Foucault Sosyolojisi, Dijital Alan ve Emeğin Yeni Görünümü

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 67 - 105, 25.10.2021

Murat Özdemir

Öz

Bu çalışma enformasyon ve iletişim teknolojilerini Michel Foucault’nun iktidar sosyolojisi kavramı olan “biyopolitika” üzerinden analiz etmektedir. “Biyo-politika” kavramsal olarak liberal kapitalist rasyonalitede öznenin ve toplumsal bedenin yönetimini tanımlamaktadır. Liberal kapitalist tarihsellikte emeğin kontrolü ve yönetimi etrafında örgütlenen iktidar şebekelerinin genel adını taşıyan “biyo-politika” kavramı, enformasyon ve iletişim teknolojileriyle yeni bir evreye girer ve dijitalleşen dünyada geleneksel “biyo-politika” teorisi köklü bir değişim geçirir. Dijital teknolojiler gözetim ve kontrol gücü ile emek üzerinde yeni denetim mekanizmaları kurar ve çağdaş kapitalizmin en önemli iktidar aracı olarak belirir. Dijital alan her ne kadar karşı direniş ve kaçış alanları yaratma gücünü içinde barındırsa da post-Fordist üretim çağında emeğin küresel ölçekte kontrolü ve yönetimini mümkün kılar. Enformasyon ve iletişim teknolojileri sonrası dijital alanlar iletişim özgürlüğünün önünü açmış olsa da değişen emek-sermaye ilişkisinde emeğin lehine iktidar yapıları adına aracı konuma gelmiştir. Dijital gözetleme teknikleri ile emek üzerinde yeni yönetim teknikleri belirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Biyopolitika, Foucault, Dijital, Emek

FOUCAULT SOCIOLOGY, DIGITAL FIELD AND NEW VIEW OF LABOR

Öz

This study analyzes information and communication technologies through "biopolitics", which is Michel Foucault's concept of sociology of power. "Biopolitics" conceptually defines the governance of the subject and the social body in liberal capitalist rationality. In liberal capitalist history, the concept of "bio-politics", which is the general name of power networks organized around the control and management of labor, enters a new phase with information and communication technologies, and the traditional "bio-politics" theory undergoes a radical change in the digitalized world. Digital technologies establish supervisory and control power and new control mechanisms over labor and appear as the most important power tool of modern capitalism. Although the digital field contains the power to create areas of resistance and escape, it enables the control and management of labor on a global scale in the post-Fordist production age. Although digital fields after information and communication technologies have paved the way for freedom of communication, they have become an intermediary for the power structures in favor of labor in the changing labor-capital relationship. With digital surveillance techniques, new management techniques have emerged on labor.

