Etik ve İnternet: BT Öğrencileri Üzerinde Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması

Yıl 2018, , 55 - 74, 01.01.2018

Adem Özdemir Emin İbili

https://doi.org/10.5824/1309-1581.2018.1.004.x

Öz

Araştırmanın amacı bilişim bölümlerindeki lisans ve lisansüstü öğrencilerinin internet teknolojilerini etik kullanım düzeylerinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini 2016-2017 eğitim-öğretim yılında üç farklı üniversitede öğrenim görmekte olan 491 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu ve internet etik kullanım ölçeği oluşturmaktadır. İnternet kullanım etiği ölçeği maddelerinin geçerliliği ise Lawshe tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. İnceleme sonucuna göre 0.05 anlamlılık düzeyinde geçerlilik oranı 0.73 olarak bulunmuştur. Ölçeğin kapsam geçerlilik indeksi 0.95 olarak bulunmuş. Ölçeğin tamamı için ise Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı 0.916 bulunmuştur. Uzman görüşleri ve kapsam geçerlilik oranları doğrultusunda oluşturulan 38 maddelik ölçek formu Temel İlkeler, Dürüstlük, Güvenlik, Sağlıklı İnternet Kullanımı, Çevrimiçi Nezaket, Telif Hakkı olmak üzere altı boyuttan oluşmaktadır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde SPSS 22 programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda kız öğrencilerin interneti etik kullanım düzeylerinin daha yüksek olduğu, ailelerinin gelir düzeyi arttıkça interneti etik kullanım düzeylerinin azaldığı ve öğrencilerin web tasarımı ve programlama düzeyleri arttıkça interneti etik kullanım düzeylerinin azaldığını bulunmuştur. Ayrıca öğrencilerin bölümlerine, interneti kulanım amaçlarına ve internet kullanım sürelerine göre öğrencilerin internetin etik kullanım düzeylerinin farklılaştığı bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Etik, İnternet Etiği, İnterneti Etik Kullanım Düzeyi

Ethics and The Internet: A Study of Reliability and Validity on It Students

Öz

The aim of the research is to examine the ethical use levels of Internet technologies of undergraduate and graduate students in the information departments. The sample of the study was conducted with 491 students studying at three different universities during the academic year of 2016-2017. The data of the research conducted in the screening model were obtained from the personal information form developed by the researchers and from the internet ethical usage scale. The validity of internet use scale items was analyzed using Lawshe technique. The validity of the scale was 0.73 and the Cronbach Alpha reliability coefficient was 0.916 for the scale. The 38-item scale form formed in line with expert opinions and coverage validity consists of six dimensions including Basic Principles, Honesty, Security, Healthy Internet Usage, Online Courtesy, Copyright. SPSS 22 program was used in the analysis of the data obtained in the research. As a result of the research it was found that ethnic use levels of females were higher than that of males, ethical usage levels of internet decreased as the income level of the students' families increased and as the web design and programming levels of the students increased, the internet ethical usage levels decreased. In addition, it was found that ethical usage levels of internet according to students' sections are significant in terms of all dimensions. According to internet usage aims and internet usage periods, students' ethical usage levels of internet have been found different

