Dijital Çağın Masalını Z Kuşağından Dinlemek: Turkcell Dijital Zekâ Reklamının Göstergebilimsel Analizi

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 38, 175 - 192, 01.07.2019

Fadime Şimşek İşliyen

https://doi.org/10.5824/1309-1581.2019.3.008.x

Öz

Z kuşağının hayatında internet ve mobil iletişim araçları oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu sebeple z kuşağı, aynı zamanda “i-nesli” olarak da adlandırılmaktadır. Dijitalleşmenin yaygınlık kazanmasına bağlı olarak yakın gelecekte z kuşağını olumlu gelişmelerin yanında birtakım olumsuzluklar ve riskler de beklemektedir. Bu doğrultuda çalışmaya konu edilen Turkcell Dijital Zeka reklamı söz konusu noktaya işaret etmektedir. Turkcell, Dijital Zeka Projesi’ni tanıtmak için hazırladığı reklam filminde sözlü kültürün en önemli taşıyıcılarından biri olan masal anlatısı ile dijital kültürü ortak bir paydada buluşturmuştur. Reklam için dünyaca ünlü Kırmızı Başlıklı Kız masalı tercih edilmiştir. Söz konusu masalın dijital çağa uyarlandığı reklam filminde kırmızı başlıklı kızın elinde tablet olduğu görülmektedir. Tablet, reklamda dijitalleşmenin somut bir göstergesi olarak karşımıza çıkarken aynı zamanda z kuşağının ayırt edici özelliklerinden birine de işaret etmektedir. Bu açıdan reklam filmi gösterge düzeyinde oldukça zengin bir veri setine sahiptir. Çalışma kapsamında Turkcell Dijital Zeka reklamı göstergebilimsel açıdan analiz edilmiştir. Çalışmada, örnek reklamın anlamsal düzeyde farklı süreçlere işaret eden açık ve çağrışımsal boyutlarını ortaya koymak ayrıca örnek olay üzerinden genel manada reklamların çift katmanlı doğasına dikkat çekmek amaçlanmıştır. Reklam filminden belirli sahneler seçilerek, göstergeler tarafından üretilen anlamlar bu doğrultuda çözümlenmiştir. Görsel göstergebilimin kurucu teorisyenlerinden biri olan Roland Barthes’ın litaratüre kazandırdığı düzanlam ve yananlam kavramları çalışma için yol gösterici olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gösterge, yananlam, düzanlam, reklam, dijitalleşme, z kuşağı

Hearing the Tale of The Digital Age from Generation Z: Semiotic Analysis of Turkcell’s Digital Intelligence Advertisement Film

Öz

The Internet and mobile communication devices have a great place in the life of generation z. Therefore, generation z is also called as “generation i”. As digitalization has gained wide currency, generation z is to face some drawbacks and risks besides some positive developments. The Turkcell Digital Intelligence ad analyzed in this study in line with these projections also points out this issue. The ad done by Turkcell to introduce its Digital Intelligence Project, duly amalgamates storytelling, an important transmitter of oral culture and digital culture on a common ground. The Little Red Riding Hood, a world-famous fairy tale was chosen for the ad. In the ad, the little red riding hood was shown holding a tablet in her hand in the digitally adopted fairy tale, While the tablet seems to be a concrete indicator of digitalization, it also points out a distinguishing feature of generation z. In this respect, the ad film features a very rich data set in terms of semiotics. In this study, Turkcell Digital Intelligence ad is analyzed in terms of semiotics. The study aims to reveal overt and associational dimensions that indicate different processes at semantic level in the commercial, and to draw attention to bilayer nature of ad films. Certain scenes were chosen from the ad film, meanings engendered by signs were analyzed in line with this. The concepts of denotation and connotation coined by Roland Barthes, who is one of the founder theoretician of semiotics, functioned as loadstar for the study.

