R&D in Health Services: A Literature Review

Yıl 2022, , 241 - 261, 30.11.2022

Nurşen Aydın

https://doi.org/10.5824/ajite.2022.04.002.x

Öz

The aim of this research is to examine the R&D activities in the health sector in Turkey and in the world. The literature review was conducted within Kitchenham's (2004) "systematic literature review" framework. Within the scope of this research, six databases were searched under the titles of "R&D in healthcare" and "sağlık hizmetlerinde Ar-Ge". 27 of the accessed articles were examined according to the content of the study. Health-related R&D studies are generally project-based studies on a specific study subject. There is no model in the literature that will ensure that R&D activities are carried out systematically by cooperating at the national or international level within the research on R&D in health services. This situation causes disorganization and waste of resources in R&D activities for health services. For this reason, it is necessary to establish a network organization at both national and international levels in order to carry out R&D activities in health services.

Anahtar Kelimeler

R&D in Health Services, Health Management, Healthcare, Innovation

Sağlık Hizmetlerinde Ar-Ge: Bir Literatür Taraması

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de ve dünyada sağlık sektöründeki Ar-Ge faaliyetlerini incelemektir. Literatür taraması, Kitchenham'ın (2004) "sistematik literatür taraması" çerçevesinde yapılmıştır. Bu araştırma kapsamında “sağlık hizmetlerinde araştırma ve geliştirme” ve “research and development in healthcare” başlıkları altında altı veri tabanı araştırılmıştır. Ulaşılan makalelerden 27 tanesi çalışma kapsamında incelenmiştir. Sağlıkla ilgili çalışmalarda Ar-Ge genellikle belirli bir çalışma konusu üzerinde proje bazlı çalışmadır. Nadiren birden fazla ülkeyi kapsayan çalışmalar vardır. Mevcut literatürde sağlık hizmetlerinde Ar-Ge araştırmalarında ulusal veya uluslararası düzeyde iş birliği yapılarak Ar-Ge faaliyetlerinin sistemli bir şekilde yürütülmesini sağlayacak bir model bulunmamaktadır. Bu durum sağlık hizmetlerine yönelik Ar-Ge faaliyetlerinde dağınıklığa ve kaynak israfına neden olmaktadır. Bu nedenle sağlık hizmetlerinde Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi için hem ulusal hem de uluslararası düzeyde bir ağ organizasyonun oluşturulması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Hizmetlerinde Ar-Ge, Sağlık Yönetimi, Sağlık hizmeti, Yenilik

