Sahibinin Sesi Firmasının 1928 Yılında Çıkardığı Taş Plâklarda Yer Alan Münir Nûreddin Selçuk'a Âit Gazellerin Biçim Yönünden Tesbit ve Tahlili

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 8, 118 - 133, 26.12.2019

Zeyneb Altuntaş Koca Serda Türkel Oter

Öz

Kültürümüzün en önemli unsurlarından biri
olan Klâsik Türk Mûsikîsi; güçlü bir form çeşitliliğine sahiptir. Bu mûsikînin
içinde barındırdığı bütün formların belli bir sistem içinde bestelendiği veya
icrâ edildiği bilinmektedir. Formların işleyişini tespit etmek, bu formlarda
bestelenmiş eserlerin analizi ile mümkün olmaktadır. Gazel, Klâsik Türk
Mûsikîsi formları içerisinde irticâli ve usûlsüz olması sebebiyle, akademik çalışmalarda
form yönünden incelemeye tâbî tutulmamıştır. Bu konuda yapılan çalışmalar,
gazelde kullanılan terennümlerin sürelerini tespitle sınırlı kalmıştır. Ancak
mûsikîmizdeki diğer formlar gibi gazellerin de biçimlerinin ortaya konması
gereklidir. Bu sebeple konuya ışık tutmak maksadıyla çalışmamızda, Sahibinin
Sesi Firması'nın 1928 yılında piyasada satışa sunduğu 2 katalogtan oluşan
plâklarda yer alan, icrâsı Münir Nûreddin Selçuk'a ait üç adet gazelin form
analizi yapılarak, tahlil edilmiştir

Bu çalışmaya konu olan Gazeller; Klâsik Türk
Mûsikîsi sözlü mûsikî formlarına yönelik olarak yeni bir analiz yöntemiyle
incelenmiş ve Gazel formunun bir biçiminin var olup olmadığına cevap
aranmıştır. Sonuç olarak; güfte ve terennüm dağılımları itibariyle, Münir Nurettin
Selçuk’un gazellerinde belli bir işleyişe bağlı kalarak simetrik uygulamalarda
bulunduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Klâsik Türk Mûsikîsi, Münir Nûreddin Selçuk, taş plâk, gazel, form, analiz

Kaynakça

• KAYNAKÇA1. Erdoğdular, Ahmet. (2005). Türk Müziğinde Gazel ve Hâfız Şehlâ Osman, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler EnstitüsüYayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.2. Evren, B. (1992). Taş Plâktan Kompakt Diske, Cumhuriyet Dergisi, Sayı. 336, ss. 83. Oter, S. (2018). Klâsik Türk Mûsikîsi'nde Sözlü Eserlere Yönelik Olarak Yeni Bir Form Analizi Yöntem Önerisi, SAGE Matbaacılık, Sayı. 39, ss. 294-2954. Pakalın, M. Z. (1971). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Basımevi, Cilt. 1, ss. 3705. Sağman, A. R. (1947). Meşhur Hâfız Sâmî Merhum, Ahmet Sait Matbaası, İstanbul6. Türkçe Sözlük. (1998). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Ankara7. Ünlü, C. (1991). Sözlü Taş Plâklar, Tarih ve Toplum Dergisi, İletişim Yayınları, Sayı. 94, ss.40
• İNTERNET KAYNAKLARIÇavdaroğlu, S. Z. (2017). Türkiye'nin Ses Kayıt Tarihine Bir Bakış, Erişim: http://www.musikidergisi.net/?p=859 (05.09.2017).