Anahtar Kelimeler

Sign, connotation, denotation, ad film, digitalization, generation z

Kaynakça

• Aamodt, S. ve Wang, S. (2018). Çocuğunuzun Beynine Hoş Geldiniz, (Çev. C. Duran), İstanbul: İndigo Kitap.
• Atabek, Ş. G. ve Atabek, Ü. (2007). Medya Metinlerini Çözümlemek/İçerik, Göstergebilim ve Söylem Çözümleme Yöntemleri, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Barnard, M. (2002). Sanat Tasarım ve Görsel Kültür, (Çev. G. Korkmaz), Ankara: Ütopya Yayınları.
• Barthes, R. (1977). Image Music Text, London: Fontana Press
• Barthes, R. (2009). Göstergebilimsel Serüven, (Çev. M. Rifat ve S. Rifat,) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Batı, U. (2013). Reklamın Dili, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Baudrillard, J. (2008) Tüketim Toplumu, (Çev. H. Deliceçaylı ve F. Keskin) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bourse, M. ve Yücel, H. (2012). İletişim Bilimlerinin Serüveni, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Chatfield, T. (2013). Dijital Çağa Nasıl Uyum Sağlarız, (Çev. L. Konca), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Coward, R. ve Ellis, J. (2008). Dil ve Maddecilik, (Çev. V. Kılıç) İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
• Çakmak, V. (2018). Mobil İletişim Kültürü Bağlamında Mobil Oyunlar: Yürü, Keşfet, Yakala, Biriktir, Pokemon GO , V. Çakmak ve S. Çavuş (Edt.) Dijital Kültür ve İletişim, (s.) Konya: Literatürk Academia.
• de Saussure, F. (1976). Genel Dilbilim Dersleri, (Çev. B. Vardar) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Emiroğlu, K. (2015). Gündelik Hayatımızın Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Erdoğan, İ. (2002). İletişimi Anlamak, Ankara: Erk Yayınları.
• Fiske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş, (Çev. S. İrvan) Ankara: Bilim Sanat.
• Goodman, M. (2016). Geleceğin Suçları/Dijital Dünyanın Karanlık Yüzü, (Çev. C. Özdemir), İstanbul: Timaş Yayınları.
• Gökçe, O. (2002). İletişim Bilimine Giriş/İnsanlararası İlişkilerin Sosyolojik Bir Analizi, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Guiraud, P. (1994). Göstergebilim, (Çev. M. Yalçın) Ankara: İmge Kitabevi.
• Günay, D. (2012). Görsel Göstergebilim ve İmgenin Anlamlandırılması, D. Günay ve A. Parsa (Edt.) Görsel Göstergebilim, İstanbul: Es Yayınları.
• Köktener, A. (2018). Gelenekselden Yeni Medya Okuryazarlığına Geçişte Bilgi Güvenilirliği ve Yalan Haber, O. Uçak (Edt.), Dijital Medya ve Gazetecilik, (s. 275-289) Konya: Eğitim Yayınevi.
• Lindstrom, M. (2014). Buy.ology, (Çev. Ü. Şensoy), İstanbul: Optimist.
• Marshall, G. (2009). Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. O. Akınhay ve D. Kömürcü) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Parsa, S. ve Parsa, A. F. (2012). Göstergebilim Çözümlemeleri, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Pastoureau, M. (1997). Şeytan Kumaşı/Çizgilerin ve Çizgili Kumaşın Tarihçesi, (Çev. İ. Yılmaz) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Rifat, M. (2009). Göstergebilimin ABC’si, İstanbul: Say Yayınları.
• Sancar, S. (2008). İdeolojinin Serüveni/Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme, Ankara: İmge Kitabevi.
• Sezer, M. Ö. (2012). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Twenge, J. M. (2018). i-Nesli, (Çev. O. Gündüz), İstanbul: Kaktüs Yayınları.
• Yücel, H. (2013). İmgeden Yoruma, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. İnternet
• Prensky, M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants I, On the Horizon (NCB University Press, Vol. 9 No. 5,. pp.1-6. Erişim adresi: https://edorigami.wikispaces.com/file/view/PRENSKY+- +DIGITAL+NATIVES+AND+IMMIGRANTS+1.PDF Erişim Tarihi: 12 Şubat 2018.
• https://www.cnnturk.com/teknoloji/tiktoktaki-buyuk-tehlike-uyari-geldi?page=2 (Erişim Tarihi: 2 Haziran 2019)
• https://www.medyaokuryazarligi.gov.tr/userfiles/files/jrc110359_young_children_online.pdf (Erişim Tarihi: 5 Mayıs 2019)
• https://www.turkcell.com.tr/tr/hakkimizda/sosyal-sorumluluk/toplumsal-sorumluluk- projelerimiz/dijital-zeka-projesi (Erişim Tarihi: 2 Mayıs 2019)
• https://www.unicefturk.org/yazi/SWC2017 (Erişim Tarihi: 11 Haziran 2019)