(171), 74-85.
• Çevik, M. (2018). Impacts of the project based (PBL) science, technology, engineering and mathematics (STEM) education on academic achievement and career interests of vocational high school students. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 8(2), 281-306.
• Dabney, K., Almarode, J., Tai, R. H., Sadler, P. M., Sonnert, G., Miller, J., & Hazari, Z. (2012). Out of school time science activities and their association with career interest in STEM. International Journal of Science Education, Part-B, 2(1), 63-79.
• Else-Quest, N. M., Mineo, C. C., & Higgins, A. (2013). Math and science attitudes and achievement at the intersection of gender and ethnicity. Psychology of Women Quarterly, 37(3), 293-309.
• Ergün, A. ve Balçın, M. D. (2018a). Ortaokul öğrencilerinin mühendis algılarının çizimler aracılığıyla belirlenmesi. Uluslararası Bilim ve Eğitim Kongresi, 23-25 Mart, Afyon.
• Ergün, A. ve Balçın, M. D. (2018b). Perceptions and attitudes of secondary school students towards engineers and engineering. Journal of Education and Practice, 9(10), 90-106.
• Eroğlu, S. ve Bektaş, O. (2016). STEM eğitimi almış fen bilimleri öğretmenlerinin STEM temelli ders etkinlikleri hakkındaki görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(3), 43-67.
• Fouad, N. A., & Smith, L. P. (1996). A test of a social cognitive model for middle school students: Math and science. Journal of Counseling Psychology, 43(3), 338–346.
• Gallant, D. J. (2010). Science, technology, engineering, and mathematics (STEM) education. ed: McGraw-Hill Education. 01.04.2018 tarihinde https://www. mheonline. com/glencoemath/pdf/stem_education.pdf adresinden erişilmiştir.
• Gonzalez, H. B., & Kuenzi, J. J. (2012). Science, technology, engineering, and mathematics (STEM) education: A primer. Congressional Research Service, Library of Congress.
• Gottfredson, L. S. (2002). Gottfredson’s theory of circum scription, compromise and selfcreation. D. Brown & Associates (Eds.). In Career choice and development (pp.101-106). Bensenville: Scholastic Testing Service.
• Gökbayrak, S. ve Karışan, D. (2017). Altıncı sınıf öğrencilerinin fetemm temelli etkinlikler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-40.
• Gülen, S. (2016). Fen-teknoloji-mühendislik ve matematik disiplimlerine dayalı argümantasyon destekli fen öğrenme yaklaşımının öğrencilerin öğrenme ürünlerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Gülhan, F. ve Şahin, F. (2016). Fen-teknoloji-mühendislik-matematik entegrasyonunun (STEM) 5. sınıf öğrencilerinin bu alanlarla ilgili algı ve tutumlarına etkisi. International Journal of Human Sciences, 13(1), 602-620.
• Karakaya, F., & Avgın, S. S. (2016). Effect of demographic features to middle school students’ attitude towards FeTeMM (STEM). International Journal of Human Sciences, 13(3), 4188-4198.
• Karakaya, F., Avgın, S. S. ve Yılmaz, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin fen-teknoloji-mühendislik-matematik (FeTeMM) mesleklerine olan ilgileri. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 36-53.
• Kennedy, T. , & Odell, M. (2014). Engaging students in STEM education. Science Education International, 25(3), 246-258.
• Koyunlu Unlu, Z., Dokme, I., & Unlu, V. (2016). Adaptation of the science, technology, engineering, and mathematics career interest survey (STEM-CIS) into Turkish. Eurasian Journal of Educational Research, 63, 21-36.
• Kozcu-Çakır, N., Şenler, B. ve Göçmen-Taşkın, B. (2007). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin fen bilgisi dersine yönelik tutumlarının belirlenmesi. Journal of Turkish Educational Sciences, 5(4), 637-655.
• Kuechler, W. L., McLeod, A., & Simkin, M. G. (2009). Why don’t more students major in IS? Decision Sciences Journal of Innovative Education, 7(2), 463-488.Külçe, C. (2005). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin fen bilgisi dersine yönelik tutumları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Lamb, R., Akmal, T., & Petrie, K. (2015). Development of a cognition-priming model describing learning in a STEM classroom. Journal of Research in Science Teaching, 52 (3), 410-437.
• Langdon, D., McKittrick, G., Beede, D., Khan, B., & Dom, M. (2011). STEM: Good jobs now and for the future. U.S. Department of Commerce Economics and Statistics Administration, 3(11), 2. 30.03.2018 tarihinde http://www.esa.doc.gov/sites/default/files/stemfinalyjuly14_1.pdf adresinden erişilmiştir.
• Lindahl, B. (2007). A longitudinal study of students’ attitude stowards science and choice of career. Paper presented at annual meeting of the National Association for Research in Science Teaching, New Orleans, LA.
• Lovelace, M., & Brickman, P. (2013). Best practices for measuring students’ attitudes toward learning science. CBE-Life Sciences Education, 12(4), 606-617.
• Ma, X., & Kishor, N. (1997). Assessing the relationship between attitude toward mathematics and achievement in mathematics: A meta-analysis. JournalforResearch in Mathematics Education, 28(1), 27-47.