Kaynakça

• Abuduxike, G. ve Aljunid, S. M. (2012). Development of health biotechnology in developing countries: Can private-sector players be the prime movers? Biotechnology Advances, 30(6), 1589–1601. https://doi.org/10.1016/j.biotechadv.2012.05.002
• AIFD. (2012). Türkiye ilaç sektörü vizyon 2023 raporu. Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği. (10.10.2022). https://www.aifd.org.tr/wp-content/uploads/2017/03/AIFD-VIZYON-2023-RAPORU.pdf
• Aksay, K. ve Orhan, F. (2013). Hastanelerde inovasyon sürecinin risk yönetimi bağlamında değerlendirilmesi: Bir model önerisi. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3), 10–23. www.csgb.gov.tr
• Aydın, N. (2014, 14-16, May). The model proposal for research and development activities in the health sector. 1st International Balkan Conference on Health Sciences, 16. Edirne, Türkiye.
• Aydın, N. (2022a, 10-13, September). Artificial intelligence in health services in Turkey. 1st International Conference on Innovative Academic Studies, 50. Konya, Türkiye. ISBN: 978-625-00-9323-8
• Aydın, N. (2022b, 10-13, September). The importance of domestic medical device manufacturing in Turkey. 1st International Conference on Innovative Academic Studies, 85. Konya, Türkiye. ISBN: 978-625-00-9323-8
• Bahadori, M. ve Nejati, M. (2011). Influential determinants in human resources development: A study of the managers in the health services sector. Health MED, 5(5), 182–184. http://www.academma.edu/1061894/Influenttal_Determmnants__n_Human_Resources_Development_a_study_of_the_managers__n_the_health_ser
• Bowling, A. (2002). Research methods in health : İnvestigating health and health services. Open University Press. Berkshire, England.
• Burger, N. E., Kopf, D., Spreng, C. P., Yoong, J. ve Sood, N. (2012). Healthy firms: Constraints to growth among private health sector facilities in Ghana and Kenya. PLoS ONE, 7(2), 1–9. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0027885
• Can, N. (2001). Avrupa Birliği’nde ve Türkiye’de sağlık sektöründe araştırma-geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri. Sağlık Bakanlığı, Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/1406,argepdf.pdf?0
• Demir, A. Z. (2014). Ar-Ge ve inovasyon tercihlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Ebi, K. L. ve Gamble, J. L. (2005). Summary of a workshop on the development of health models and scenarios: Strategies for the future. Environmental Health Perspectives, 113(3), 335–338. https://doi.org/10.1289/ehp.7380
• Eren, H. ve Gelmez, E. (2022). Ülkelerin inovasyon performansına göre kümelenmesi: Entropi, copras ve aras yöntemleriyle değerlendirilmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(3), 1546–1565. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1153211
• Eser Özen, A. (2015). Seçilmiş göstergelerle Türkiye imalat sanayiinin analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi , 5, 140–162.
• Ghorbani, N. R., Ahamdi, M., Sadoughi, F., Abadi, A. ve Ghanei, M. (2012). Developing research information system in health sector: a delphi study. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 6(8), 124–132.
• Gibbons, D. E. (2007). Interorganizational network structures and diffusion of information through a health system. American Journal of Public Health, 97(9), 1684–1692. https://doi.org/10.2105/AJPH.2005.063669
• Greenfield, D. ve Braithwaite, J. (2008). Health sector accreditation research: A systematic review. International Journal for Quality in Health Care, 20(3), 172–183. https://doi.org/10.1093/intqhc/mzn005
• Harper, J. ve Strote, G. (2011). Afghanistan pharmaceutical sector development: problems and prospects. Southern Med Review, 4(1), 29–39. https://doi.org/10.5655/smr.v4i1.75
• Helfrich, C. D. (2004). Exploring a model of innovation implementation: Cancer prevention and control trials in community clinical oncology program research bases [Unpublished Doctor of Philosophy]. University of North Carolina at Chapel Hill.
• Helfrich, C. D., Damschroder, L. J., Hagedorn, H. J., Daggett, G. S., Sahay, A., Ritchie, M., Damush, T., Guihan, M., Ullrich, P. M. ve Stetler, C. B. (2010). A critical synthesis of literature on the promoting action on research implementation in health services (PARIHS) framework. Implementation Science, 5(82), 2–20. https://doi.org/10.1186/1748-5908-5-82
• Hoffman, S. J. ve Rottingen, J.-A. (2012). Assessing implementation mechanisms for an international agreement on research and development for health products. Bulletin of the World Health Organization, 90(11), 854–863. https://doi.org/10.2471/BLT.12.109827
• Idowu, B., Adagunodo, R. ve Adedoyin, R. (2006). Information technology infusion model for health sector in a developing country: Nigeria as a case. Technology and Health Care, 14, 69–77.
