On The Male Characters in Fatma Aliye’s Novels

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 221 - 243, 30.08.2020

Zeliha Öztürk

https://doi.org/10.34083/akaded.730833

Öz

Fatma Aliye Hanım addresses the issues considered as problems for women in the Ottoman society in her novels. These issues are generally marriage, the preference of the spouse, right to divorce and education and working life. Fatma Aliye Hanım discussed these problems through the stories of heroines in her novels. While heroines were described within the scope of the problem, they have tried to be visible in masculine order. Fatma Aliye Hanım placed heroes in a specific point of views in order to make those women and their stories visible. While these single-dimensioned heroes sometimes become the creator of the problematic area for woman, sometimes they act as the guide for women in order to overcome their problems. The worlds and the problems created by heroes are significant in terms of revealing the stories of heroines. The aim of the study was to examine the fiction of heroes in the novels of Fatma Aliye Hanım where women are the main characters and to analyze the meaning at literary text and social level by centralizing the contribution of these fictions to the stories of the women.

Anahtar Kelimeler

Fatma Aliye Hanım, novel, male, father, marriage

Fatma Aliye’nin Romanlarındaki Erkek Kahramanlar Üzerine

Öz

Fatma Aliye Hanım romanlarında kadınlar açısından Osmanlı toplumu içerisinde problem olarak görülen konulara yer verir. Bu konular genel itibari ile evlilik, eş seçimi, boşanma hakkı, eğitim ve çalışma hayatı gibi konulardır. Fatma Aliye Hanım bu başlıklar etrafındaki problemleri romanlarında kadın kahramanların hikâyeleri üzerinden anlatmıştır. Kadın kahramanlar bu problemler etrafında tasvir edilirken bir yandan da eril düzende görünme çabası göstermektedirler. Fatma Aliye Hanım bu kadın kahramanlarını ve hikâyelerini görünür hale getirmek için erkek kahramanlarını belirli bakış açılarına göre şekillendirmiştir. Bu tek boyutlu erkek kahramanlar kadın için kimi zaman problemli olan alanları yaratan kahramanlar iken kimi zaman da bu problemleri aşmak üzere kadına yol gösterici işlev üstlenen kahramanlardır. Bu erkek kahramanların yarattığı dünyalar ve problemler kadın kahramanların serüvenini ortaya çıkarmak adına önem arz etmektedir. Çalışma, kadınların ana kahraman seçildiği Fatma Aliye Hanım romanlarında erkek kahramanların kurgulanışını ve bu kurguların kadın kahramanın serüvenine olan katkısını merkeze alarak bunların hem toplumsal hem edebi metin düzeyinde ürettiği anlamı çözümlemeyi hedeflemiştir.

Anahtar Kelimeler

Fatma Aliye, roman, erkek, baba, evlilik

Kaynakça

• Ahmet, Mithat Efendi, Fatma Aliye Hanım (2014). Hayal ve Hakikat. Semih Doğan. İstanbul: Dergâh Yay.
• Ahmet Mithat Efendi (2016). Fatma Aliye Hanım: Yahut Bir Muharrire-i Osmaniye’nin Neşeti. Ayşe Asır. İstanbul: Dergâh Yay.
• Akdemir, Fatma (2015). Hayal ve Hakikat’ten Enin’e: Fatma Aliye Hanım’ın Yazarlık Serüveni. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Argunşah, Hülya (2016). Babasının Kızı Olmak / Kadın ve Edebiyat. İstanbul: Kesit Yay.
• Canbaz, Firdevs (2005). Fatma Aliye Hanım’ın Romanlarında Kadın Sorunu. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi.
• Eliuz, Ülkü (2007). “Muhaderat’ta Feminal Söylem”. ICANAS 38: .619-634.
• Esen, Nüket (2006). “Bir Osmanlı Kadın Yazarın Doğuşu”. Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar. İstanbul: İletişim Yayınları. 111-119.
• Esen, Nüket (2006). “Türk Romanının Edebi Annesi Fatma Aliye’nin Yeniden Yayınlanan İki Romanı: Levayih-i Hayat ve Udi”. Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar. İstanbul: İletişim Yayınları. 272-277.
• Fatma Aliye Hanım (2010). Muhadarat. Fazıl Gökçek. İstanbul: Özgür Yay.
• Fatma Aliye Hanım (2012a). Enîn. Ayşe Demir. İstanbul: Kesit Yay.
• Fatma Aliye Hanım (2012b). Levayih-i Hayat. Ayşe Demir. Kesit Yay.
• Fatma Aliye Hanım (2012c). Refet. Şahika Karaca. İstanbul: Kesit Yay.
• Fatma Aliye Hanım (2012d). Udi. Şahika Karaca. İstanbul: Kesit Yay.
• Gençtürk Demircioğlu, Tülay (2010). “Hayattan Kurmacaya Fatma Aliye Hanım’ın Dört Romanında Metinler Arası İlişkiler”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 3(13): 104-109
• Karakoç, İrfan (2016). “Hakikat’i Romanla Hayal Etmek: Hayal ve Hakikat’te Karşılıksız Aşkın Histerik Eleştirisi”. Çanakkale Araştırmaları Yıllığı 19: 161-172.
• Kırtıl, Ogün (2003). “Fatma Aliye ve Muhadarat’ı”. Kadın Araştırmaları Dergisi 8: 101-126.
• Köroğlu, Erol (2018). “Kadının İffetli Geçim Sorunsalı: Fatma Aliye’nin Udi’sinde Hayatı, Toplumu ve Cinselliği Yazmak”. Turkish Studies 13(5): 293-306.
• Oylubaş, Duygu (2014). Fatma Aliye Hanım’ın Düşünce Dünyası. Yüksek Lisans. Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Öksüz Güneş, Elif, (2018), “Özne Olma Yolunda Kadın: Udi”, Tanzimat Dönemi Roman Okumaları. Ülkü Eliuz, Elif Öksüz Güneş. İstanbul: Kesit Yay. 101-144.