• Mahoney, M. P. (2009). Student attitude toward STEM: Development of an instrument for high school STEM-basedprograms (Unpublished PhD thesis). The Ohio State University.
• Maltese, A. V., & Tai, R. H. (2010). Eyeballs in the fridge: Sources of early interest in science. International Journal of Science Education, 32(5), 669-685.
• MEB, (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Moore, T.J., Stohlmann, M.S., Wang, H.-H., Tank, K.M., & Roehrig, G.H. (2013). Implementation and integration of engineering in K-12 STEM education. In J. Strobel, S. Purzer, & M. Cardella (Edt.), Engineering in precollege settings: Research into practice. Rotterdam, the Netherlands: Sense Publishers.
• Morrison, J. S. (2006). Attributes of STEM education: The students, the academy, the classroom. TIES STEM Education Monograph Series. Baltimore: Teaching Institute for Excellence in STEM.
• Munro, M., & Elsom, D. (2000). Choosing science at 16: The influences of science teacher sand careers advisers on pupils’ decisions about science subjects and science and technology careers. Cambridge: CRAC. 17.04.2018 tarihinde https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED448334.pdf adresinden alınmıştır.
• Murphy, M. C., Steele, C., & Gross, J. (2007). Signaling threat: How situational cues affect women in math, science, and engineering settings. Psychological Science, 18, 879-885.
• Oh, Y. J.,Jia, Y., Lorentson, M., & Labanca, F. (2012). Development of the educational and career interest scale in science, technology, and mathematics for high school students. Journal of Science Education and Technology, 22(5), 780-790.
• Osborne, J.,Simon, S., & Collins, S. (2003). Attitudes towards science: A review of the literature and its implications. International Journal of ScienceEducation, 25(9), 1049-1079.
• Ostler, E. (2012). 21st century STEM education: A tactical model for long-range success. International Journal of Applied Science and Technology, 2(1), 28-33.
• Pajares, F., Britner, S. L., & Valiante, G. (2000). Relation between achievement goals and self-beliefs of middle school students in writing and science. Contemporary Educational Psychology, 25, 406-422.
• Pekbay, C. (2017). Fen teknoloji mühendislik ve matematik etkinliklerinin ortaokul öğrencileri üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Shahali, E. H. M., Halim, L., Rasul, M. S., Osman, K., & Zulkifeli, M. A. (2017). STEM Learning through Engineering Design: Impact on Middle Secondary Students’ Interest towards STEM. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 13(5), 1189-1211.
• Sjaastad, J. (2012). Sources of Inspiration: The role of significant persons in young people’schoice of science in higher education. International Journal of ScienceEducation, 34(10), 1615-1636.
• Smith, J., & Karr-Kidwell, P. (2000). The interdisciplinary curriculum: a literary review and a manual for administrators and teachers. 24.03.2018 tarihinde http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED443172.pdf adresinden erişilmiştir.
• Stohlmann, M., Moore, T., & Roehrig, G. H. (2012). Considerations for teaching integrated STEM education. Journal of Pre-college Engineering Education Research, 2(1), 28-34.
• Şahin, A., Ayar, M. C. ve Adıgüzel, T. (2014). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik içerikli okul sonrası etkinlikler ve öğrenciler üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 14(1), 1-26.
• Tapia, M., & Marsh, G. E. (2004). An instrument to measure mathematics attitudes. Academic Exchange Quarterly, 8(2), 16.
• Tarkın-Çelikkıran, A. ve Aydın-Günbatar, S. (2017).Kimya öğretmen adaylarının FeTeMM tutumlarının incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi,14(1), 1624-1656.
• TIMSS [Uluslararası Eğitim Başarılarını Değerlendirme Kuruluşu [International Association for the Evaluation of Educational Achievement)]. (2016). TIMSS 2015 and TIMSS advanced 2015 Internatıonal results. Erişim adresi: http://timssandpirls.bc.edu/
• Tindall, T., & Hamil, B. (2004). Gender disparity in science education: The causes consequences and solutions. Education, 125(2), 282-295.
• Unfried, A., Faber, M., & Wiebe, E. (2014). Gender and student attitudes towards cience, technology, engineering, and mathematics. The Friday Institute for Educational Innovation at North Carolina State University.
• Unfried, A.,Faber, M., Stanhope, D. S. ve Wiebe, E. (2015). The development and validation of a measure of student attitudes toward science, technology, engineering, and math (S-STEM). Journal of Psycho educational Assessment, 33(7), 622-639.
• Yıldırım, B. (2013). Amerika, AB Ülkeleri ve Türkiye’de STEM Eğitimi. 22. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 5-7 Eylül, Osmangazi Üniversitesi.
• Yıldırım, B. ve Altun, Y. (2015). STEM eğitim ve mühendislik uygulamalarının fen bilgisi laboratuar dersindeki etkilerinin incelenmesi. El-Cezeri Journal of Science and Engineering, 2(2), 28-40.
• Yıldırım, B. ve Selvi, M. (2015). Adaptation of STEM attitude scale to Turkish. Turkish Studies, 10(3), 1107-1120.
• Yılmaz, H., Koyunkaya, M. Y., Güler, F. ve Güzey, S. (2017). Fen, teknoloji, mühendislik, matematik (STEM) eğitimi tutum ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1787-1800.