Anahtar Kelimeler

Ethic, Internet Ethics, Internet Ethical Use Level

Kaynakça

• Çelen, F. K. (2012). Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Kullanımında İlköğretim Öğrencilerinin Etik Olmayan Davranışlara İlişkin Görüşlerin İncelenmesi.
• Çetinkaya, B. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde siber zorbalığın yaygınlığı.
• Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Enstitüsü.
• Özaydın, B. (2010). Teknoloji Kültürü ve Etik. Isparta, Türkiye: Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Adam, A. (2000). Gender and Computer Ethics. Computers and Society, 17-24.
• Arıcak, O. T. (2009). Üniversite Öğrencilerindeki Siber Zorbalık Davranışlarının Bir Yordayıcısı Olarak Psikiyatrik Belirtiler. Eurasian Journal of Educational Research, 167- 184.
• Arıcak, O. T. (2011). Siber Zorbalık: Gençlerimizi Bekleyen Yeni Tehlike. Kariyer Penceresi, 10-12.
• Arslan, Z. (2003). ABD Yüksek Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü, Liberal Düşünce Topluluğu. Ankara: Avrupa Komisyonu Cantekin Matbaası.
• Ayas, T. (2012). Tle Relationship Between Internet and Computer Game Addiction Level and Shyness Among High School Student. Educational Sciences: Theory and Practice, 632-636.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal Bilimciler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akaddemi.
• Büyükfiliz, B. (2016). 18-25 Yaş Arası Genç Yetişkinlerde Problemli İnternet Kullanımı ve İletişim Becerileri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baker, Ö., & Kavşut, F. (2007). Akran Zorbalığının Yeni Yüzü: Siber Zorbalık. Eurasian Journal Of Educational Research, 31-42.
• Baloğlu, Ç. (2006). İfade Özgürlüğü. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Beder, A., & Ergün, E. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Güvenli İnternet Kullanım Durumlarının Belirlenmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 23-41.
• Cerrah, İ. (2001, Mart 24). Bilişim teknolojileri ve etik. Bilişim ve internet teknolojilerinin ceza hukuku açısından doğurduğu yeni sorunlar. (s. 15-29). Bursa: Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı.
• Dülger, M. V. (2004). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde Düşünce Özgürlüğü. İstanbul: Galatasaray Üniversitesi Yayını.
• Dedeoğlu, G. (2001). Etik ve Bilişim. Ankara: Türkiye Bilişim Derneği Yayınları.
• Dedeoğlu, G. (2006). Bilişim Toplumu ve Etik Sorunlar. Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
• Durak Batıgün, A., & Kılıç, N. (2011). İnternet Bağımlılığı: Kişilik Özellikleri, Psikolojik Belirtiler, Sosyal Destek ve İlişkili Bazı Sosya-demografik Değişkenler Arasındaki İlişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 1-10.
• Erdem, Z. (2008). Öğretmen Adaylarının Bilişim Teknolojilerini Kullanımlarının Etik Açıdan Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ersoy, A., & Özden, M. (2011). Öğretmen Adaylarının Ödevlerinde İnternetten İntihal Yapmlarında Öğretim Elemanının Rolüne İlişkin Görüşleri. İlköğretim Online, 608- 619.
• Esen, E., & Siyez, D. M. (2011). Ergenlerde İnternet Bağımlılığını Yordayan Psiko-sosyal Değişkenlerin İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 127-138.
• Fidan, M. (2016). Bilişim Etiği Boyutlarına Göre Bilişim Teknolojileri Ve Yazılım Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 1641-1654.
• Gökmen, Ö. F., & Akgün, Ö. E. (2014). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Öğretmen Adaylarının Bilişim Güvenliği Bilgilerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61-84.
• Gattiker, U. E., & Kelley, H. (1999). Morality And Computer: Attitudes And Differences In Moral Judgments. Information Systems Research, 233-254.
• Genç, Z., Kazez, H., & Fidan, A. (2013). Çevrimiçi Etik Dışı Davranışlarının Belirlenmesi İçin Bir Ölçek Uyarlama Çalışması,. Akademik Bilişim 2013 (s. 194-197). Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Haines, R., & Leonard, L. K. (2007). Individual Characteristics and Ethical Decisionmaking in an IT context. Journal of Management & Data Systems,, 5-20.
• Ünver, H. (2016). Siber Zorbalık ile Problemli İnternet Kullanımı ve Riskli Internet Davranışı Arasındaki İlişki ve Bu Değişkenlerin Çeşitli Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karagöz, K. (2004). İfade Özgürlüğü ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Sınırlandırılması Sorunu. Ankara, Türkiye: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karahisar, T. (2014). İnternette Çocukları Bekleyen Riskler ve Medya Okuryazarlığı. The Turkish Online Journal of Design,Art and Communication, 82-95.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel Araştırma Yönetmi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kavza, U. (2010). Veri Madenciliğinde Mahremiyetin Sağlanması. Yüksek Lisans Tezi.
• Kocaeli: Gebze Yüksek teknoloji Enstitüsü Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kazaskeroğlu, E., Özpınar , A., & Öz, Ö. (2010). Bilgiye Erişim, Paylaşım Ve Bilgi Teknolojileri Alanında Etik Olmayan Davranışlar Ve Sebepleri. Ankara, Türkiye: III. Ağ ve Bilgi Güvenliği Sempozyumu.
• Kiera, J., & Cronan, T. (1998). How Men And Woman View Ethics. Communications Of The ACM, 70-76.
• Kuzu, E. B., & Becit, G. (2008). Bilgisayar Etiği Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Programlarında Kendine Ne Kadar Yer Buluyor?,. 8th International Education Technology Conference, (s. 284-288). Eskişehir.
• Lau, W., & Yuen, A. (2014). Internet Ethics Of Adolescents: Understanding Demographic Differences. Computer & Education, 378-385.
• Mason, R. O. (1986). Four Ethical Issues of Information Age. Mıs Quarterly, 5-11.
• Metin, M. (2015). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Peker , A., & Eroğlu, Y. (2010). Erkek Öğrencilerde Siber Zorba ve Kurban Olmanın Yordayıcısı Olarak İnternet Bağımlılığı. 4. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu (s. 862-867). Konya: Maya Akademi.
• Perry, B. (2010). Exploring Academic Misconduct: Some Insights Into Student Behaviour. Active Learning In Higher Education, 97-108.
• Solmaz, B., Tekin, G., Herzem, Z., & Demir, M. (2013). İnternet ve Sosyal Medya Kullanımı Üzerine Bir Uygulama. Selçuk İletişim, 23-32.
• Şahin, C. (2011). An Analysis of Internet Addiction Levels of Individuals According to Various Variables. The Turkish Online Journal of Education Technology, 60-66.
• Türk Ceza Kanunu. (2004). http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5237.html adresinden alındı
• Türk Patent Enstitüsü. (2013). Fikri Mülkiyet ve Küçük Orta Ölçekli İşletmler.
• http://www.turkpatent.gov.tr/dosyalar/yayinlar/bilgikitapciklari/fikrimlkytkobi.pdf adresinden alındı
• Takemura, T., Tanaka, H., & Matsuura , K. (2011). Analysis of Awareness Gap between Security Managers and Workers in an Organization with Regard to the Effectiveness of the Informations Security Measures. Journal of Information Prowessing, 253-262.
• Torun, Ö. (2007). Resmi Ortaokul Kurumlarında Öğrenim Gören Öğrencilerin İnternet Etiğine İlişkin Algılarının İncelenmesi. MArmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
• Tosun, N., Geçer, A., & Kaşıkçı, D. N. (2016). Öğretmen Adaylarının Internet Etiği Algıları ve Kontrol Odağı Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 2(4), 82-103.
• Uysal, Ö. (2006). Öğretmen Adaylarının Bilgisayar Etiğine İlişkin Görüşleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Vigra-Taglianti, F., Brambilla, R., Priotto, B., Angelino, R., Cuomo, G., & Diecidue, R. (2017). Problemmatic Internet Use Among High School Student
• Prevalence,Associated Factors and Gender Differences. Psychiatry Research, 163-171.
• Zeybek, G. (2011). Bilgisayar Meslek Dersi Alan Ortaöğretim Öğrencilerinin Bilişim Teknolojilerini Kullanımlarının Etik Açıdan İncelenmesi. Konya.