Anahtar Kelimeler

Biopolitics, Foucalut, Digital, Labor

Kaynakça

• Brown, W. (2018). Halkın Çözülüşü, Neoliberalizmin Sinsi Devrimi. (B. E. Aksoy, Çev.) İstanbul: Metis.
• Castells, M. (2013). Kimliğin Gücü / Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür. (E. Kılıç, Çev.) İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Clarke, R. (2015). Information Technology and Dataveillance. Canberra: Ashgate Library . www.rogerclarke.com/DV/CACM88.html. adresinden alındı
• Coşkun, B. (2019). Neoliberal İktidar ve Özne. İstanbul: Notabene.
• Deleuze, G. (2013). Foucault. (B. Yalım, & E. Koyuncu, Çev.) İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Dijk, J. V. (2018). Ağ Toplumu. (Ö. Sakin, Çev.) İstanbul: Kafka.
• Dyer-Witheford, N. (2004). Siber Marx, Yüksek Teknoloji Çağında Sınıf Mücadelesi. İstanbul: Aykırı.
• Ford, T., & Stein, G. (2017). Radikal Medya. Ankara: İmge.
• Foucault, M. (2007). Cinselliğin Tarihi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2012). Bilme İstenci Üzerine Dersler. (K. Eksen, Çev.) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, M. (2013). Güvenlik, Toprak, Nüfus. (F. Taylan, Çev.) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, M. (2014). On the Government of the Living: LECTURES AT THE COLLÈGE DE FRANCE. (G. BURCHELL, Çev.) London: PALGRAVE MACMILLAN. Foucault, M. (2015). Büyük Kapatılma, Seçme Yazılar 3 (Cilt 4. Basım). (I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Foucault, M. (2015a). Biyopolitikanın Doğuşu. (A. Tayla, Çev.) İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, M. (2015c). İktidarın Gözü, Seçme Yazıları 4 (Cilt 4. Basım). (I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Fuchs, C. (2014). Social Media a critical introduction. London: SAGE Publications.
• Fuchs, C. (2015). Dijital Emek ve Karl Marx. (T. Kalaycı, & S. Oğuz, Çev.) Ankara: NotaBene.
• Galloway, A., & Thacker, E. (2007). The Exploit, A Theory of Networks. London: University of Minnesota Press.
• Gandy, O. H. (1993). The Panoptic Sort: A Political Economy Of Personal Information. Boulder, Colorado: Westview Press.
• Guattari, F., & Alliez, E. (2017). Kapitalist Sistemler, Yapılar ve Süreçler. Çağdaş Marksist Kuramda Tartışmalar: Yapılar, Sistemler, Süreçler (s. 51-76). içinde Ankara: Dipnot.
• Habermas, J. (2009). Kamusallığın YApısal Dönüşümü. (M. S. Tanıl Bora, Çev.) İstanbul: İletişim.
• Han, B.-C. (2017). Şiddetin Topolojisi. İstanbul: Metis.
• Han, B.-C. (2017b). Şeffaflık Toplumu. İstanbul: Metis.
• Hardt, M., & Negri, A. (2011a). Çokluk. (B. Yıldırım, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Hardt, M., & Negri, A. (2011b). Ortak Zenginlik. İstanbul: Ayrıntı.
• Hardt, M., & Negri, A. (2015). İmparatorluk. (A. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Hardt, M., & Negri, A. (2019). Meclis. (A. E. Pilgir, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Lazzarato, M. (2015). Göstergeler ve Makineler. (F. N. Demirci, Çev.) İstanbul: Otonom Politika.
• Lemke, T. (2016). Politik Aklın Eleştirisi: Foucault'nun Yönetimsellik Çözümlemesi. (Ö. Karlık, Çev.) Ankara: Phoenix.
• Lyon, D. (2006). An Electronic Panopticon? A Sociological Critique of Surveillance Theory. Oxfordshire England: Willan Publishing.
• Negri, A. (2014). Çokluğun Emeği ve Biyopolitikanın Dokusu. M. Peters, & E. Bulut içinde, Bilişsel Kapitalizm, Eğitim ve Dijital Emek2014 (O. Kartal, Çev., s. 11-30). Ankara: NotaBene.
• Özmakas, U. (2018). Biyopolitika: İktidar ve Direniş,. İstanbul: İletişim.
• Paras, E. (2016). Foucault, Öznenin Yitiminden Yeniden Doğuşuna. İstanbul: Kolektif .
• Poster, M. (2007). The Mode of Information: Poststructuralism and Social Context. Cambridge: Politty Press.
• Rossi, A. (2018). Neoliberal Ruhlar. Cogito(91), 121-153.
• Saf, H. (2018). Dijital Emeğin Biyopolitikası: Heterotopya ve Mikropolitika Mümkün Mü? Humanitas, 6(12), 78-95.
• Toprak, A., Yıldırım, A., Aygül, E., Binark, M., Börekçi, S., & Çomu, T. (2014). Toplumsal Paylaşım Ağı facebook. İstanbul: Kalkedon.
• Touraine, A. (1971). Post Industrial Society. (L. X. Mayhew, Çev.) New York: Random House Inc.
• Unal Miçooğulları, S. (2018, Temmuz). YENİ EKONOMİDE DİJİTAL EMEK. ınternational Journal of Labour Life and Social Policy, 132-149.
• Urhan, V. (2013). Michel Foucault ve Düşünce Sistemleri Tarihi. İstanbul: Say.
• Virilio, P. (2003). Enformasyon Bombası. (K. Şahin, Çev.) İstanbul: Metis.
• Virno, P. (2013). Çokluğun Grameri. (V. Kocagül, & M. Çelik, Çev.) İstanbul: Otonom.
• Zuboff, S. (2019). The Age of Surveillance Capitalism. New York: PublicAffairs Hachette Book Group.