KÖMÜRCÜZÂDE MEHMET EFENDİ'NİN HÜZZAM MAKAMINDA, BESTE FORMUNDA "ALDIM HAYAL-İ PERÇEMİN EY MÂH DÎDEME" MISRA'IYLA BAŞLAYAN ÖRNEKLEMİNDE "BEKİR SIDKI SEZGİN TAVRI"

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 8, 10 - 25, 26.12.2019

Ahmet Nuri Çağdaş

Öz

Klâsik
Türk Mûsikîsi icrâcılığında, bu mûsikînin geleneksel ilkelerini bilmek ve bu
bilinç doğrultusunda eser icrâ etmek gerekmektedir. Sözlü eser icrâcılığının en önemli ilkelerinden birisi, üstâdlar
tarafından belli sistemlerle günümüze kadar aktarılmış olan Klâsik Türk Mûsikîsi
üslûp ve tavrıdır.  Bu üslûbu doğru
anlayıp bir tavır benimseyen, uygulayan icrâcılar ve eğitmenler, Türk Mûsikîsinin
sözlü eser icrâcılığındaki üslûp ve tavrının
yeni nesillere de doğru bir şekilde aktarımını sağlamaktadırlar. Bu bağlamda
geçmişten günümüze kayıtları elimize ulaşmış sözlü eser icrâcılarımızın önde
gelen isimlerinden, üstâd Bekir Sıdkı Sezgin’i dinlemek, anlamak ve anlatabilmek
çok önemlidir. Bekir Sıdkı Sezgin’in bugün tavrı en çok benimsenen icrâcılardan
oluşu, onun tavrının somut ifadelerle gelecek nesil icrâcılara aktarılması
bakımından önem arz etmektedir. Bu doğrultuda çalışmamız günümüz Klâsik Türk
Mûsikîsi icrâcılarına yol göstermeyi amaçlanmaktadır.

Bekir
Sıtkı Sezgin’in din-dışı Türk Mûsikîsi’ndeki tavrını ortaya koyabilmek amacıyla
çalışmamızda Kömürcüzâde Mehmet Efendi’nin Hüzzam makamında “Aldım hayâl-i
perçemin ey mâh dîdeme" mısra'ıyla başlayan bestesi tercih edilmiş; Bekir
Sıdkı Sezgin’in gerek derslerinde, gerekse icrâlarında
dikkat çektiği hususlar göz önüne alınarak icrâda kullanılan süsleme teknikleri
ve nüanslar incelenmiş, eserin güftesi ile ilişkilendirilerek analizi
yapılmıştır.

Sonuç
olarak; üstâd Bekir Sıdkı Sezgin’in süsleme teknikleri ve nüanslarında çarpma
tekniğini farklı yapılarda kullandığı, kelime telaffuzlarında her sesi özenle
tınlattığı, genellikle uzun değerdeki perde kalışlarında tercî sanâtını
kullandığı ve icrâ sırasında kelime bütünlüğünü bozmayıp, anlam bütünlüğünü sağladığı
tespit edilmiştir.    

Anahtar Kelimeler

KLASİK TÜRK MÛSİKÎSİ, ÜSLÛP, TAVIR, SÖZLÜ ESER İCRÂCILIĞI, BEKİR SIDKI SEZGİN

Kaynakça

• Devellioğlu, F. (2013). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara.Gültaş, S. (1982). Bekir Sıtkı Sezgin’le Dinî Tasavvufî Mûsikîmiz ve Klâsik Mûsikîmiz Hakkında Mülâkat. San’at ve Kültürde Kök, (13), (14), (15), (16), (17), (18-19), (20-21-22).Oter, S.T. (2018, 15-20 Temmuz). Uluslararası Müzik Eğitim Birliği. 33. Dünya Konferansı, Türk Dünyası Oturumu. Bakü, Azerbaycan,359-364.Özbilen, N.Ö. (2007). Fasıl Şarkıcılığı Açısından Türk Makam Müziğinde Süslemeler. Sanatta Yeterlilik Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Temel Bilimler Ana Sanat Dalı, Türk Sanat Müziği Programı, İstanbul.Öztuna, Y. (1969). Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi. (Cilt.1). Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.Öztuna, Y. (1976). Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi. (Cilt.2). Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.Yavaşça, A. (1981). Türk Mûsikîsi’nde Tavır. San’at ve Kültürde Kök, (1).İnternet Kaynakları:TDK. (2019). Güncel Türkçe Sözlük. Erişim: http://sozluk.gov.tr/ yayin. Htm. (20.05.2019)