Seraser Dokumalardan Esinlenen Bir Tekstil Koleksiyonu

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 6, 64 - 85, 31.12.2018

Semiha Kartal Banu Hatice Gürcüm

Öz

Pek çok tasarımcı için yaratıma başlamanın en somut adımı olan esinlenme, tasarımda bir tutarlılık oluşturmak ve araştırmanın verimliliği için gereklidir. Eşsiz güzellikteki motifleri ve ihtişamıyla tüm dünyanın hayranlığını uyandıran Osmanlı saray kumaşları, tekstil tasarımcılarına sıklıkla esin kaynağı olmaktadır. Dünyaca ünlü tasarımcılar koleksiyonlarında esin kaynağının unsurlarını özgün bakış açılarıyla birleştirerek dikkat çekici tasarımlar oluşturmaktadır.Bu araştırmada tasarımcı, çalışmasının kimliğini oluşturacak olanesin kaynağını keşfetmeye yönelik olarak ayrıntılı araştırmalar yapmış, görseller ile bilgiler toplamıştır. Çalışmanın amacı esin kaynağını Osmanlı seraser dokumalarından alan kültür tabanlı çağdaş tekstil koleksiyonu oluşturmaktır. Seraser dokumaların motif ve renk analizlerine göre eserlerde kullanılan motiflerin genel karakterini bozmadan, uygun motif boyutları ve yerleşim düzeni seçilerek ve uygun renkler kullanılarak 10 adet tasarım yapılmıştır. Koleksiyondaki 2 tasarım dokunmuştur. Dokumalar görünüm özellikleri açısından seraser dokumalara uygun olarak jakarlı dokuma makinesinde üretilmiştir.Kumaşlar işlevsel tekstil ürünü (fon perde) haline getirilerek sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Esinlenme, Tekstil tasarımı, Seraser, Osmanlı saray kumaşları

Kaynakça

• Adams, K. (2005). The sources of the innovation and creativity. National Center on Education and Economy.
• Akkaya, D. (2007). İstanbul Topkapı Sarayı’nda bulunan kaftan kumaşlarındaki motif, desen ve kompozisyon özellikleri (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü El Sanatları Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Atasoy, N., Denny W. B., Mackie, L. W., ve Tezcan, H. (2001). İpek: Osmanlı dokuma sanatı. TEB Yayınları, İstanbul.
• Can, Ö., Özkartal M. (2013). Endüstrileşmenin Cumhuriyet dönemi sonrası tekstil moda tasarımında kimlik arayışına etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, 11, 120-136.
• Çelebi Erol, C. (2016). Sanat eğitimi ortamlarında yaratıcı düşünce olanakları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1418-1422.
• Dalsar, F. (1960). Türk sanayi ve ticaret tarihinde Bursa’da ipekçilik. Sermet Matbaası, İstanbul.
• Eckert, C. M. (1997). Design inspiration and design performance. In Proceedings of the 78th world conference of the textile institute (Vol. 1, pp. 369-387). Thessaloniki: Textile Institute.
• Eckert, Claudia M. and Stacey, Martin K.(2000). Sources of Inspiration: A Language of Design. Design Studies 21.5, 523-538.
• Gürcüm, B.H., Çifçi, A. (2017). Tekstil Tasarımında Yaratıcılık ve Esinlenme. The Journal of Academic Social Science Studies 54, 1-19.
• Görünür, L., Ögel, S. (2011). Osmanlı kaftanları ile entarilerinin farkları ve kullanılışları. İTÜ Dergisi, 3(1).
• Gürsu, N. (1988). Türk dokumacılık sanatı çağlar boyu desenler. Redhouse Yayınevi, İstanbul.
• İnalcık, H. (2008). Türkiye tekstil tarihi üzerine araştırmalar. İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• Kızkapan, E. (2015). Milli saraylarda kullanılan kumaşlar ve üslupları (Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Kocabaş Atılgan, D. (2014). Giysi Tasarımında Esinlenmenin ve Araştırmanın Yaratıcılığa Etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies 27, 471-487.
• Krom, P., Turan, G. (2016). Mücevher Tasarımcılarının Bakış Açısıyla Yaratıcı Unsur Olarak İlham: Fenomenografik Bir Araştırma. Akademik Bakış Dergisi 56, 16- 47.
• Malik, B. S., Azhar, N. (2015). Role of Inspiration in Creating Textile Design. International Journal of Engineering Research and Applications, 5(5), 01-07.
• Mougenot, C., Bouchard, C., Aoussat, A. and Westerman, S. (2008). Inspiration, images and design: an investigation of designers’ information gathering strategies. Science Arts & Métiers (SAM), 2(4), p. 331-352.
• Olgunçelik, C. (1995). Topkapı Sarayı Müzesi’ndeki 16. yüzyıl padişah kaftanlarının süsleme özellikleri (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uygulamalı Resim Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Öğsüz, N. (2013). 16. ve 17. Yüzyıl Osmanlı Saray Sanatındaki Karanfil Motifleri ile Çatma ve Kemhalardaki Karanfil Motiflerinin Karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Tekstil ve Moda Tasarımı Anasanat Dalı, İzmir.
• Öz, T. (1946). Türk kumaş ve kadifeleri I. MEB Basımevi, İstanbul.
• Özcan, S. (2009). Topkapı Sarayı Müzesi’nde bulunan 17. yüzyıl padişah kaftanlarının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Giyim Endüstrisi ve Giyim Sanatları Eğitimi Anabilim Dalı, Konya.
• Özlü, P. G., Sevinir, S. D. (2017). Yaratıcı uygulama temelli giysi tasarımlarının görsel nitelikli göstergeler üzerinden betimlenmesi. SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 10(19).
• Seivewright, S. (2013). Moda Tasarımında Araştırma ve Tasarım. Çev. Burcu Bakın, Bilnet Matbaacılık, İstanbul.
• Sezgin, Ş., Önlü, N. (1994). Osmanlı klasik dönem ipekli saray kumaşları. Tekstil ve Mühendis, 8(44).
• Sungur, N. (1992). Yaratıcı Düşünce. Evrim Yayınevi, İstanbul.
• Şahin, S. (2010). Grafik Tasarımında Esinlenme, İntihal ve Özgünlük İncelemesi (Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Grafik Tasarım Ana Sanat Dalı, İstanbul.
• Tekin, B. B. (2012). Arifi Süleymannâmesi’nde kaftan tasvirleri: Kanuni dönemi dokumaları hakkında bir değerlendirme. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 4(2).
• Tezcan, H., Delibaş, S. (1980). The Topkapı Saray Museum. Costumes, Embroideries and other Textiles. Translated, expanded and edited by J. M. Rogers, Little Brown and Company, Boston.
• Yardımcı, K. G. (2016). Osmanlı dönemi dokuma sanatı ürünlerinden örnekler. International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS), 2(1), 219-241.
• Yaman, B. (1996). 18. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı saray ehl-i hiref (sanatkarlar) teşkilatı. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3, 272-292.
• URL1- http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts&kategori1=veritbn&kelimesec=116076
• URL 2-https://www.luggat.com/index.php#ceviri
• URL 3- https://www.dersimiz.com/terimler-sozlugu/ehl-i-hiref-nedir-ne-demek-19914
• URL 4- https://circlelove.co/osmanlida-ehli-hiref-teskilati/
• URL 5- https://tr.pinterest.com/pin/524387950353116975/
• URL 6- https://tr.pinterest.com/pin/344806915206759765/