• Kılıç, D. ve Çalışkan, Z. (2013). Sağlık hizmetleri kullanımı ve davranışsal model. NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 192–206.
• Kiper, M. (2013). Biyoteknoloji sektörel inovasyon sistemi: Kavramlar, Dünya’dan örnekler, Türkiye’de durum ve çıkarımlar. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı. www.ttgv.org.tr
• Kitchenham, B. (2004). Procedures for performing systematic reviews. Software Engineering Group, Department of Computer Science, Keele University. https://www.inf.ufsc.br/~aldo.vw/kitchenham.pdf adresinden 10.10.2022 tarihinde alınmıştır.
• Koç, K. ve Mente, A. (2017). İnovasyon kavramı ve üniversite-sanayi-devlet işbirliğinde üçlü sarmal modeli. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 22 Mart.
• Küçük, A. (2019). Türkiye’nin sağlık Ar-Ge politikasında kamu-özel ortaklığı (KÖO) modelinin önemi. Turkish Studies-Social Sciences, 14(6), 3211–3229. https://doi.org/10.29228/turkishstudies.39248
• Manso De Mello Vianna, C., Caetano, R., Ortega, J. A., Otavio de Figueire Façanha, L., Bittencourt Gonzalez Mosegui, G., Siqueira, M. ve Barros Costa, T. (2007). Flows of financial resources for health research and development in Brazil, 2000–2002. Bulletin of the World Health Organization, 85(2), 124–130.
• MÜSİAD. (2012). Küresel rekabet için Ar-Ge ve inovasyon. www.mü[e-mail] adresinden 10.10.2022 tarihinde alınmıştır.
• OECD. (1995). Canberra Kılavuzu: Bilimsel ve teknolojik faaliyetlerin ölçümü bilim ve teknolojiye ayrılmış insan kaynaklarının ölçümü hakkında kılavuz. (TÜBİTAK çev). TÜBİTAK. https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/canberra_tr.pdf adresinden 10.10.2022 tarihinde alınmıştır.
• OECD. (2002a). Frascati Kılavuzu: Araştırma ve deneysel geliştirme taramaları için önerilen standart uygulama. (TÜBİTAK çev). TÜBİTAK. www.tubitak.gov.tr adresinden 10.10.2022 tarihinde alınmıştır.
• OECD. (2002b). Oslo Kılavuzu: Yenilik verilerinin toplanması ve yorumlanması için ilkeler. (TÜBİTAK çev). TÜBİTAK. www.copyright.com adresinden 10.10.2022 tarihinde alınmıştır.
• Özcan, B. ve Arı, A. (2014). Araştırma-geliştirme harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel veri analizi. Maliye Dergisi, 166, 39–55.
• Phillips, K. A. (2007). The application of business models to medical research: Interviews with two founders of directed-philanthropy foundations. Health Affairs, 26(4), 1181–1185. https://doi.org/10.1377/hlthaff.26.4.1181
• Robertson, A. S., Stefanakis, R., Joseph, D. ve Moree, M. (2012). The impact of the us priority review voucher on private-sector investment in global health research and development. PLoS Neglected Tropical Diseases, 6(8), 1–5. https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0001750
• Ruger, J. P. (2012). Global health governance as shared health governance. J Epidemiol Community Health, 66(7), 653-661.
• Şahin, T., Yalaza, S., Bekdemir, B. ve Konukuoğlu, R. (2015). Sağlık alanı Ar-Ge faaliyetleri çalıştay raporu. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu, Eğitim Araştırma ve Geliştirme Daire Başkanlığı. www.tkhk.gov.tr adresinden 10.10.2022 tarihinde alınmıştır.
• Seiguer, E. (2007). Innovation and incentives in pharmaceutical research and development [Unpublished Doctor of Philosophy ]. Harvard University.
• Şengün, H. (2016). Sağlık hizmetleri sunumunda ınovasyon. Haseki Tip Bulteni, 54(4), 194–198. https://doi.org/10.4274/haseki.3057
• Simiyu, K., Masum, H., Chakma, J. ve Singer, P. A. (2010). Turning science into health solutions: KEMRIs challenges as Kenya’s health product pathfinder. BMC International Health and Human Rights, 10(SUPPL. 1), 1–9. https://doi.org/10.1186/1472-698X-10-S1-S10
• Tarım, M. (2014). Sağlık politikaları ve Ar-Ge. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 32, 12–15.
• TÜBİTAK. (2005). Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu onbirinci toplantısı kararı (10 Mart 2005). TÜBİTAK. https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/btyk/11/11btyk_karar.pdf
• TÜBİTAK. (2013). Sağlık alanının öncelikli alan olması (2013/106). TÜBİTAK. https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/64_2013_106.pdf
• Tuncer, E. (2022). Avrupa birliği adaylık sürecinde Türkiye’nin girişimcilik politikası analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(1), 503–522. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nevsosbilen/article/1040433
• WHO. (1996). Ad hoc committee on health research relating to future intervention options. Investing in health research and development. Document TDR/Gen/96.1) http://www.who.int/tdr/publications/tdr-research-publications/investing-in-health/en/